عفونت‌های بیمارستانی در ایران به مرحله خطر رسیده است
۱۳۹۳ مرداد ۲, پنجشنبه
هفته گذشته ۱۰ بیمار که در "بیمارستان نیمه شعبان" شهر ساری در استان مازندران تحت عمل جراحی چشم قرار گرفته بودند، پس از عمل دچار عفونت شدند.
از این تعداد بیماران ۸ نفر با مصرف آنتی‌بیوتیک در این بیمارستان مداوا شدند ولی دو بیمار دیگر به خاطر جدی بودن عفونتشان به تهران انتقال یافتند. به گفته پزشکان احتمال بروز مشکلات جدی بینایی برای این دو نفر وجود دارد.
تا کنون علت و منشا آلودگی اتاق عمل بیمارستان نیمه شعبان اعلام نشده ولی رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران از احتمال آلودگی توسط وسایل جراحی خبر داده است.
پس از انتشار این خبر، حساسیت‌ها نسبت به عفونت‌های بیمارستانی بیشتر شده است. روزنامه شهروند در گزارش مفصلی که روز پنجشنبه دوم مرداد، ۲۴ ژوئیه، منتشر شده به بررسی این پدیده پرداخته است.
عفونت بیمارستانی به عفونتی گفته می‌شود که ۴۸ تا ۷۲ ساعت پس از پذیرش بیمار در بیمارستان ایجاد شود به شرط آنکه در زمان پذیرش، بیمار علایم آشکار عفونت را نداشته باشد.
عفونت‌های بیمارستانی به محض ورود به بیمارستان، وارد بدن بیمار شده و ٧٢ ساعت بعد اولین علامتش را که تب است، نشان می‌دهد. شدت و ضعف عفونت هم به سن و نوع بیماری افراد ارتباط دارد، ممکن است بیماری حتی متوجه عفونت هم نشود و بیمار دیگری به خاطر همان عفونت جان خود را از دست بدهد.
به گزارش روزنامه شهروند بین ۱۰ تا ۱۵ درصد بیماران در ایران دچار عفونت بیمارستانی می‌شوند و ۲ تا ۳ درصد مرگ و میرهای بیمارستانی نیز در اثر این عارضه است.
نایب رئیس کمیسیون بهداشت مجلس درباره بالا بودن میزان این عفونت‌ها هشدار داده و اظهار داشته که میزان آنها در ایران از متوسط جهانی بالاتر رفته و به مرحله خطرناکی رسیده است.
علت پدید آمدن عفونت بیمارستانی
معاون درمان وزارت بهداشت درباره علت بروز عفونت‌های بیمارستانی به خبرگزاری فارس گفته: « متاسفانه در کشور، ما هنوز نظام ثبت عفونت‌های بیمارستانی نداریم و به همین علت برآورد دقیقی از این مسأله نداریم اما می‌دانیم که عامل اصلی انتقال عفونت بیمارستانی دست پزشکان و پرستاران است که باید از هر بیمار به بیمار بعدی ضدعفونی شود.»
مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها، رعایت نکردن مسائل بهداشتی از سوی پزشکان و پرستاران و گروه خدمات که دستمال‌ها و تی‌ها را از بخش‌های آلوده به بخش‌های غیرآلوده می‌کشند، از جمله علل بروز عفونت‌های بیمارستانی در بیماران است. این قبیل عفونت‌ها در بیمارستانهای دولتی بیشتر از سایر بیمارستان‌ها پدید می‌آیند.
بخش مراقبت‌های ویژه (آی‌سی‌یو و سی‌سی‌یو) بیشترین احتمال ابتلا به عفونت‌های بیمارستانی را دارا هستند به طوری که اگر بیماری بیشتر از ۱۰ روز در این بخش‌ها بماند، حتما به عفونت بیمارستانی مبتلا می‌شود.
روزنامه شهروند در گزارش خود کمبود کادر پرستاری را یکی دیگر از عوامل شیوع عفونت بیمارستانی دانسته و از قول دبیرکل خانه پرستار نوشته است: «به دلیل کمبود کادر پرستاری در بخش دولتی، گاهی اتفاق می‌افتد که در بخش‌هایی با ١٠ تخت، از ساعت ١١ شب تا ۵ صبح، تعداد پرستاران نصف می‌شود، بدین ترتیب هر پرستار باید از چهار بیمار مراقبت کند، همین وضع در بخش آی سی یو و سی سی یو که تمام بیماران نیاز به مراقبت ویژه دارند مشکلات زیادی ایجاد می‌کند.»
او به عنوان مثال به عوض نکردن دستکش پرستار پس از کار با هر بیمار اشاره می‌کند. این اقدام غلط باعث می‌شود که عفونت از یک بیمار به بیمار دیگر منتقل شود. یا تعویض نشدن سوند یا آنژیوکت که باید حداکثر ظرف ۴۸ ساعت عوض شوند ولی گاه به دلیل کمبود نیرو، بیمار تا یک هفته با همان سوند یا آنژیوکت باقی می‌ماند.
ضعف مدیریت در بیمارستانهای دولتی
محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار در گفت‌وگو با روزنامه شهروند، یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد عفونت‌های بیمارستانی را ضعف مدیریت در بیمارستانهای دولتی دانسته و گفته است: «اعضای فعال کمیته کنترل عفونت در بیمارستان‌ها پزشکان هستند، اما محوریت آن با پرستاران است، این کمیته موظف است تا سیاست عفونت‌های بیمارستانی را بررسی کند و آن را با موازین و استانداردهای جهانی مطابقت دهد، همچنین باید اطلاعات مربوط به عفونت‌ها را به روز کرده و حسن انجام این استانداردها را رصد کند. نوع عفونت و این‌که در کدام بخش‌ها شایع‌تر است هم از دیگر وظایف این کمیته به شمار می‌رود. اما متاسفانه این موضوع خیلی در بیمارستان‌ها پیگیری نمی‌شود. بیماران هم به خاطر نداشتن اطلاعات کافی موضوع را پیگیری نمی‌کنند و بدین ترتیب ماجرای عفونت، مسکوت می‌ماند».
هرچند عفونت‌های بیمارستانی کشنده هستند اما با نمونه‌برداری مرتب و دقيق از بخش‌ها و تجهيزات پزشكی و بيمارستانی، پرسنل بيمارستان و بيماران، انتقال این عفونت‌ها و موارد مرگ و مير ناشی از آن به حداقل می‌رسد و از اتلاف هزينه‌های اضافی جلوگيری می‌شود.