سود و زیان‌های ایران از به روی کار آمدن طالبان در افغانستان

روزنامه  آلمانی فرانکفورتر آلگماینه سایتونگ در گزارشی تحلیلی در باره مناسبات جمهوری اسلامی و طالبان نوشته است، "ایران خوشحالی اولیه خود را با تاسیس دولت انحصاری طالبان از دست داد".

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور جدید ایران در دوشنبه، پایتخت تاجیکستان تشکیل دولت همه‌گیر افغانستان را دوباره طرح کرد. رئیسی زمانی این سخنان را بیان کرده که از تاسیس کابینه جدید و موقت طالبان چندین روز گذشته است.

مواضع متناقض ایران نسبت به طالبان

به نوشته فرانکفورتر آلگماینه ایران در قبال دولت طالبان مواضع "متناقضی" اتخاذ کرده و حکومت طالبان را انحصاری می‌داند.

ایران و افغانستان از نظر زبانی و فرهنگی قرابت زیادی به یکدیگر دارند. فارسی دری یکی از دو زبان رسمی افغانستان است اما از نظر ایدئولوژیک، طالبان به عنوان یک گروه افراطی سنی همچنان تهدیدی برای امنیت ملی ایران به حساب می‌آید.

به گفته مقامات جمهوری اسلامی سپاه پاسداران حضور خود را در مرز ۹۰۰ کیلومتری با افغانستان به میزان قابل توجهی افزایش داده است. ایران از شاخه‌ای از داعش موسوم به "ولایت خراسان" نیز بیم دارد. این گروه بارها غیرنظامیان شیعه را در افغانستان به قتل رسانده است.

علاوه بر آن جمهوری اسلامی نگران قاچاق مواد مخدر از افغانستان است. ایران یکی از مهم‌ترین بازارهای فروش تریاک افغانستان به حساب می‌آید.

"تهران پناهجو نمی‌پذیرد"

فرانکفورتر آلگماینه در ادامه تحلیل مناسبات جمهوری اسلامی و طالبان به مهاجرت شهروندان افغانستان به ایران هم پرداخته و نوشته است، تهران نمی‌خواهد دیگر پناهجو بپذیرد. گفته می‌شود که سه میلیون مهاجر افغان در ایران زندگی می‌کنند. بسیاری از این مهاجران پس از حمله شوروی به افغانستان در سال ۱۹۷۹ به ایران پناه آوردند.

جمهوری اسلامی بعدها از میان همین پناهندگان شبه نظامیان "فاطمیون" را به خدمت گرفت که از سال ۲۰۱۴ به بعد از طرف تهران برای حکومت اسد در سوریه جنگیدند. بسیاری از شبه‌نظامیان اکنون به افغانستان بازگشته‌اند. در داخل افغانستان نسبت به این گروه به دلیل وابستگی آن به ایران بی‌اعتمادی وجود دارد.

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران می‌گوید، "پذیرفتن بیش از چهار میلیون مهاجر افغان با توجه به واقعیت‌ها و شرایط اقتصادی برای مردم و اقتصاد ایران کار سختی است، آن هم بدون کمک‌های ضروری سازمان‌های بین‌المللی".

ضرر اقتصادی ایران از روی کارآمدن طالبان 

فرانکفورتر آلگماینه در ادامه مقاله خود به پروژه چابهار هم اشاره کرده و نوشته است، تصرف قدرت توسط طالبان اقتصاد ایران را به خطر می‌اندازد زیرا افغانستان یکی از مهم‌ترین شرکای تجاری جمهوری اسلامی بود.

به نوشته این نشریه آلمانی افغانستان برق، ماشین آلات و کالاهای مصرفی را از ایران وارد می‌کرد و با دلارهایی که از اهدا کنندگان بین‌المللی می‌گرفت، پرداخت می‌کرد. روزانه پنج میلیون دلار از افغانستان به ایران سرازیر می‌شد و این برای ایران سودمند بود چونکه جمهوری اسلامی دسترسی کمی به ارزهای خارجی داشت.

حال اگر کمک‌های بین‌المللی به افغانستان کاهش یابد، پول ضعیف افغانستان می‌تواند به سرعت ارزش خود را از دست بدهد و این امر منجر به از دست دادن قدرت خرید شود و در نتیجه مردم افغانستان کالاهای کمتری از ایران می‌خرند.

در ایران علاوه بر ارز خارجی، آب نیز کمیاب است. بنابراین، برای تهران این موضوع در اولویت قرار دارد که آب رودخانه هیرمند بدون مانع از طریق مرز به داخل ایران جریان یابد. اما طالبان می‌توانند با بستن سدها در ولایات نزدیک مرز از این امر جلوگیری کنند.

ایران بازار افغانستان را از دست می‌دهد

حسین سلیمی، رئیس اتاق بازرگانی ایران و افغانستان می‌گوید رقیبان جدی ایران در أفغانستان چینی‌ها و بیشتر ترک‌ها هستند. چینی‌ها از مرزهای شرقی افغانستان و استان‌های مسلمان‌نشین این کشور با افغانستان هم مرز هستند. او می‌افزاید ایران بیشترین چالش را به جهت قیمت و عرضه کالا با ترک‌ها دارد.

به گفته سلیمی ترکیه پیش از روی کار آمدن طالبان قرار داد تجهیز فرودگاه کابل را با دولت پیشین افغانستان منعقد کرده بودند. این کشور تجهیز فرودگاه های کشورهای تاجیکستان و ترکمنستان  را هم برعهده گرفته بود و از تخصص فرودگاه‌سازی بسیار زیادی برخوردار شده است. آنها در قرادادهایشان به گونه‌ای عمل می‌کنند تا  تجارت فرودگاه های کشور های موردنظر را هم بر عهده داشته باشند.

مشکل نقل انتقالات پولی

رئیس اتاق بازرگانی ایران و افغانستان در ادامه گفت بخش خصوصی ایران در حال حاضر مشکل نقل و انتقال پول دارد و تجار ترک مجبور نیستند با این مشکلات دست و پنجه نرم کنند و بانک‌هایشان سیستم FATF را قبول کرده‌اند. چینی‌ها و پاکستانی‌ها هم همینطور.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

به نوشته فرانکفورتر آلگماینه قدرت‌گیری طالبان می‌تواند به معنای شکست پروژه بلندپروازانه ایران برای توسعه بندر چابهار در اقیانوس هند باشد. 

هند می‌خواست با اجازه ایالات متحده در چابهار واقع در مرز پاکستان سرمایه‌گذاری کند تا کالاهای خود را از آنجا به آسیای میانه و برای بازسازی به افغانستان منتقل کند.

این پروژه اما اکنون به لطف طالبان شکست خورده  و به جای آن بندر گوادر پاکستان با سرمایه‌گذاری هنگفت چین احتمال دارد برنده رقابت با چابهار شود.