قطعنامهی شورای امنیت برای حل بحران خاورمیانه
۱۳۸۷ دی ۲۰, جمعه
شورای امنیت سازمان ملل متحد در قطعنامهی عصر پنجشنبه ( هشتم ژانویه) از اسرائیل و حماس خواسته است آتش بسی فوری را بپذیرند. طبق این قطعنامه، اسرائیل باید بطور کامل از نوار غزه خارج شود و عبورگاه‌های غزه را بگشاید. این ارگان جهانی از حماس هم خواست که به قاچاق اسلحه به نوار غزه پایان دهد.
شورای امنیت دو هفته فرصت لازم داشت تا این قطعنامه را به تصویب برساند. رأی ایالات متحده‌ی آمریکا به این قطعنامه ممتنع بود. آمریکا تنها کشوری بود که با این قطعنامه موافقت نکرد. آمریکائیان اعلام کردند که البته آنها با این قطعنامه موافق‌اند، اما منتظر نتایج میانجی‌گری صلح مقامهای مصری بوده‌اند که با نمایندگان اسرائیل و حماس مذاکره می‌کردند.
یکی از مشکلهای تصویب قطعنامهی شورای امنیت این بود که بعضی از اعضا، مثل لیبی، بر الزام‌آور بودن این قطعنامه تاکید می‌ورزیدند، اما آمریکا و برخی دیگر از اعضای این ارگان جهانی قطعنامهای را می‌خواستند که مفادی عام داشته باشد. اما با اوج‌گیری بحران در نوار غزه آمریکا به تدریج متوجه شد که باید بطور مشخص سخن گفت و خواست‌های دقیقی را در این قطعنامه مطرح کرد.
قطعنامهی شورای امنیت سازمان ملل متحد چه تاثیری داشت؟ هم اسرائیل و هم سازمان حماس به حمله‌های خود علیه یکدیگر همچنان ادامه می‌دهند، گویی هیچ اتفاقی نیفتاده است. البته این گونه برخورد به قطعنامه‌های شورای امنیت در خاورمیانه سنتی دیرین دارد. فهرست قطعنامه‌های صادر شده از طرف این نهاد جهانی به همان اندازه‌ی حمله‌ها و درگیری‌ها در این منطقه طولانی است. تنها در صورتی این قطعنامه‌ها رعایت شده‌اند که یکی از دو طرف درگیری – و بیشتر هم نیروهای اسرائیلی – به خواست استراتژیک خود رسیده باشند، یا این که دو طرف از درگیری توان‌فرسا خسته شده باشند.
قطعنامه‌های بی‌اثر شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد خاورمیانه سندهایی دردناک هستند مبنی بر ناکارا بودن این سازمان جهانی. البته بی‌اثری آرای اتحادیه‌ی اروپا و اتحادیه‌ی عرب را در این مورد می‌توان با ناراحتی پذیرفت. اما چرا قطعنامه‌های سازمان ملل متحد این قدر بی اثر است؟
حال بپردازیم به الزام‌آور بودن قطعنامه. قطعنامهی سازمان ملل متحد تنها در صورتی می‌تواند چنین نامی داشته باشد که مجازات‌هایی برای مورد اجرا نشدنش از سوی دو طرف درگیر در نظر گرفته شوند. اما در این مورد خاص تا کنون هیچ مجازاتی علیه اسرائیل مقرر نشده و این کشور از مجازات‌هایی از این دست ترسی به خود راه نمی دهد. در طرف دیگر، سازمان حماس قرار دارد. تجربه‌ی دو سال گذشته نشان داده است که تحریم این سازمان برای کسانی مشکل ساز شده است که کاری با این سازمان ندارند. حماس در سازمان ملل متحد به عنوان کشور پذیرفته نیست و بنابراین نمی توان مجازات کشوری را در مورد این سازمان مقرر داشت.
اسرائیل به عنوان کشوری با معیارهای دمکراتیک به هیچ وجه نمی خواهد نامش در کنار گروه‌هایی چون حماس آورده شود. اما چگونه می‌توان این اصل را از طرف اسرائیل پذیرفت و بر اقداماتی چون حمله‌ی اسرائیل به کاروان امدادگر صلیب سرخ جهانی و دیگر سازمان‌های امدادگر در نوار غزه چشم بست. اسرائیل برای چندمین بار است که در تضاد با قوانین بین‌المللی قرار می‌گیرد و قطعنامه‌های بی‌اثر شورای امنیت سازمان ملل متحد امکان کمی برای تغییر این شرایط دارند.