شرکت مخابرات بار دیگر در راه بورس ماند
۱۳۸۷ خرداد ۲۲, چهارشنبه
این کار به دلایل گوناگون بار دیگر به تعویق افتاد. تقریبا هیچ یک از برنامه‌های خصوصی سازی که قرار بود از ابتدای امسال با شتاب بیشتری دنبال شود به سرانجام نرسیده. یکی از علت‌های ناکامی طرح‌های بزرگ خصوصی سازی، ساختار دولتی این موسسه‌ها و برنامه‌های دولت برای چگونگی عرضه‌ی سهام آنها عنوان می‌شود.
شرکت مخابرات را بعد از شرکت نفت پولسازترین نهاد دولتی ایران می‌دانند. از آنجا که شرکت نفت از قانون خصوصی سازی مثتثنی است، ورود مخابرات به بورس، بزرگترین اتفاق اقتصادی این بخش خواهد بود و شاید بزرگترین نیز بماند. با این همه عرضه سهام مخابرات در بورس که مسئولان از سال پیش بارها وعده‌ی انجام آن را داده بودند بار دیگر به تعویق افتاد.
مدیر عامل مخابرات ایران سال پیش ابراز امیدواری می‌کند اسناد و صورتحساب‌های سال ۸۵ این شرکت را تا پانردهم مهرماه به به بورس تحویل دهند تا حدود یك هفته بعد، سهام مخابرات در این بازار عرضه شود. صابر فیضی به ایسنا می‌گوید شركت مخابرات ایران ظرف روزهای آینده در جلسه‌ای با سازمان خصوصی‌سازی برخی ابهام‌ها را بررسی می‌کنند تا راه ورود به بورس هموار شود.
مشکلات خصوصی‌سازی
مشکلات واگذاری مخابرات به بخش خصوصی تقریبا تمام مشکلات این کار در بخش‌های مختلف را یکجا شامل می‌شود. میزان واقعی دارایی‌ها و ارزش این شرکت نامشخص است. بخشی از این دارایی‌ها مانند شبکه‌ی سیم‌های مسی در واقع سرمایه‌های ملی محسوب می‌شوند و قابل واگذاری نیستند.
از سوی دیگر زیرساخت‌های لازم برای فعالیت و رقابت آزاد موجود نیست و بخش خصوصی توان رقابت با مدیریت دولتی و متکی به انحصار و یارانه را ندارد. در حالی که شرکت‌های دولتی با وجود ضرر به کار خود ادامه می‌دهند تولیدکنندگان بخش خصوصی مدام با خطر ورشکسنگی روبرو هستند.
تصدی‌گری دولت بر مهمترین فعالیت‌های اقتصادی و بهره‌گیری از یارانه‌های نفتی، اصل سوددهی در این فعالیت‌ها را امری فرعی کرده است. اهمیت اشتغالزایی و عدم وجود رقابت از جمله مسائلی است که باعث شده بسیاری از شرکت‌ها و صنایع دولتی حتا با مدیریت ناکارآمد و بازدهی نازل نیز قادر به ادامه‌ی حیات باشند. اینها و دلایل بسیاری دیگر روند خصوصی سازی واقعی در ایران را کند کرده است.
نبود اطلاعات کافی درباره ارزش دارایی‌های مخابرات
شرکت مخابرات با در نظر گرفتن خطوط ثابت و تلفن‌های همراه حدود پنجاه میلیون مشترک دارد. تصاحب سهام چنین شرکت عظیمی، همچنان که در کشورهای دیگر تجربه شده، قاعدتا باید با استقبال شدید سرمایه‌گذاران روبرو باشد. با این همه هنوز اطلاعی دقیق در مورد ارزش دارایی‌های مخابرات در دست نیست.
افزون بر این مطابق اصل ۴۴ قانون اساسی که به خصوصی سازی می‌پردازد پست، تلگراف و تلفن جزو مالکیت عمومی و تحت اداره‌ی دولت قرار دارد. در تفسیر این قانون مالکیت دولتی شامل زیرساخت‌های مخابرات تعرف شده. به این ترتیب این نهاد شرکت‌های تابع خود را برای واگذاری به بورس می‌سپارد.
مدیرعامل شرکت مخابرات دو روز پیش، بیستم خرداد، با بیان این که تمام مراحل حسابرسی و شفاف‌سازی توسط این شرکت انجام شده، مخابرات را آماده‌ی ورود به بورس اعلام کرده است. همانروز یکی از کارشناسان مخابرات از جلسه‌ی مشترکی خبر می‌دهد که هدف آن شفاف سازی و فراهم کردن زمینه‌ی قیمت‌گذاری سهام عنوان شده.
پس از برگزاری این جلسه رئیس سازمان خصوصی سازی اعلام می‌کند موانع برای ورود مخابرات به بورس برطرف و این کار در موعد مقرر، ۲۲ خرداد، انجام می‌شود. غلامرضا حیدری کرد زنگنه روز گذشته به خبرنگاران می‌گوید عرضه‌ی سهام مخابرات در بورس باردیگر به تعویق افتاد.
ظاهرا توافق‌هایی که روز یکشنبه، ۱۹ خرداد، میان شرکت‌های مربوط به تصویب رسیده محتاج تایید هیات دولت است. این در حالی است که مدیر عامل شركت بورس دلیل این تعویق را وجود پاره‌ای ابهام‌های حقوقی عنوان کرده. به گفته‌ی علی رحمانی، مخابرات هنوز به عنوان شرکت سهامی عام به ثبت نرسیده و سهام آن در خردادماه عرضه نمی‌شود.
نقش تصمیمات دولت
به نظر می‌رسد گذشته از شفاف نبودن وضعیت شرکت‌های زیر مجموعه‌ی مخابرات و میزان دارایی‌ها، برخی از تصمیم‌های دولت نیز در این تاخیرها بی‌تاثیر نباشد. قرار است ۸۰ درصد سهام مخابرات به بخش خصوصی واگذار شود و ۲۰ درصد آن در مالکیت دولت بماند. دولت قصد دارد نیمی از این ۸۰ درصد را به عنوان سهام عدالت به کارمندان و قشرهای کم‌درآمد واگذار کند و به گفته‌ی فیضی با ورود سهمامداران کلان به صحنه موافق نیست.
روند خصوصی سازی از ابتدای سال جاری کند شده و از چند شرکتی که سال پیش وعده‌ی خصوصی کردن آنها داده شد تاکنون تنها شرکت کشتیرانی به بورس آمده. عرضه‌ی سهام دو پالایشگاه تبریز و اصفهان و یک کارخانه‌ی سیمان نیز مانند مخابرات در ماه‌های اخیر به تعویق افتاده است.
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر دویچه وله در تهران