شرکت احمدینژاد در اجلاس سران کشورهای صادرکننده گاز در مسکو
۱۳۹۲ تیر ۱۰, دوشنبه
محمود احمدینژاد روز یکشنبه در آخرین ماه ریاست جمهوری خود به مسکو رفت. او وهیئت همراهش در هتل "پرزیدنت" مسکو، محل اقامت روسای جمهوری شرکتکننده در دومین اجلاس سران کشورهای صادرکننده گاز در ۱ تیر ۱۳۹۲ مستقر شدند. وی سپس در کاخ کرملین، محل برگزاری اجلاس سران کشورهای صادر کننده گاز مورد استقبال پوتین قرار گرفت.
اجلاس مسکو روز دوشنبه ۱ تیر در کاخ کرملین در ساعت ۱۵ با سخنان ولادیمیر پوتین افتتاح شد. پوتین اظهارداشت که قیمت گاز صادراتی به بازار جهانی باید عادلانه باشد و از سیاسی کردن این موضوع پرهیز شود.
احمدینژاد ۴ پیشنهاد در رابطه با "مکانیزمهای روشن برای قیمتگذاری انواع و اشکال مختلف گاز"، "تبادل تجربیات فنی و اجرایی اعضا در زمینه استخراج، پالایش"، "گسترش سرمایهگذاری و همکاری مشترک در اکتشاف و بهرهبرداری بین اعضا" و "کمک به کشورهای ضعیف و فاقد انرژی" را مطرح کرد. وی همچنین بر "عدالت و مدیریت مشترک جهانی" تاکید کرد.
در مجمع کشورهای صادرکننده گاز ایران، روسیه، عراق، بولیوی، ونزوئلا و برخی دیگر از کشورها عضویت دارند. این مجمع ۴۲ درصد از تولید گاز جهان، ۷۰ درصد از ذخایر گازی جهان، ۳۸ درصد از انتقال گاز با خط لوله و ۸۵ درصد از تجارت گاز طبیعی مایع شده (ال ان جی) را در اختیار دارد.
احمدینژاد علاوه بر پوتین، با اوو مورالس رئیسجمهور بولیوی، نوری المالکی نخستوزیرعراق و نیکلاس مادورو جانشین هوگو چاوزنیز دیدار میکند. یکی از کارشناسان روسیه در گفتوگو با دویچه وله آخرین سفر احمدی نژاد به مسکو را "فرصتی برای وداع او با دوستان خارجیاش" توصیف کرد.
استقبال رسانههای روسیه از احمدی نژاد
حضور احمدینژاد با استقبال رسانههای این کشور نیز مواجه شد. صحبتهای ضدغربی او در مناسبتهای مختلف به قول برخی از کارشناسان روس باب طبع محافل دولتی روسیه بوده و پیش از این انعکاس وسیعی در رسانههای این کشور پیدا کرده است. در آخرین دیدار احمدینژاد از مسکو نیز قرار است مصاحبه او با شبکه "راشیا تودی"، به صورت زنده پخش گردد.
اما در پایان دوران ریاست جمهوری احمدینژاد انبوهی از مشکلات دولت او با روسیه برجای مانده است. عدم تحویل سامانه موشکی اس ۳۰۰ و بدنبال آن شکایت ایران به دادگاه بینالمللی یکی از این مشکلات است. لاینحل ماندن رژیم حقوقی دریای خزر، عدم عضویت ایران در "سازمان همکاری شانگهای" و بالاخره موفق نبودن مذاکرات هستهای را میتوان به عنوان دیگر مشکلات دولت دهم با روسیه عنوان کرد.
کارشناسان روسیه به دویچه وله گفتند، حتی پروژه نیروگاه اتمی بوشهر نیز در وضعیت کنونی چشمانداز خوبی ندارد. در سال ۲۰۰۷ سطح مبادلات تجاری دو کشور ۳ و نیم میلیون دلار بود اما این میزان در سال ۲۰۱۲ به ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلون دلار رسید. آیا آخرین سفر احمدینژاد به بهبود این اوضاع کمکی خواهد کرد؟
چرا احمدی نژاد به مسکو دعوت شد؟
رجب صفراف، مدیر"مرکز مطالعه ایران معاصر" در مصاحبه با دویچه وله تاکید میکند: «برخیها گمان میکنند که از دوره ریاست جمهوری احمدینژاد یک ماه بیشتر نمانده و نیازی برای دعوت از او به مسکو وجود نداشته است. بعضیها هم فکر میکنند که دعوت از احمدینژاد سبب ناراحتی رایدهندگان ایرانی خواهد بود که به آقای روحانی رای دادهاند. اما آنها یک چیز را در نظر نمیگیرند که این نشست سران کشورهای صادر کننده گازاست و احمدی نژاد به عنوان رئیس جمهور ایران با حقوق کامل در آن شرکت میکند.»
صفراف معتقد است رئیس جمهوری روسیه در آخرین دیدارش با احمدی نژاد "موضعگیری نادرست و غیر منطقی کشورش در ظرف ۴ سال گذشته در قبال ایران" را توضیح خواهد داد. وی در این رابطه خاطرنشان میکند: «برای پوتین شانس خوبی وجود دارد که به احمدینژاد بگوید سیاست روسیه در قبال ایران سیاستی خوب و منطقی نبوده و برخلاف منافع هر دو کشور اعمال شده است.»
صفراف میافزاید، پوتین تلاش خواهد کرد که احمدی نژاد پیشنهاد روسیه را در مشکل سامانه موشکی اس ۳۰۰ بپذیرد. وی تاکید میکند، اگر ایران شکایت خود را در دادگاه بینالمللی پس بگیرد، پوتین بدون هیچ پیششرطی بهجای اس ۳۰۰ سامانه موشکی مدرنتر و قویتر به ایران تحویل خواهد داد.
ادامه دوستی پوتین و احمدی نژاد
صفراف همچنین به دویچه وله میگوید: «شخصیت آقای احمدی نژاد برای پوتین بسیار جذاب و جالب است. آن کاریسمایی که احمدی نژاد در سیاست خارجی کشورش داشت جالب است. چونکه آن جسارتی که احمدی نژاد در روابط بینالملل و سیاست خارجی از آن برخوردار بود کسی نداشت. پوتین میخواهد ارتباطش را با احمدینژاد حتی پس از پایان دوره ریاست جمهوری وی و در هر پست و مقامی که باشد، ادامه دهد. پوتین اکنون تلاش میکند پیش از پایان دورهی ریاست جمهوری او برخی از مشکلات دو کشور رفع شود.»
توافق روسیه و غرب بر سر ایران
برخلاف این کارشناس مقیم مسکو، دکترهومن پیمانی پژوهشگر ارشد موسسهی مطالعات انرژی دانشگاه ملی سنگاپور میگوید: «حضور احمدی نژاد در روسیه، مفهوم خاصی ندارد. آقای احمدی نژاد کماکان حدود یک ماه رئیس جمهور ایران خواهند بود و در نتیجه در نشستهای بینالمللی شرکت خواهند کرد. این اجلاس تاثیر تعیینکنندهای هم نسبت به سیاست ایران در خصوص روسیه نخواهد داشت.»
پیمانی تاکید میکند: «سیاست خارجی روسیه یک شبه تعیین نشده و این سیاست در آینده هم ادامه پیدا میکند و تا آنجا که مربوط به روابط روسیه با کشورهای غربی میشود، این کشور تمایل داشته است که با غرب همکاری کند و با نظرغرب دربارهی تبدیل نشدن ایران به یک قدرت منطقهای توافق دارد.»
به قول پیمانی دیدار احمدی نژاد و پوتین را نباید از آنچه که هست بزرگتر جلوه داد. وی در این رابطه میافزاید، وقتی یک رئیس جمهوری دورهاش تمام میشود، آخرین سفر او به جهت خداحافظی تلقی میشود. پیمانی نتیجه میگیرد که تغییر زیادی درمناسبات ایران و روسیه بوجود نخواهد آمد.
ایران میزبان نشست آتی مجمع کشورهای صادرکننده گاز
نخستین اجلاس مجمع کشورهای صادر کننده گاز ۱۵ نوامبر سال ۲۰۱۱ در دوحه پایتخت قطر برگزار شده بود. در دومین نشست کشورهای صادرکننده گاز در مسکو تصمیم گرفته شد نشست آتی در آذرماه ۱۳۹۲ در تهران برگزار گردد. بنابراین دولت حسن روحانی میزبان نشست آتی کشورهای صادر کننده گاز جهان خواهد بود.
صفراف کارشناس مقیم مسکو میگوید که روحانی، رئیس جمهور منتخب ایران با دقتی کامل آنچه را که در مسکو رخ میدهد، زیر نظر میگیرد، زیرا به نظر او هر اتفاقی که در مسکو بیفتد تاثیر تعیین کنندهای بر سیاست آتی ایران در قبال روسیه خواهد گذاشت.
از سوی دیگر روحانی در نخستین پیام خود به پوتین تصریح کرد که در سیاست ایران از نقش روسیه چیزی کاسته نخواهد شد. روحانی در پاسخ به پوتین مینویسد: «روابط با روسیه به عنوان یک كشور بزرگ و همسایه در سیاست خارجی ایران دارای جایگاه ویژهای است و در دولت یازدهم از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود.»