شورشی جوان هاروارد٬ هکر کامپیوترهای ام آی تی: «منابع علمی را رایگان کنید»
۱۳۹۰ مرداد ۴, سه‌شنبه
آرون شوآرتز کیست؟ آیا آنطور که طرفداران‌اش می‌گویند یک مدافع سرسخت آزادی دسترسی رایگان به دانش در عصر دیجیتال است یا آنطور که دادستان پرونده‌اش می‌گوید کسی‌ست که دزدی کرده و «محتوای دزدی فرقی در اصل ماجرا ایجاد نمی‌کند.»
آرون شوآرتز در یک نگاه جوانی ۲۴ ساله٬ محقق دانشگاه هاروارد در زمینه اصول اخلاق٬ و یک برنامه‌نویس نابغه کامپیوتر است، بنیان‌گذار گروه Demand Progress (برای دفاع از آزادی‌های مدنی) و کسی است که وقتی نوجوان بود نامش را با مشارکت در آفرینش آر اس اس در میان نوابغ اینترنت ثبت کرد.
آر اس اس به کاربر امکان می‌دهد تا به صورت اتوماتیک فید اخبار و دیگر تولیدات وب را دریافت کند.
آرون شوآرتز روز سه‌شنبه گذشته در شهر بوستون آمریکا دستگیر شد و هم‌اکنون در ازای وثیقه صد هزار دلاری آزاد است و اگر اتهاماتش در دادگاه ثابت شود٬ به ۳۵ سال حبس و پرداخت یک میلیون دلار جریمه محکوم می‌شود.
اما چیزی که به خاطر آن اتهاماتی بزرگ گریبان‌گیر شوآرتز شده٬ همان چیزی‌ست که مدافعان او از آن تقدیر به عمل می‌آورند. او متهم است که سال گذشته میلادی با هک شبکه کامپیوتری دانشگاه ام آی تی توانسته به جی‌استور٬ یک سرویس آن‌لاین برای ارایه مقالات علمی٬ دسترسی پیدا کند. او ۴/۸ میلیون مقاله و سند علمی٬ چیزی در حدود کل مقالات و اسناد را دانلود کرده است. گفته می‌شود او قصد داشته این مقالات را برای استفاده رایگان افراد در دیگر وب‌سایت‌ها قرار دهد.
هفت هزار موسسه از سراسر جهان در جی‌استور عضویت دارند که با پرداخت مبالغی می‌توانند امکان بهره‌برداری از مقالات را برای اعضای خود ایجاد کنند.
مدافعان آرون شوآرتز و دیگر فعالان آزادی دسترسی رایگان به منابع علمی آن لاین٬ بیان می‌کنند که عمیقاً بر این باورند که دانش در عصر دیجیتال باید مقوله‌ای رایگان باشد. تنها یک نامه‌ی اینترنتی در دفاع از شوآرتز در نخستین ساعات قرار گرفتن بر وب ٬ ۱۵ هزار امضا دریافت کرد.
مانیفست پارتیزانی شوآرتز
«اینک زمان آن است که به روشنی و بر اساس سنت بزرگ نافرمانی مدنی٬ مخالفت خود را با دزدی خصوصیِ فرهنگِ عمومی بیان کنیم.» این جمله از "مانیفست پارتیزانی دسترسی آزاد" (Guerrilla Open Access Manifesto) است. مانیفستی که آرون شوآرتز در سال ۲۰۰۸ نوشت تا از طریق آن دیگر فعالان حوزه وب و حقوق مدنی را برای مبارزه با مصادره مقالات و داده‌های علمی برپاخیزاند.
او هدف خود را این‌طور شرح داد: «چیزی که ما بدان نیاز داریم این است که مجلات علمی را دانلود کنیم و آن‌ها را در شبکه‌های اشتراک‌گذاری فایل آپلود کنیم.»
مدافعان دسترسی رایگان به منابع علمی بر این اعتقادند که دستمزد تحقیق علمی و ارایه مقاله پیش از آن پرداخته شده و چون مثل گذشته درباره شکل سنتی مقاله در قالب کتاب حرف نمی‌زنیم٬ فروش نسخه دیجیتال مقالات هیچ ضرورتی ندارد.
شوآرتز پیش از این نیز شهرتی از طریق دانلود ۲۰ میلیون صفحه از اسناد دادگاه برای قرار دادن آن‌ها بر وب کسب کرده بود. این موضوع بازجویی قضایی از شوآرتز را به همراه داشت. اما برای آن تحت تعقیب قضایی قرار نگرفت.
اکنون و در مساله اخیر نیز جی‌استور تلاش دارد تا خود را از قضیه بیرون نگاه دارد. جی‌استور در یک بیانیه مطبوعاتی اعلام کرد که «این دولت است که تصمیم می‌گیرد آیا شوآرتز را مجازات کند یا خیر.» موضع خنثی جی‌استور در قبال شوآرتز به این برمی‌گردد که آن‌ها به محض اطلاع از دانلود مدارک و مقالات توسط شوآرتز در تماسی با وی تقاضا کردند که مدارک و مقالات را امن نگه دارد و این اطمینان را از طرف او دریافت کردند که «مقالات منتشر نشده و استفاده٬ کپی٬ و پخش نیز نخواهد شد.»
بحث‌های مخالفان و مدافعان
اکنون دستگیری و اتهامات وارد شده به شوآرتز مباحث زیادی را درباره حق مدنی انسان در عصر اینترنت برای دسترسی به اطلاعات علمی به صورت رایگان بازگشوده است. دیوید سگل٬ مدیر اجرایی Demand progress نهادی که شوارتز پایه‌گذارش است٬ دستگیری شوآرتز را بی‌منطق می‌خواند و در مصاحبه‌ای در تلاش برای بهتر رساندن منظور خود از این مثال استفاده می‌کند که «انگار تلاش کنی تا کسی را بخاطر اینکه خارج از کتابخانه کتاب‌های زیادی را چک کرده به زندان بیاندازی.»
مدیر مرکز اصول اخلاق در دانشگاه هاروارد که شوآرتز اخیراً ۱۰ ماه در آن‌جا درگیر پروژه‌ای تحقیقاتی بوده است٬ نیز با اعلام اطمینان از اینکه «آرون هیچ وقت کاری را برای منافع شخصی انجام نمی‌دهد٬» می‌گوید: «نباید این مورد از هک را برای مثال با هک کارت‌های اعتباری مقایسه کرد یا هم‌تراز آن قرار داد.» لورنس لسیگ می‌گوید: «این چیزی است که جی‌استور متوجه آن شده اما دولت به صورت واضحی آن را نادیده گرفته است.»
دادستانی آمریکا در بیانیه‌ای که طی آن اتهامات شوآرتز را برشمرده٬ تصریح کرده است: «دزدی دزدی است٬ چه از یک دستور کامپیوتری استفاده کنید و چه از یک دیلم٬ چه مقاله و داده به دست آورید و چه دلار٬ این دزدی است و به یک میزان برای قربانی ضربه‌زننده است٬ چه آن چیزی را که دزدیده‌اید بفروشید و چه آن را به صورت رایگان در اختیار دیگران قرار دهید.»
دیگر اقدامات مشابه در دفاع از آزادسازی علم
شاید آن‌چه برخورد جدی دولت را در پی داشته٬ بیم از تکرار چنین اقداماتی باشد. چنان‌چه ظاهراً در همدلی با شوآرتز شخصی به نام گرگوری ماکس‌ول ۳۳ گیگابایت مقاله از جی‌استور با دیگران به اشتراک گذاشته است.
او بیان کرده که مقالات را «از راه بسیار خسته‌کننده و قانونی» به دست آورده است. البته اشتراک‌گذاری مقالات هم به همان میزان خسته‌کننده به نظر می‌رسد چرا که تاریخ مقالات همگی به سال‌های قبل از ۱۹۲۳ برمی‌گردند.
اما آن‌چه مهم است دیدگاه ماکس‌ول است که در بیانیه‌ای به شرح آن می‌پردازد: «مقالات و اسناد بخشی از میراث عمومی بشر هستند٬ و در مالکیت عمومی هستند٬ با این همه به صورت رایگان در دسترس نیستند. به جایش باید برای هر مقاله ۱۹ دلار تنها برای یک ماه مشاهده آن٬ تنها برای یک فرد و تنها از طریق یک کامپیوتر٬ پرداخت. دزدی این است و شما دارید انجام‌اش می‌دهید.»
اکنون مشخص نیست که آیا حکم دادگاه برای کسی که هدف خود را صرفاً آزادسازی دسترسی به علم اعلام کرده٬ ۳۵ سال زندان و جریمه هنگفت خواهد بود یا جو ایجاد شده توسط مدافعان شوآرتز در نتیجه دادگاه نیز تاثیر خواهد داشت.
مریم میرزا
تحریریه: یلدا کیانی