فرسایش اپوزیسیون ترکیه در اختلافات جناحی

با سیستم جدید ریاست جمهوری در ترکیه، دامنه قدرت اردوغان بیشتر و نقش مجلس کمتر شده است. اما پارلمان اینک از همان چیزی هم که در قانون اساسی جدید پیش‌بینی شده، ضعیف‌تر است. دلیل این امر فرسایش نیروهای اپوزیسیون در رقابت‌ها و اختلافات داخلی است.

قبل از انتخابات ۲۴ژوئن، اوضاع طور دیگری به نظر می‌رسید. احزاب مخالف دولت توانستند در برابر اردوغان تشریک مساعی کنند. ائتلافی از سکولارها، ملی‌گرایان و محافظه‌کاران و حزب دمکراتیک خلق‌ها شکل گرفت. ائتلافی که بیش از هر چیز، اقتدارگرایی در سیستم جدید ریاست جمهوری را به چالش می‌کشید.

پیش‌بینی‌ها و نظرسنجی‌ها در ترکیه این بود که حزب حاکم "عدالت و توسعه" اکثریت نیرو در پارلمان را خواهد داشت و انتخابات ریاست جمهوری به دور دوم می‌کشد. اما اردوغان در همان دور اول با کسب ۵۲/۶ درصد آرا برنده شد و اسلامگرایان و ملی گرایان افراطی (حرکت ملی) اکثریت کرسی‌های مجلس را تصاحب کردند. بعد از انتخابات، اتحاد مخالفان از هم پاشید و از آن زمان تا کنون اپوزیسیون ترکیه درگیر بحث‌ها و شکاف‌های داخلی است.

کشمکش تعیین دبیرکل

هم اینک، بزرگترین فراکسیون اپوزیسیون ترکیه به سکولارهای "حزب جمهوری‌خواه خلق" تعلق دارد اما این حزب درگیر کشمکشی بر سر تعیین دبیرکل شده است. CHP در انتخابات پارلمانی  ۴ / ۲۲ درصد آرا را کسب کرد و کاندیدایش محرم اینچه، در انتخابات ریاست جمهوری ۳۰درصد رای آورد. بسیاری از اعضا خواهان کنار رفتن کمال قلیچدار اوغلو و جایگزینی اینچه در مقام رهبر حزب هستند.

واقعیت آن است که اینچه فقط امید حزبش نبود بلکه همه اپوزیسیون ترکیه به او به عنوان حریف قدر اردوغان چشم دوخته بود. یاشار توزون، نماینده حزب جمهوریخواه خلق در مجلس می‌گوید رقیب اردوغان حزب نیست بلکه اینچه است. یاشار توزون آرای ۳۰ درصدی محرم اینجه را موفقیتی تمام عیار برای حزب طی ۴۰ سال گذشته می‌خواند.

طومار تشکیل کنگره

اینک دو ماه از انتخابات ترکیه می‌گذرد. کمال قلیچدار اوغلو دو وظیفه مهم پیش رو دارد. نخست بحث تعویض دبیرکل و دوم آماده سازی حزب برای انتخابات میان‌دوره‌ای در مارس۲۰۱۹. اعضای حزب جمهوریخواه خلق برای برگزاری کنگره، ۵۶۹ امضا جمع کرده‌اند اما از نظر مقررات، تعداد امضاها باید از ۶۳۰ تجاوز کند. در عین حال کمال قلیچداراوغلو می‌گوید حزب در انتخابات نباخته و کناره‌گیری یا تشکیل کنگره در چنین حالتی بی‌مورد است.

یاشار توزون می‌گوید ممکن است انشعابی در حزب رخ دهد زیرا اعتماد بسیاری از اعضا به خاطر ناشنیده ماندن مطالبات‌شان مخدوش شده است.

شکاف در حزب "خوب"

مشابه همین چالش در حزب "خوب" هم دیده می‌شود. دبیرکل این حزب خانم مرال آکسنر، امید بزرگ سیاستمداران ملی‌گرای ترکیه بود. او از حزب حرکت ملی بیرون آمد تا حزب خوب را تاسیس کند. خانم آکسنر تنها کاندیدای زن در انتخابات ریاست جمهوری نیز بود اما تنها ۷درصد آرا را کسب کرد. این حزب به دلیل آن که نتوانست از حدنصاب ۱۰درصد عبور کند، در ائتلاف با حزب جمهوریخواه خلق توانست به مجلس راه یابد.

آکسنر مسئولیت شکست را شخصا بر عهده گرفته و بارها اعلام کرده که در کنگره حزب در ۱۲ اوت برای مقام دبیرکلی کاندیدا نمی‌شود اما اعضا هنوز با این تصمیم موافقت نکرده‌اند.

در حالی که گروهی در "حزب خوب" خواستار ابقای آکسنر هستند، گروه دیگری دارند آن را ترک می‌کنند و تا کنون نیمی از هیات موسس این حزب استعفا داده‌اند. یوسف حلاج‌اوغلو یکی از آنهاست که می‌گوید ریزش اعضا در احزاب اپوزیسیون ترکیه رو به افزایش است.

غیبت کادرها از حزب دمکراتیک خلق‌ها

در حزب دمکراتیک خلق‌ها (HDP) نیز سکوت برقرار است. گرچه این حزب نزدیک به کردها از حدنصاب ده درصد عبور کرد و توانست به پارلمان راه یابد اما صلاح الدین دمیرتاش، رهبر و بسیاری دیگر از کادرهای ارشد آن همچنان در زندان به سر می‌برند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

سخنگوی HDP می‌گوید چشم انداز بقای اپوزیسیون ترکیه تیره است: «ما در شرایطی تلاش می‌کنیم که آزادی عمل نداریم. سیاست در ترکیه فاقد ساختارهای دمکراتیک است.»

یالچین کاراتپ، کارشناس علوم سیاسی از دانشگاه آنکارا معتقد است که اپوزیسیون ترکیه تجزیه شده است. او بخصوص از  رفتار رهبران احزاب انتقاد می‌کند که در برابر هر تغییر مقاومت می‌کنند. او می‌گوید: «قلیچدار اوغلو مدت‌هاست باخته و اعضای حزب باید این را خوب درک کنند.»