سی‌امین جشنواره فیلم فجر در خدمت «منویات رهبر»
۱۳۹۰ بهمن ۱۲, چهارشنبه
در سال‌های اخیر روند سیاسی و تبلیغاتی شدن جشنواره فیلم فجر سرعت گرفته است. اگر در سال‌های گذشته این رویداد متعلق به تمام اعضای "خانواده سینمای ایران" عنوان می‌شد، مسئولان در سی‌امین دوره از تغییرهای ساختاری و رویکردی مهمی خبر می‌دهند که قرار است این رویداد را با سیاست‌های کلان حکومت و دغدغه‌های وزارت ارشاد همسو کند.
نشانه‌های این تلاش را می‌توان در افزودن یا تقویت بخش‌هایی دید که به گفته‌ی محمد خزاعی «هدف آن دستیابی به انسجام جامعه سینمایی و هنری جهان اسلام در جهت تحقق منویات و رهنمودهای رهبر جمهوری اسلامی است».
جشنواره‌ای در جهت "منویات رهبر"
دبیر سی‌امین دوره جشنواره فیلم فجر در دومین نشست خبری خود، ۹ بهمن گفت «در بخش بین‌الملل امسال تغییرات رویكردی، ساختاری و نگاهی به تحولات منطقه داریم كه براساس موضوعات اعلام شده ۸۰ درصد فیلم‌ها با مضامین درنظرگرفته شده به دبیرخانه این بخش ارسال شده است.»
محمد خزاعی در مورد بخش‌های دیگر و ویژگی‌های برنامه‌های امسال می‌گوید: «جشنواره امسال به دلیل مضامین و جنس ساختار متفاوت است و در موضوعات مختلف آثار قرآنی، سیاسی، دینی، دفاع مقدس، كودك، خانواده و موضوعات مختلف اجتماعی به جشنواره ارسال شده است.»
به گفته‌ی مسئولان جشنواره و مدیران ارشد فرهنگی دولت، "آرمان‌های نظام جمهوری اسلامی" و "منویات رهبر" مهمترین سویه‌های هدف‌گذاری برنامه‌های امسال را تعیین کرده است.
سینما و "نمایش اقتدار جمهوری اسلامی"
روزنامه کیهان که مدیر مسئولش حسین شریعتمداری، نماینده رهبر جمهوری اسلامی است شعار امسال جشنواره را (اخلاق، آگاهی ،امید) هوشمندانه و "در جهت منویات عالی‌ترین مقام فکری و راهبردی کشور" ارزیابی می‌کند. با این همه کیهان ابراز نگرانی می‌کند که «دغدغه اجرا و تحقق آن در وضعیتی که سینمای کشور حال و روز زیاد خوبی ندارد، کمی ناامید کننده است." با این‌همه مدیر کیهان معتقد است: «سینمای ایران می‌تواند نماینده بی‌نظیری در محافل مختلف جهانی برای نمایش اقتدار جمهوری اسلامی باشد.»
روزنامه کیهان در یادداشتی که سوم دی‌ماه منتشر شد نوشت: «این شعار باید پیش از آغاز ماراتن تولید سینمایی در کشور در فضای سینمایی ایران دمیده می‌شد.» علی اکبر ولایتی، مشاور عالی خامنه‌ای در امور بین‌الملل نیز، دوم بهمن در دیدار با دبیر جشنواره گفت: «این‌که در این دوره جشنواره رویکردها و زاویه نگاه و کارتان را تغییر دادید و با برداشت و رویکرد دیگری به قضیه نگاه می‌کنید کار اساسی و درستی کردید و باید مدت‌ها قبل و از سال‌ها پیش این کار را می‌کردیم.»
رایزنی دبیر جشنواره با علما و مراجع
به گزارش خبرگزاری مهر خزاعی در نشست مشترک با ولایتی گفته است:«مدیران جشنواره با علما و مراجع در راستای رفع ابهامات و آسیب‌های سینما و تبیین نیازها و ضرورت‌ها ملاقات‌ها و رایزنی‌هایی داشته‌اند.» بنابر گزارش‌ها سی‌ام آذر ماه شماری از اعضای ستاد برگزاری جشنواره به سرپرستی محمد خزاعی با رئیس حوزه علمیه قم، مرتضی مقتدایی دیدار کردند.
رئیس حوزه علمیه ضمن تقدیر از تغییر رویکردهای جشنواره فجر خطاب به خزاعی گفت: «انتظار وجود داشت که با گذشت سی سال از انقلاب اسلامی تحولات مناسب و موثرتری انجام می‌گرفت ولی این اتفاق نیفتاد.» او افزود: «از این که شما هم، با مشکلاتی مواجه هستید خبر داریم و تایید می‌کنیم که با مشکلات فراوانی مواجه هستید یا بعضاَ، نیروها و فعالانی که در این حوزه هستند ناب نیستند.»
تقدیر حوزه علمیه از حذف برخی سینماگران
مرتضی مقتدایی به دبیر جشنواره گفته است: «این‌که برنامه‌ریزی کردید تا آن جماعتی که منطبق با رویکردهای جشنواره نیستند ورود نکنند قابل تقدیر است. سعی کنید کسانی را دعوت نمایید که تفکر و دغدغه‌های دینی و اسلامی و انسانی دارند.» مقتدایی از آمادگی حوزه برای همکاری با جشنواره خبر داده است: «در حوزه هم، افراد زیادی داریم که ممکن است کارشناس نباشند ولی می‌فهمند و می‌توانند در کمیسیون‌ها و کمیته‌های جشنواره و در گروه‌های کاری شما حضور داشته باشند و کمک کنند.»
یکی از بخش‌های جانبی جشنواره که با حضور صدها میهمان داخلی و خارجی برگزار می‌شود کنفرانس موسوم به "هالیوودیسم و سینما"ست. خزایی می‌گوید: «ایران تنها کشوری است که امکان برگزاری چنین کنفرانسی را دارد. کنفرانسی که بستر مناسبی خواهد بود تا سینماگران مستقل و معترض به سیاست‌های سینمای هالیوودی در سطح جهان، بتوانند با شرکت در این نشست سینمای هالیوود را نقد کرده و سیاست‌های سینمائی ما را در دنیا منعکس نمایند.»
پیام وزیر ارشاد با برداشتی از شعر سپهری
انتقاد به سینمای غرب، به یکی از ترجیع‌بندهای اظهارات اغلب مسئولان فرهنگی تبدیل شده است. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد حسینی می‌گوید:«سینمای هالیوود سیطره بر دنیا دارد و از محدوده برنامه‌های کاپیتالیسم و در راس آن صهیونیسم خارج نمی‌شود.» حسینی در بخشی از پیام خود به جشنواره‌ی سی‌ام با وام گرفتن عبارت‌هایی از شاعر معاصر سهراب سپهری می‌نویسد «امروز که هسته‌های بیداری با بیش از سه دهه آبیاری، با خون شهدای راه حق، به اشجاری پرثمر بدل شده است، میوه‌هایش را، نرم و آهسته بچینیم مبادا ترکی بردارد، پوست نازک اندیشه حق و تازه شیوه را گم نکنیم، میوه را در سبد نرم‌تر از حرمت خون باید چید؛ چیدمانی زیبا، دیدگان را به خودش جلب کند.»
وزیر ارشاد در بخش پایانی پیام خود خطاب به دست‌اندرکاران جشنواره نوشت «پس به سرپنجه تدبیر، رقم زنید فردای سینمائی را که در جهت آرمان‌های نظام مقدس جمهوری اسلامی و منویات مبارک رهبر معظم انقلاب، بیشتر از پیش گام بردارد و استکبار را آرام نگذارد.»
شورجه: سال به سال سقوط کردیم
رویکردهای جدید جشنواره در اظهارات برخی از داوران آن نیز منعکس است. جمال شورجه یکی از داوران بخش مسابقه که قرار است از او تقدیر نیز بشود می‌گوید: «در نگاهی مقطعی به فیلمسازی ایران سال به سال سقوط داشته‌ایم.» به گزارش خبرگزاری فارس شورجه در همایش "جوان ایرانی، زندگی ایمانی" گفته است: «برای ایجاد جریان صحیح فرهنگی در سینما نمی‌توان به دانشگاه‌ها اعتماد کرد، زیرا فارغ التحصیلان امروز فقط درس یاد می‌گیرند و در دانشگاه‌ها به اخلاقیات و معنویات و حتی باورهای دینی کمتر توجه می‌شود.»
بنابر این گزارش جمال شورجه که فیلم "۳۳ روز" را با همکاری حزب‌الله لبنان ساخته همچنین تاکید می‌کند: «بخش قابل توجهی از هنرمندان مثل مگس منتظر هستند روی نجاست‌ها و کثیفی‌ها و چرک‌ها بنشینند ... هشتاد درصد نکات منفی و بیست درصد نکات مثبت را تبلیغ می‌کنند».
«سینما با مبانی قرآنی»
شورجه اعتقاد دارد که ۹۹ درصد جشنواره‌های سینمایی خارجی سیاسی هستند و در مورد اهدای جایزه‌ی گلدن گلوپ به فیلم "جدایی نادر از سیمین" می‌گوید: «فیلم اصغر فرهادی به دلیل مطابقت با سیاست‌های سیاست‌مداران آمریکایی، برنده این جایزه شد.» او اعتقاد دارد «سینما باید به سمت سینمای خاص برود که مبانیش از قران استخراج شود.»
دبیر جشنواره می‌گوید: «غنی‌سازی و گسترش فضای حضور موثر سینمای اسلامی با پبش‌بینی بخش‌هایی چون: بیرق طلایی و ققنوس زرین و جایزه‌ی بهترین فیلم با مضمون ایمان، امید و بصیرت، که تصویرگر عظمت اسلام و مسلمانان باشد، یکی از اتفاق‌های مهم جشنواره امسال است.»
جشنواره فیلم فجر در روزهایی برگزار می‌شود که انحلال خانه‌ی سینما، بزرگترین تشکل صنفی سینمایی کشور، به دستور وزارت ارشاد نارضایتی شدیدی میان سینماگران به وجود آورده است. سی‌امین جشنواره فیلم فجر از ۱۲ تا ۲۲ بهمن ماه در تهران و چند مرکز استان برگزار می‌شود.
BK/JT