فضای مجازی و این بار هشتگ "بانه تنها نیست"
۱۳۹۶ شهریور ۱۷, جمعه
روز دوشنبه (۱۳ شهریور/ ۵ سپتامبر) بود که بار دیگر شلیک به کولبران در کردستان فاجعه‌ای خونین رقم زد. دو تن از کولبران با تیراندازی مرزبانان هنگ مرزی شهرستان بانه کشته شدند.
اگرچه مقامات خیلی زود از دستگیری عوامل کشته شدن این دو کولبر خبر دادند، اما در اعتراض به این حادثه، خانواده‌های کولبران و مردم محلی بانه روز دوشنبه مقابل فرمانداری بانه تجمع کردند. علاوه بر تجمع، مغازه‌داران بانه نیز در اعتراض به کشته شدن دو کولبر، مغازه‌های خود را بستند.
این حرکت اما به روز دوشنبه ختم نشد و تا روز جمعه (۱۷ شهریور/ ۸ سپتامبر) بر اساس اخباری که در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود اعتراضات همچنان ادامه دارد. برخی از دیگر شهرهای کردستان نیز شاهد ناآرامی‌هایی است. پنجشنبه در سنندج اعتراضاتی صورت گرفت و روز جمعه گزارش‌های کاربران در شبکه‌های مجازی از اعتراضاتی در کرمانشاه و مریوان خبر می‌دهد.
حتی آموزشکده جامعه مدنی توانا چند تصویر در صفحه توییتر خود منتشر کرد که از خلق گرافیتی‌‌هایی در همبستگی با کردستان در تهران نشان دارد.
روز جمعه نماینده مردم شهرستان‌های دیواندره، سنندج و کامیاران در مجلس شورای اسلامی در سخنانی پیش از خطبه‌های این هفته نماز جمعه سنندج، از کشته شدن دو کولبر بانه‌ای در مرز اظهار تاسف کرد. به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، سیدحسن علوی ایجاد امنیت پایدار را وظیفه همگان دانست و گفت: «دولت باید طوری برنامه‌ریزی کند که اتفاقاتی از این قبیل روی ندهد.» او ایجاد اشتغال را لازمه‌ی "رفع فقر، ایجاد امنیت پایدار و کاهش آسیب‌های اجتماعی" ارزیابی کرد. او با بیان این‌که "با توجه به مشکلات مالی دولت، نباید انتظار داشت که اعتبارات مورد نیاز استان به سرعت تامین شود"، وعده داد: «تلاش خود را بکار گرفته‌ایم تا اعتبارات بیشتری برای استان جذب کنیم.»
این در حالی است که پنجشنبه سخنگوی نیروی انتظامی با اشاره به موضوع کشته شدن دو تن از کولبران اعلام کرد: «پلیس بر سر امنیت مردم هرگز مماشات نمی‌کند.» او البته نسبت به این مساله اظهار تاسف و تاثر کرد ولی تاکید کرد: «فلسفه وجودی مرزبانان هر کشوری حراست و صیانت و پاسداری از سرحدات مرزهای آن کشور است.»
بیشتر بخوانید: اعتراض مردم در بانه به قتل کولبران
اما چه مسئولان وعده دهند و چه از عملکرد نیروهای خود دفاع کنند، کاربران در شبکه‌های اجتماعی با هشتگ‌های #بانه و #بانه_تنها_نيست به واکنش به کشته شدن دوباره کولبران و نبود ضمانتی برای وعده‌های داده شده و همچنین بازتاب اعتراضات جاری پرداختند. یکی از کاربران توییتر از اعتراضات شکل‌گرفته با این توییت استقبال کرد: «همبستگی که توش نظام نقشی نداشته باشه چقدر قشنگ است. این جمعیت کوچیک بیشتر از راهپیمائی روز قدس آدم رو به وجد میاره.»
برخی از دیگر کاربران نیز به موضوع پیش از این خبری شده‌ی برنامه بیمه شدن کولبرها پرداختند. در حالی که پیش از این وعده داده شده بود که در دولت حسن روحانی کولبران بیمه خواهند شد، یکی از کاربران توییتر به تلخی نوشت که ظاهرا قرار بود "نابودی کولبران" بیمه شود.
بیشتر بخوانید: بازداشت مامورانی که به کولبران بانه شلیک کردند
کولبر به افراد فردیی اطلاق می‌شود که در مناطق مرزی کردستان از روی ناچاری و با دریافت دستمزد ناچیز اقدام به حمل کالای خارجی از نقاط "غیررسمی گمرکی" می‌کنند. تا کنون صدها کولبر توسط مرزبانان و نیروهای انتظامی ایران کشته شده‌اند.
حکایت آن نامه
یکی از مواردی که روز جمعه واکنش‌هایی به همراه داشت نامه محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، به دبیرکل سازمان ملل متحد درباره خشونت‌ها در میانمار و اقلیت مسلمان روستای روهینگیا بود. برخی از کاربران در این روز از واکنش‌برانگیز شدن فجایع میانمار در حالی که کشتار آرام کولبران ادامه دارد ابراز تاسف کردند.
البته اعتراض به سکوت در قبال جریانات کردستان صرفا معطوف به ظریف نبود، بودند کاربرانی که از خاموشی نسبی کاربران فارسی زبان نسبت به این موضوع و پر سر و صدایی‌شان در قبال وقایع میانمار گله کردند. امیر رشیدی، محقق امنیت و دسترسی به اینترنت که فضای مجازی را دیدبانی می‌کند، در صفحه فیس‌بوک خود نوشت: «در چهار روز گذشته و در داخل ایران هشتگ #saverohingya بیش از ۲۴ هزار توییت داشت و هشتگ #بانه شش هزار و نهصد توییت. به این اضافه کنید میزان واکنش به رخداد‌های بانه در ایران و رسانه‌های ایرانی و میزان واکنش به کشتار مسلمانان در میانمار را. نتیجه خیلی ساده است و به نظرم لازم نیست من چیزی بگم... تاسف‌آور است.»
اعتراضات کردستان و کشته شدن کولبرها برای برخی کاربران یادآور سرآغاز اعتراضات جهان عرب بود که بعد بهار عربی نام گرفت و باز مجددا انتقاد از "سکوت عمومی".
و برخی نیز انتقاد کردند که چطور وقتی صحبت از استقلال کردستان می‌شود "وطن" و "هم‌وطنی" معنی پیدا می‌کند اما در مواردی نظیر مورد اخیر "خبری از هم‌وطنی نیست".
کولبرها "پولبر" نیستند
هر بار که خبری از کشته شدن یک کولبر می‌رسد هستند کسانی که در شبکه‌های مجازی از قاچاقچی بودن این افراد و لزوم برخورد با قاچاقچی می‌نویسند و هر بار کسانی هستند که توضیح دهند کولبران محتاج نان شب‌اند و از بیکاری و فقر به حمل کالا در سرما و گرما و بالا و پایین راه می‌پردازند.
این بار اما کاربران برای نمایش تمایز کولبران با قاچاقچیانی که حتی نیاز به حمل بار بر پشت ندارند از اصطلاح "پولبر" استفاده کردند.
کاوه قریشی، روزنامه‌نگار کرد ساکن برلین، در صفحه فیس‌بوک خود نوشت: «ما آنجا ایستاده‌ایم، همان جا که مردم با دستانی حلقه کرده از پشت، سر و سینه‌ی سپر و نگاهی دادخوانه چشم در چشم پلیس و رو در روی قدرت ایستاده‌اند.» برخی از کاربران در شبکه‌های اجتماعی از یک دقیقه سکوت در اختتامیه لیگ پرشین در ابتدای رویارویی تیم‌های کردستان و سیستان و بلوچستان نوشتند.
مسابقات لیگ پرشین از سوی "جمعیت امام علی (ع)" و با حضور تیم‌های کودکان و نوجوانان استان‌های عموما محروم برگزار می‌شود.