صد و دهمین سالگرد تولد خالق "شازده کوچولو"
۱۳۸۹ تیر ۸, سه‌شنبه
آثار سنت اگزوپری در میهنش فرانسه تا به امروز نیز جزو پرفروش‌ترین کتاب‌ها محسوب می‌شوند.
در کتاب‌های"پیک جنوب" (۱۹۲۹) و یا "پرواز شبانه" (۱۹۳۱) و "باد، شن و ستارگان" (۱۹۳۹) تجربه پرواز این نویسنده، به عنوان خلبانی تنها را می‌توان شاهد بود. توصیف‌عمیق وی از مرگ، تنهایی و ترس در هنگام عبور از مرزها لابلای سطرهای این نوشته‌ها به چشم می‌‌خورند.
سنت اگزوپری به‌ویژه با رمان "شازده کوچولو" (۱۹۴۳) به شهرت رسید. پیام انساندوستانه این رمان از مرزها گذشت، به زبان‌های گوناگون ترجمه شد. برگردان اثر، بعد از جنگ جهانی دوم این رمان را در سراسر جهان به معروفیتی چشمگیر رساند.
دوران کودکی
آنتوان د سنت اگزوپری در ۲۹ ژوئن ۱۹۰۰ میلادی در شهر لیون در فرانسه به‌دنیا آمد. چهار ساله بود که پدرش درگذشت و مادر به تنهایی مسئولیت تربیت وی، خواهران و برادرانش را برعهده گرفت. سنت اگزوپری دوران کودکی را در جنوب فرانسه به‌سر برد. در همین زمان بود که وی با موسیقی آشنا شد و نواختن ویولون را آموخت. در ۱۲ سالگی اولین تجربه پرواز به عنوان همراه در یک هواپیمای کوچک، او را تحت تأثیر شگرف خود قرار داد.
در ۱۹۱۷ وی موفق به دریافت دیپلم دبیرستان از یک مدرسه شبانه روزی شد و در ۱۹۱۹ در رشته معماری در مدرسه هنرهای زیبای پاریس تحصیل کرد. اشعار و یادداشت‌های کوتاه وی از ابتدا نمایانگر طبع لطیف و ذوق سرشار ادبی‌اش بودند.
خلبان و نویسنده
سنت اگزوپری خدمت نظام را در سال ۱۹۲۱ در نیروی هوایی فرانسه و در شهر استراسبورگ گذراند. در این‌جا بود که دوره خلبانی را فرا گرفت. بعد از دوران خدمت نظام در ۱۹۲۶ به‌عنوان خلبان آزاد در خطوط پرواز مسافربری "ایر فرانس" مشغول به‌کار شد.
علاقه به نگارش در تمام این سال‌ها او را دنبال می‌کرد. سال ۱۹۲۷ سنت اگزوپری برای کار در شرکت هوایی حمل و نقل کالا به شهر تولوز رفت و در پی آن از سوی همین شرکت به داکا و کازابلانکا فرستاده شد. در بازگشت از سفر مراکش و تحت تأثیر مشاهده زندگی قبایل صحرانشین آنجا وی دست‌نوشته‌خود را به همراه آورد که بعد با نام کتاب ماندگار "پیک جنوب" در ۱۹۲۸ به چاپ رسید. سپس به بوینس آیرس رفت و در ۱۹۲۹ در آنجا به عنوان رئیس یک شرکت هوایی مشغول به‌کار شد. در ۱۹۳۱ سنت اگزوپری به فرانسه بازگشت و با آگای سونسین ازدواج کرد.
در همین سال بود که وی کتاب دوم خود، "پرواز شبانه" را با مقدمه آندره ژید به چاپ رساند. سنت اگزوپری در این زمان شهرت زیادی کسب کرده بود. موضوع این داستان در آمریکای جنوبی می‌گذرد و تفسیری از شجاعت و صداقت انسان را ارائه می‌دهد که در مقابله با طبیعت و طوفانی سهمگین با مسئولیت وظایف خود را به پایان می‌برد. در نوشته او ستایش و شگفتی از صداقت انسان و عظمت طبیعت به‌هم می‌آمیزند. بعد اجتماعی و انساندوستانه در این اثر و دیگر آثار سنت اگزوپری نمودار است. وی در ۱۹۳۵ از یک سانحه هوایی جان سالم بدر برد.، تجربه‌ای که بعدها آن را در اثر "زمین انسان‌ها" که به رشته تحریر درآورد.
سال‌های موفقیت
در ۱۹۳۸ برای کار به آمریکا سفر کرد و در نیویورک بعد از سانحه رانندگی در گواتمالا یک سال به نزد خانواده‌اش به پاریس بازگشت. در همین زمان بود که کتاب "زمین انسان‌ها" را منتشر کرد. در این اثر از تنهایی بی‌پایان انسان سخن می‌رود که طبیعت و عناصر گوناگونی از آن را مخاطب قرار می‌دهد. لطافت بیان و بازتاب زیبای دنیای پیچیده درون انسان آمیخته‌ای است که خواننده را به خود می‌کشاند. شاید به همین دلیل بود که این کتاب جایزه رمان نویسان آکادمی فرانسه را از آن خود کرد.
نوشته‌های سنت اگزوپری بازتابی از تجارب کار و زندگیش هستند، به‌ویژه تجاربی که وی در پرواز کسب کرد و در پوششی ادبی، به شکل رمان‌و افسانه‌با احساسات غنی و تفکری عمیق آنها را ارائه داد. پرواز‌های پی‌درپی سنت اگزوپری برفراز کشورهای آفریقا و آمریکای لاتین و مشاهده طبیعت اعجازآفرین این قاره‌ها هرچه بیشتر او را محسور خود می‌کرد.
ترک میهن
در ۱۹۴۰ وی به عنوان خلبانی با تجربه به خدمت نیروی هوایی فرانسه درآمد. با اشغال فرانسه توسط نیروهای نظامی نازی آلمان، وی از ساحل پرتغال، قاره اروپا را به قصد آمریکا ترک کرد. در اقامت‌گاه جدیدش در نیویورک در ۱۹۴۲ کتاب "خلبان جنگ" را به رشته تحریر در آورد. در این دوره پربار زندگی ادبی خود در همان سال کتاب‌های "شهری در بیابان"، نامه به یک گروگان" و "شازده کوچولو" را نوشت، رمانی که او را به شهرت جهانی رساند.
این اثر تحت تأثیر حادثه‌ای واقعی نوشته شده است. واقعه‌ای که در صحرای موریتانی برای نویسنده روی داد. سنت اگزوپری به دلیل نقص فنی هواپیمایش مجبور به فرود اجباری در صحرا شد.
در آنجا برخورد با پسربچه‌ای که پرسش‌هایی را با وی مطرح می‌کند، دست‌مایه این اثر جاویدان می‌گردد. آمیخته‌ای از دنیای تخیل و واقعیت با تفکر غنی و عمیق سنت اگزوپری در مورد زندگی و فلسفه آن، با زبانی کودکانه در این کتاب به نمایش درآورده شده است. در این اثر تنگ‌نظری‌ها و خودخواهی‌های "بزرگ‌ترها" در مقابل دید پاک و صادقانه یک "کودک" است که به تمسخر گرفته می‌شود.
سنت اگزوپری در ۳۱ ژوئیه ۱۹۴۴ در سن ۴۴ سالگی درپی سقوط هواپیمایش در کرس در دریای مدیترانه درگذشت.
تعداد زیادی از آثار سنت اگزوپری به فارسی نیز ترجمه شده‌اند.
شیرین جزایری
تحریریه: رضا نیکجو