"طی چهار سال فرزندآوری در ایران یک چهارم کاهش یافته است"
۱۴۰۰ اردیبهشت ۲۸, سه‌شنبه
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت با تشریح روند کاهشی زاد و ولد در ایران ابراز نگرانی کرد که از نظر ساختار جمعیتی "به سرعت به سوی مشکل پیش می‌رویم و فرصت مداخله کوتاه است".
حامد برکاتی سه‌شنبه ۲۸ اردیبهشت به خبرگزاری ایسنا گفت: «وضعیت جمعیت در چند سال گذشته کاهشی بوده و در ۴ سال اخیر روند زاد و ولد در کشور حدود ۲۵ درصد کاهش داشته است.»
او می‌گوید میزان تولدها در سال‌های اخیر مدام رو به کاهش بوده و از یک میلیون و ۵۷۰ هزار نوزاد در سال ۹۴ به یک میلیون و ۱۲۰ هزار در سال گذشته رسیده است.
برکاتی می‌گوید با توجه به این که موضوع جمعیت بیش از هر چیزی "نیازمند اقدام و عمل است" برنامه جامعی زیر عنوان "سند صیانت از جمعیت" تدوین شده که به دستور وزیر بهداشت، سعید نمکی قرار است اجرای گسترده آن در سراسر کشور از روز ملی جمعیت آغاز شود.
شتاب روند کاهشی با ابلاغ دستورالعمل خامنه‌ای
۳۰ اردیبهشت مصادف با روز ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت از سوی رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای است و به پیشنهاد سازمان ثبت احوال کشور و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان روز ملی جمعیت نامگذاری شده است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
خامنه‌ای ۳۰ اردیبهشت ۹۳ سیاست‌های کلی جمعیت را در ۱۴ بند ابلاغ و هدف از این سیاست‌ها را "جبران کاهش نرخ رشد جمعیت و نرخ باروری در سال‌های گذشته" عنوان کرد.
مطابق آمار رسمی در همان سالی که خامنه‌ای دستورالعمل‌های خود را برای افزایش جمعیت ابلاغ کرد میانگین سن ازدواج زنان ۲۳ سال و مردان ۲۶ سال بود. درست دو سال بعد خبرگزاری تسنیم از قول علی‌اکبر محزون، مدیر کل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی سازمان ثبت احوال نوشت: «هر سال آمار ازدواج کاهش و میانگین سن ازدواج افزایش می‌یابد.»
ضرورت دخالت "عقلای قوم"
آن گونه که حامد برکاتی می‌گوید کاهش زاد و ولد در سال‌های گذشته سریع‌تر شده است. او می‌گوید این روند چنان نگران‌کننده است که "عقلای کشور با هر مرام و مسلکی و در هر خط و جبهه سیاسی، راست یا چپ که هستند، باید این موضوع را باور کرده و برای رفع آن تلاش کنند".
آنچه در سال‌های اخیر در داده‌های مرکز آمار و سازمان ثبت احوال هم منعکس است افزایش سن ازدواج، بالا رفتن سن بارآوری زنان و گرایش بیشتر به سمت تک‌فرزندی است.
با توجه به شدت گرفتن معضلات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در سال‌های گذشته، کاهش امید نسبت به بهبود اوضاع و تغییر الگوی زندگی میزان ازدواج و فرزندآوری در ایران مدام رو به کاهش بوده است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
به گفته برکاتی در ابتدای دهه ۶۰ خورشیدی تعداد زنان در سن باروری حدود ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر و شمار تولدها در سال حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار مورد بود، در حالی که سال گذشته زنان در سن باروری ۲۳ میلیون نفر و تعداد نوزادان به دنیا آمده یک میلیون و ۱۲۰ هزار نفر بوده است.
کاهش شاخص باروری، خطر پیری جمعیت
بر پایه آمار وزارت بهداشت شاخص باروری در ایران در چهار دهه گذشته به شدت رو به کاهش بوده و اکنون به ۱/۷ درصد رسیده است.
برآورد می‌شود در حال حاضر حدود ۱۰ میلیون ایرانی در سن ازدواج باشند که اغلب برنامه و امکانی برای ازدواج و تشکیل خانواده ندارند. به این ترتیب خطر پیری جمعیت ایران و معضلات ناشی از آن جدی است.
معاون سلامت جمعیت وزارت بهداشت می‌گوید اگر شاخص باروری به کمتر از ۱/۵ برسد بازگشت به "روند طبیعی جمعیتی" تقریبا ناممکن است و حداکثر تا ۲۵ سال دیگر ۲۰ درصد جمعیت سالمند خواهند بود.
به هم خوردن توازن جمعیتی و کاهش جمعیت مولد و در سن کار می‌تواند به عنوان یک عامل بازدارنده در پیشرفت و توسعه اقتصادی عمل کند.