طولانی‌ترین خورشید گرفتگی کامل قرن
۱۳۸۸ تیر ۳۱, چهارشنبه
۳۱ تیرماه ۱۳۸۸، طولانی ترین خورشید گرفتگی کامل قرن اتفاق می‌افتد. طولانی‌ترین زمان این خورشیدگرفتگی در شرقی‌ترین قسمت‌های آسیا مشاهده خواهد شد. بیشترین زمان گرفتگی، ۶ دقیقه و ۳۹ ثانیه در حدود ۱۰۰ کیلومتری جزایر بونین در جنوب ژاپن خواهد بود. شانگهای چین نیز یکی از مناطقی است که حدود ۶ دقیقه خورشید در آن‌جا خواهد گرفت. هزاران هزار علاقه‌مند و محقق حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای ستاره‌شناسی از سراسر جهان به این منطقه آمده‌اند تا طولانی‌ترین کسوف قرن ۲۱ را رصد کنند. اتاق‌های هتل‌ها و مسافرخانه‌هایی که دید خوبی به این رویداد تاریخی دارند، مدت‌هاست که رزرو شده‌اند.
تنها نگرانی مردم در این شهر گزارش هواشناسی است. اگر هوا همچنان ابری بماند، علاقه‌مندان در چین برای دیدن اتفاق مشابه، باید ۳۰۰ سال صبر کنند.
در ایران، تنها در شرق
زمان اوج گرفتگی ساعت ۲و ۳۵ دقیقه و ۲۱ ثانیه به وقت جهانی (UTC) است. در ایران، خورشید گرفتگی به صورت جزئی و در ساعات ابتدایی صبح اتفاق می‌افتد. در تهران زمان شروع خورشیدگرفتگی ساعت ۵ و ۵۱ ثانیه و زمان گرفتگی ساعت ۶ و ۱۷ دقیقه و سه ثانیه خواهد بود.
با توجه به زمان طلوع خورشید در این روز، گرفتگی خورشید کمتر از ۱۳ دقیقه در آسمان مشاهده خواهد شد، که آن‌هم به دلیل ارتفاع بسیار کم و این‌که دیگر ماه کاملا در حال کنار رفتن از روی خورشید است، چیزی دیده نخواهد شد. در شهرهای شرقی ایران همچون مشهد اما، خورشید در هنگام طلوع گرفته خواهد بود.
چند نکته
برای رصد مستقیم خورشیدگرفتگی، حتما بایستی از فیلترهای استاندارد رصد خورشید استفاده کرد. بهترین نوع فیلتر برای این منظور، فیلترهایی موسوم به "مایلار" هستند که در بازار به صورت عینک‌های مقوایی به فروش می‌رسند. فیلترهای جوش‌کاری با شماره‌ی ۱۲ به بالا نیز از دیگر تجهیزاتی هستند که برای این منظور می‌توان استفاده کرد.
نگاه مستقیم به خورشیدِ گرفته با فیلترهای خودساخته، فیلم سوخته رادیولوژی یا قسمت درونی فلاپی‌ها و فیلترهای مشابه، صدمات جبران‌ناپذیری را به چشم می‌رسانند. رصد خورشید گرفتگی از طریق اینترنت، ساده‌ترین، کم‌خرج‌ترین و مطمئن‌ترین رصد کسوف است.
کسوف کامل بعدی در ایران، اسفند ۱۴۱۲
خورشید گرفتگی کلی بعدی که در ایران به صورت کامل قابل مشاهده خواهد بود، در روز ۳۰ اسفند ۱۴۱۲ اتفاق خواهد افتاد؛ یک خورشید گرفتگی ۳ دقیقه‌ای که حدود یک ساعت و ۴۳ دقیقه قبل از لحظه تحویل سال رخ می‌دهد و خط مرکزی گرفتگی از استان فارس می‌گذرد.
خورشید گرفتگی زمانی اتفاق می‌افتد که ماه بین زمین و خورشید قرار بگیرد. از آن‌جا که ماه هر ۲۹ روز یک دور کامل به دور زمین می‌گردد، پس در هر ماه قمری، یک بار بین زمین و خورشید قرار می‌گیرد. اما به دلیل زاویه ۵ درجه‌ای صفحۀ مداری ماه و زمین، خورشیدگرفتگی در هر ماه قمری اتفاق نمی‌افتد. کسوف در واقع تنها زمانی اتفاق می‌افتد که ماه در گره مداری خود باشد و هر سه جرم علاوه بر قرارگرفتن در یک صفحه، در یک خط نیز قرار بگیرند.
PB/FV