شرکت شل به شاکیان نیجریایی غرامت می‌پردازد
۱۳۸۸ خرداد ۱۹, سه‌شنبه
در حالی که چیزی به محاکمه‌ی شرکت نفتی «رویال داچ شل» در دادگاهی در نیویورک باقی نمانده بود، این شرکت تصمیم گرفت به شاکیان منطقه‌ی اوگونی در نیجریه مبلغ ۱۵ و نیم میلیون دلار غرامت بپردازد.
این اقدام، شرکت شل را نه تنها از محاکمه بلکه از دعوایی که بیش از ۱۰ سال ادامه داشت، نجات داد.
کنسرن شل متهم به دست داشتن در اعدام "کن سارو ویوا"، شاعر و فعال زیست‌محیطی نیجریه، در سال ۱۹۹۵ و نقض حقوق بشر است.
مختصری از زندگی و فعالیت‌های "کن سارو ویوا"
کن، رهبر و بنیانگذار «جنبش بقای مردم اوگونی» یا MOSOP، از مخالفان سرسخت عملیات استخراج و استحصال نفت در منطقه‌ی اوگونی از سوی شرکت شل بود. به باور او و یارانش، عملیات استخراج و حفاری نفت در اوگونی، محیط زیست این منطقه را تخریب و آلوده کرده و به مردم زیا‌ن‌های جبران‌ناپذیر وارد آورده بود.
مبارز‌ه‌ی کن و یارانش در دفاع از محیط زیست و حقوق مردم اوگونی مسالمت‌آمیز بود. جنبش موسوپ خواستار آن بود که مردم اوگونی در سود حاصل از استخراج نفت توسط شرکت شل یا دیگر شرکت‌های بین‌المللی شریک شوند.
"کن سارو ویوا" که بارها به دلیل مبارزه با فعالیت‌های کنسرن شل در زادگاهش، اوگونی، به زندان افتاده بود، سرانجام در سال ۱۹۹۵ همراه با ۸ تن دیگر از یارانش به دست حکومت نظامی وقت اعدام شد.
بازماندگان کن، مدافعان محیط زیست و فعالان مدنی نیجریه از پای ننشستند و با مطرح کردن موضوع در دادگاه‌های بین‌المللی خواستار محاکمه‌ی این کنسرن شدند.
شاکیان این پرونده معتقدند که کنسرن شل در جریانی که در نهایت به اعدام کن و همدستانش انجامید دست داشته است.
یکی از وکلای مدافع این توافق را «نقطه‌ی عطفی بسیار مهم» خواند و گفت، با اینکه مبلغ غرامت برای کنسرن عظیم چندملیتی شل ناچیز است، اما آنقدر هست که شرکت‌های دیگری که با حکومت‌های سرکوبگر همکاری می‌کنند از آن درس عبرت بگیرند.
سخنگوی موسوپ از توافق شل برای پرداخت غرامت استقبال کرد، اما آن را کافی ندانست. وی خواستار آن شد که شل سکوت را شکسته و به تخریب محیط زیست و خسارت‌ها و رنجی که به مردم اوگونی وارد آورده است، اقرار کند. وی گفت، آلودگی محیط زیست زندگی کشاورزان و ماهیگیران این منطقه را نابود کرده و شرکت شل باید موضع خود در برابر مردم اوگونی را تغییر دهد و به آنها به عنوان «مردمی متمدن» بنگرد.
شرکت شل اتهام‌های خود را رد می‌کند
این در حالیست که کنسرن نفتی چندملیتی شل همواره همدستی خود را در پرونده‌ی "کن سارو ویوا" رد کرده است.
مالکوم بریندد، مدیر بخش تولید شرکت شل، این توافق را «اقدامی بشردوستانه» در برابر شاکیان و قربانیان خشونت نامید. وی گفت، شل با وجود اینکه با پرونده‌ی کن رابطه‌ای نداشت، اما آمادگی آن را داشت که از حیثیت خود در دادگاه دفاع کند.
محاکمه‌ی شرکت شل قرار بود در ۲۷ مه برگزار شود، اما هر بار به دلایلی به عقب انداخته شد. برخی معتقدند که شل با قبول پرداخت غرامت، خود را از محاکمه‌ای شرم‌آور نجات داده است.
بخشی از غرامت به شاکیان، قسمتی به مردم اوگونی و بخشی دیگر به وکلای مدافع تعلق خواهد گرفت.
پیروزی بر شل آغازگر شکایت‌هایی مشابه
پیروزی شاکیان نیجریه در این پرونده می‌تواند آغازگر شکایات مشابهی علیه شل یا شرکت‌های دیگر باشد.
کنسرن نفتی چندملیتی شل هنوز هم با خطر طرح قضایی شکایت‌هایی دیگر از سوی مردم اوگونی و مدافعان محیط زیست در هلند روبرو است.
شاکیان به یکی از قوانین آمریکا که مربوط به سال ۱۷۸۹ می‌شود استناد کرده‌اند. طبق این قانون، شرکت‌هایی که نمایندگی‌هایی زیادی در آمریکا دارند، باید در همه جای دنیا به قوانین آمریکا پایبند باشند.
FV/SJ