شوک بزرگ به شرکت کنندگان در کنکور

سازمان سنجش کشور، روزهای شنبه و یکشنبه (۱۶ و ۱۷ شهریور ماه) محل گردهمایی کسانی بود که به سیاست تبعیض در تحصیل اعتراض داشتند. اعلام نتایج کنکور، شوک بزرگی به شرکت ‌کنندگان در آزمون سراسری وارد کرده است.

سهیمه‌بندی «بومی­-استانی»، مصوبه‌ی اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست محمود احمدی‌نژاد است. طبق این مصوبه، باید هر داوطلب ورود به مراکز آموزش عالی، دانشگاه‌های محل زندگی خود را برای ادامه‌ی تحصیل انتخاب کند. معترضان می‌گویند به این ترتیب، معتبرترین و قدیمی‌ترین دانشگاه‌ها نصیب پایتخت‌نشینان خواهد شد. آنها حتی بومی‌گزینی را نوعی آپارتاید علیه شهرستانی‌ها می‌نامند. در میان مردودی‌ها، داوطلبانی با رتبه‌های یک رقمی یا دو رقمی وجود دارند که همه‌ساله، بدون تردید، در شمار پذیرفته‌شدگان کنکور بوده‌اند.

مصوبه‌ی جدید و اطلاع‌رسانی اندک

تجمع داوطلبان پذیرفته‌نشده و خانواده‌هایشان در مقابل سازمان سنجش، دو روز ادامه داشت. مردم وقتی با درهای بسته و عدم پاسخگویی مسئولان مواجه شدند، خیابان کریم‌خان را بستند. ساناز الله بداشتی روزنامه‌نگار که از نزدیک این اعتراض‌ها را دنبال کرده است می‌گوید: "براساس مصوبه‌ی شورای عالی انقلاب فرهنگی اگر کسی ساکن سیستان و بلوچستان است، باید دانشگاه‌های منطقه‌ی سه، یعنی سیستان و بلوچستان، فارس، کرمان را انتخاب کند. این داوطلب، نمی‌تواند دانشگاه‌های برتر پایتخت را برگزیند. من آنجا کسی را دیدم که رتبه‌ی سه گروه زبان بود و هیچ‌جا قبول نشده بود. این فرد، طبق سالهای گذشته بهترین دانشگاه‌های پایتخت را انتخاب کرده بود، زیرا قبل از کنکور، مسئولان سازمان سنجش یک کلام اطلاع‌رسانی در مورد مصوبه جدید نکرده بودند."

محرومیت دوگانه دختران

مصوبه‌ی جدید، وضعیت دختران داوطلب ورود به دانشگاه را به مراتب از پسران دشوارتر کرده است. کنکوری‌های دختر، فشار سهمیه‌بندی جنسیتی را نیز تحمل می‌کنند. مثلا دانشگاه‌های ایران در سال گذشته، در رشته‌های پزشکی و مهندسی، بدون توجه به رتبه‌های بالاتر دختران، تنها ۴۰ درصد داوطلب دختر و ۱۰۰ درصد داوطلب پسر پذیرش کردند. اینک با افزوده شدن سهمیه‌بندی بومی-استانی، اولویت نخست با پسر داوطلب منطقه با رتبه‌ی ولو پایین‌تر است. ساناز الله بداشتی می‌گوید: "دختری در منطقه‌ی سه، یعنی در استان سیستان و بلوچستان، رتبه‌ی ۱۲۰۰ در رشته‌ی پزشکی آورده بود و هیچ‌جا قبول نشده بود. یک، به دلیل سهمیه‌بندی بومی-استانی. دو، به دلیل سهمیه‌بندی جنسیتی. به دلیل این که جایگزین این دختر با رتبه‌ی ۱۲۰۰ پسری با رتبه‌ی ۱۹۰۰ شده بود."

بی اعتمادی به وعده‌ی رسیدگی

روز یکشنبه (۱۷ شهریور)، پس از بند آمدن خیابان کریم‌خان و دخالت نیروی انتظامی، ابراهیم خدایی معاون سازمان سنجش، برای آرام کردن اوضاع، به جوانان و خانواده‌هایشان وعده داد که به تمامی شکایتها ظرف حداکثر دو هفته رسیدگی کند. ساناز الله بداشتی از بی‌اعتمادی معترضین به این وعده و سرخوردگی شدیدشان می‌گوید: "می‌توانم به شما بگویم که اگر یکی از مسئولین دم دست این پدرها و مادرها بود، او را می‌کشتند. وضعیت تحصیل در ایران بسیار اسفناک و دردناک است، هم به دلیل تلاشی که بچه‌ها می‌کنند و هم به دلیل هزینه‌های زیادی که به خانواده‌ها تحمیل می‌شود. آن چیزی که در قانون اساسی به نام تحصیل رایگان آمده، عملا وجود ندارد. بچه‌ها و خانواده‌ها، چند سال استرس دارند برای کنکور. آنها که یک ماه قبل، کارنامه با رتبه‌های ۲۰ و ۳۰ گرفته‌اند، مطمئن بوده‌اند که جای خوبی قبول می‌شوند. وضع دخترهایی که آنجا بودند، به مراتب از پسرها بدتر بود. خیلی‌ها را دیدم که از خودکشی و ترک تحصیل حرف می‌زدند. مشکل اصلی، عدم اطلاع‌رسانی در مورد طرح جدید بود."

طرح جدید در حالی به محرومیت از تحصیل گروه بیشماری داوطلب کوشا و درسخوان منجر شده که چند جوان بهایی، تنها به دلیل مذهب خویش، با وجود رتبه‌های عالی و نمرات بالای دیپلم، از ورود به مراکز آموزش عالی محروم شده‌اند. مطابق آمار، تنها در سال گذشته، ۱۸۰ دانشجو به دلیل بهایی بودن، از دانشگاه‌ها اخراج شده‌اند.