غیبت آمریکا در مذاکرات صلح سوریه به چه معناست؟
۱۳۹۵ دی ۱, چهارشنبه
جای آمریکا در مذاکرات صلح سوریه در مسکو خالی بود. وزیران امورخارجه سه کشور روسیه، ترکیه و جمهوری اسلامی ایران، در راستای چاره‌جویی برای بحران سیاسی سوریه در مسکو با یکدیگر گفت‌وگو و مذاکره کردند. آمریکا مدعی است که عدم حضورش در مذاکرات صلح سوریه به معنی کاهش نفوذ این کشور در تحولات خاورمیانه نیست.
تصمیم باراک اوباما برای حمایت و پشتیبانی محدود از نیروهای میانه‌رو مخالف اسد در سوریه از گستره نفوذ و نقش آمریکا در تحولات سوریه کاسته است. این موضوع پس از آنکه روسیه نقش فعالتری در تحولات سوریه برعهده گرفت، خود را بیشتر نشان داد. روسیه با حملات هوایی خود آشکارا از دولت سوریه و بشار اسد حمایت و پشتیبانی کرد.
اعتراف یک دیپلمات بلندپایه آمریکایی
خبرگزاری رویترز با انتشار گزارشی درباره عدم حضور آمریکا در مذاکرات صلح سوریه به سیاست خارجی آمریکا در سوریه پرداخته است. بر اساس این گزارش، علیرغم اینکه آمریکا برای مدتی طولانی یکی از بازیگران سیاسی جنگ داخلی در سوریه و دیگر بحران‌های منطقه بود، حال ناگزیر شده به نظاره‌گر بدل شود؛ نظاره‌گری که در برابر چشمان او، رژیم اسد با پشتیبانی متحدان خود و به ویژه با پشتیبانی روسیه، شورشیان را از شرق حلب بیرون رانده و بر سر برقراری آتش بس به توافق رسیده است.
اعتراف دنیس راس، سیاستمدار کهنه‌کار و ارشد آمریکایی و یکی از مشاوران دولت‌های جمهوری‌خواه و دموکرات در آمریکا در این زمینه بسیار گویاست. این کارشناس مسائل خاورمیانه و ایران در ارتباط با سیاست‌های آمریکا در منطقه گفته است: «آمریکا با دست خود، بدل به بازیگری کم‌اثر در بحران سوریه شده است.»
دنیس راست گفته است که نیروهای اپوزیسیون سوریه دلیل چندانی برای پاسخگویی به ایالات متحده و همچنین بشار اسد نمی‌بینند. حال روسیه و ایران می‌توانند مطمئن باشند که ایالات متحده آمریکا مانع آنها در تصرف حلب و دیگر شهرهای سوریه نخواهد شد. روسیه بدون در نظر گرفتن خسارات و پیامدهای انسانی، با حملات خود توازن قوا را در سوریه تغییر داده و حال وظیفه میانجیگری را برعهده گرفته است
بیشتر بخوانید: نشست سه‌جانبه ایران، روسیه و ترکیه در مسکو آغاز شد
این در حالی است که جان کربی، سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا اعلام کرده که عدم حضور آمریکا در مذاکرات صلح سوریه به معنی کاهش نفوذ این کشور در تحولات سوریه نیست. بنا بر اظهارات او، آمریکا از هر تلاشی برای برقراری صلح در سوریه پشتیبانی می‌کند. جان کربی افزوده است که آمریکا در تحولات سوریه و بسیاری دیگر از مسائل منطقه حضور و نقشی فعال دارد.
گزارش رویترز به افزایش نقش و حضور روسیه در خاورمیانه می‌پردازد. در این گزارش آمده است که مذاکرات صلح سوریه در مسکو، علیرغم ترور سفیر روسیه در آنکارا از آن حکایت دارد که پوتین مایل به همراهی بیشتر با کشورهای ایران و ترکیه است و از این طریق بر آن است تا نفوذ خود را در خاورمیانه و بسی فراتر از آن افزایش دهد. از سوی دیگر، مذاکرات مسکو از آن حکایت دارد که این کشور برای پیشبرد سیاست خود از انتظار کسب نتیجه از مذاکرات طولانی و بی حاصل با دولت اوباما بر سر سوریه مایوس شده است.
بازیگر اصلی تحولات سوریه
یکی از مسئولان دولت آمریکا در گفت‌وگو با خبرنگار رویترز گفته است که عدم حضور آمریکا در مذاکرات و گفت‌وگوها پیرامون خروج شورشیان و ساکنان شرق حلب بازتابگر سیاست روسیه بود و این کشور از این طریق نشان داد که این روسیه است که تحولات سوریه را رقم میزند و نه آمریکا.
همین فرد، که مایل به فاش شدن نامش نبوده، به خبرنگار رویترز گفته که آمریکا خود را در چنان موقعیتی قرار داده که روسیه بتواند از طریق همکاری با دیگران سیاست خود را پیش ببرد و به این دلیل آمریکا منزوی شده است. پافشاری آمریکا بر سر اختلاف نظرش با دولت ترکیه بر سر کردها و همچنین رویکرد آمریکا درباره بخش شمالی سوریه منجر به آن شده که روسیه از شکاف سیاسی به وجود آمده بهره گیرد و با نزدیکی با ترکیه، چنین نقشی را ایفا کند.
مذاکرات صلح مسکو
سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا، جان کربی گفته است که آمریکا نیز همچون روسیه، ایران و ترکیه خواستار برقراری فوری آتش بس در سوریه است و همچنین خواهان امدادرسانی به مردم این کشور. اما اینکه آیا مذاکرات صلح مسکو بر سر ایجاد آتش بس و از سرگیری گفت‌وگوهای صلح در سوریه، موفقیت آمیز بوده یا خیر، موضوعی است که به‌زودی روشن خواهد شد.
بیشتر بخوانید: نگرانی از ائتلاف روسیه-ترکیه در سوریه
رئیس جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، هفته پیش اعلام کرده بود که او و اردوغان برآنند تا زمینه‌های شروع مذاکرت جدید صلح سوریه را بدون حضور آمریکا و سازمان ملل فراهم آورند. ولی در عین حال اعلام کرده بود که اگر چنین مذاکراتی هم صورت گیرد، مکمل مذاکرات صلحی خواهد بود که در ژنو جریان دارد.
این در حالی است که وزیر امورخارجه روسیه، سرگئی لاوروف، روز سه‌شنبه ۲۰ دسامبر (۳۰ آذر) اعلام کرده بود که همکاری کشورهای سه‌گانه روسیه، ترکیه و ایران موثرترین امکان برای دستیابی به راه حلی برای بحران سوریه است.