طرح موضوع حقوق بشر وظیفه دشوار گابریل در سفر به تهران
۱۳۹۵ مهر ۱۱, یکشنبه
زیگمار گابریل، وزیر اقتصاد آلمان روز یکشنبه ۱۱مهر (دوم اکتبر) برای یک دیدار کاری به تهران سفر می‌کند. محور گفت‌وگوهای او با مقامات ایرانی علاوه بر مسائل اقتصادی بحران سوریه و وضعیت حقوق بشر خواهد بود. سفر قائم مقام صدراعظم در داخل ایران و همچنین در آلمان مورد انتقاد قرار گرفت. گابریل پیش از سفرش با نمایندگان برخی از نهادهای حقوق بشری دیدار و رایزنی کرد و به آنها وعده داد که درباره وضعیت حقوق بشر و اعدام‌ها با مقامات ایرانی صحبت کند.
نمایندگان دو نهاد حقوق بشر آلمانی به دویچه وله گفتند که وضعیت حقوق بشر در ایران بعد از توافق ایران با ۵ قدرت جهانی تغییری نکرده و حتی بدتر شده است. در آستانه سفر زیگمار گابریل ۱۴ بهایی در شیراز و کرج دستگیر شدند. شعبه ۳۶ دادگاه تجدیدنظر استان تهران حکم زندان ۱۶ ساله نرگس محمدی، نایب رئیس کانون مدافعان حقوق بشر را تائید کرد. ۱۹تن از عربهای اهل شوش نیز به اتهام "اقدام عليه امنيت ملى" زندانی شدند. اینها از جمله رویدادهایی هستند که درست چند روز پیش از سفر گابریل اتفاق افتادند.
عفو بین‌الملل: گابریل قول داد وضعیت حقوق بشر را مطرح کند
عفو بین‌الملل واحد آلمان از زیگمار گابریل خواست "وضعیت اسفناک حقوق بشر در ایران" را هم یکی از محورهای گفت‌وگوی خود با مقامات ایرانی قرار دهد. عفو بین‌الملل در توضیحات کتبی به پرسش دویچه وله در این باره چنین می‌نویسد: «وضعیت حقوق بشر پس از توافق هسته‌ای ایران با ۵ قدرت جهانی در ماه ژانویه ۲۰۱۶بدتر شده است. مدافعان حقوق بشر ناعادلانه محاکمه می‌شوند و دادگاه‌های ایران حکم‌های سنگین و طولانی‌مدت علیه آنها صادر می‌کنند. اعدام‌های دسته‌جمعی ادامه داشته و حتی نوجوانان هم اعدام شده‌اند و همه اینها ما را نگران می‌کند.»
عفو بین‌الملل در ادامه تصریح می‌کند: «مهم این است که نمایندگان شرکت‌های آلمانی که در هیات اقتصادی همراه گابریل حضور دارند به وضعیت حقوق بشر بر مبنای آن چیزی که سازمان ملل در حوزه اقتصادی و حقوق بشر تعیین کرده توجه کنند.» عفو بین‌الملل تاکید می‌کند که زیگمار گابریل خواست این نهاد را پذیرفته است.
دستگیری به اتهام مبارزه با داعش
کمال سیدو، کارشناس امور خاور نزدیک و خاورمیانه "جامعه دفاع از خلق‌های تهدید شده" می‌گوید: «در ماه‌های اخیر جمهوری اسلامی ایران به بهانه مبارزه با داعش افراد بیگناهی را دستگیر و محاکمه و حتی اعدام کرده است. ما اطلاع داریم که پیروان اهل سنت در ایران را به بهانه مبارزه با داعش دستگیر می‌کنند. این افراد هیچ ارتباطی با داعش ندارند ولی نهادهای امنیتی با طرح داعشی بودن آنها این دستگیری‌ها را توجیه کردند. بنابراین مقامات آلمانی باید از ایران بخواهند که به اعدام‌ها و اذیت و آزار اقلیت‌های دینی و قومی پایان دهند.»
کارشناس امور خاور نزدیک و خاورمیانه "جامعه دفاع از خلق‌های تهدید شده" در گفت‌وگو با دویچه وله تاکید می‌کند: «ما از آقای گابریل خواستیم که در ملاقات با مقامات ایرانی با ذکر نام برخی از زندانیان سیاسی درخواست آزادی آنها را مطرح کند؛ درباره فرار و مهاجرت شهروندان ایران از کشورشان هم باید صحبت کند. بسیاری از مهاجران به دلایل سیاسی مجبور شدند کشورشان را ترک کنند و به آلمان پناه آوردند.»
دستگیری بهاییان در آستانه ورود گابریل به تهران
سیمین فهندژ، سخنگوی جامعه جهانی بهاییان در سازمان ملل متحد، به دویچه وله می‌گوید که در آستانه سفر زیگمار گابریل ۱۲ بهایی در شیراز و ۲ نفر هم در کرج دستگیر شدند و از سرنوشت دستگیرشدگان خبری در دست نیست. سخنگوی جامعه بهاییان در رابطه با سفر گابریل به دویچه وله می‌گوید: «ما از تمامی سیاستمدارانی که به ایران سفر می‌کنند می‌خواهیم که وضعیت حقوق بشر را از یاد نبرند و چیزی را فدای چیز دیگر نکنند. بهاییان نزدیک ۴۰ سال هست که حتی مغازه‌های کوچکشان هم بسته می‌شود و پس از روی کارآمدن روحانی فشاربه بهاییان بیشتر شده است.»
سیمین فهندژ از زیگمار گابریل می‌خواهد که مسئله بهاییان را هم با مقامات ایرانی مطرح کند. وی در این رابطه تاکید می‌کند: «بهاییان دستگیر و بدون هیچ دلیلی به حکم‌های طولانی‌مدت محکوم می‌شوند. ما امیدوارم که این اتفاق برای افراد دستگیر شده جدید در شیراز و کرج نیفتد. جامعه جهانی بهایی موارد آزار و اذیتی که به بهاییان ایران می‌شود را با گزارشگران سازمان ملل و سایر نهادهای بین‌المللی حقوق بشر مطرح کرده است تا آنها از حاکمان ایران درخواست کنند که به اذیت و آزار بهاییان پایان دهند.»
تقی رحمانی: انتظار معجزه از گابریل ندارم
در یکی دیگر از اتفاقاتی که در آستانه سفر گابریل افتاد، شعبه ۳۶ دادگاه تجدیدنظر استان تهران حکم ۱۶ سال حبس نرگس محمدی، نایب رئیس کانون مدافعان حقوق بشر را تایید کرد. این دادگاه اعتراض وکلای نرگس محمدی به حکم بدوی را "موجه و مستدل" ندانست.
تقی رحمانی، همسر نرگس محمدی، به دویچه وله می‌گوید، گفت‌وگوی انتقادی مقامات اروپایی با دولتمردان ایرانی می‌تواند فشار بر حکومت ایران برای اجرای حقوق بشر را بیشتر کند. به گفته رحمانی، دولت ایران مجموعه‌ای از قوانین بین‌المللی را به رسمت شناخته ولی آن را اجرا نمی‌کند. به نظر این فعال ملی-مذهبی، آیین دادرسی در قوه قضائیه جمهوری اسلامی مستقل نیست اما برخی از این احکام می‌توانند به نفع حقوق بشر تغییر کنند و در سایه گفت‌وگو می‌توان این قوانین را تغییر داد.
رحمانی در ادامه تاکید می‌کند: «نباید توهم داشت که آقای گابریل یا اتحادیه اروپا معجزه بکند. فشار حقوق بشری زمانی موثر هست که در داخل حکومت ایران و جامعه مدنی حساسیت ایجاد بکند تا موجب تغییر قوانین و رفتارها بشود وگرنه یک زندانی آزاد می‌شود و کس دیگری را زندانی می‌کنند. خانم هما هودفر را آزاد می‌کنند و به نرگس محمدی ۱۶سال زندان حکم می‌دهند. بنابراین تا رفتارها و قوانین عوض نشود و تضمینی برای اجرای آن نباشد امید چندانی نباید داشت. مشکل ما این است که در داخل حاکمیت هم رای مردم تعیین‌کننده نیست تا بر رفتار سیاستمداران تاثیر بگذارد و آن را کنترل بکند.»
تقی رحمانی در ادامه تصریح می‌کند: «من با رفتن آقای گابریل مخالف نیستم برعکس اینها باید بروند و گفت‌وگو کنند ولی من انتظار معجزه هم ندارم. دولت ایران باید ملزم شود به اجرای همان قوانینی که خود تایید کرده است. حتی اگر همین لایحه ناقص جرم سیاسی اجرا شود بسیاری از مطبوعاتی‌ها از جمله نرگس محمدی یا کسانی که به نام امنیتی زندانی هستند شامل لایحه جرم سیاسی می‌شوند. اگر روی اینها تاکید شود و جامعه حساس شود آنوقت معنی دارد در غیر این صورت شما آزادی یک نفر و دو نفر را دارید ولی چند نفر دیگر دوباره دستگیر می‌شوند.»
طاهر شیرمحمدی