قطعنامه ۱۷۴۷ شورای امنیت و واکنش تحلیلگران جهان عرب
۱۳۸۶ فروردین ۶, دوشنبه
قطعنامه ۱۷۴۷ شوراى امنيت سازمان ملل پس از كش و قوس‌هاى فراوان در حالى تصويب شد كه خاورميانه در شرايطى خاص بوده و قرار است كه ظرف هفته جارى، سران كشورهاى عرب در رياض گردآمده تا مسائل مهم منطقه‌اى را بررسى کنند و اين قطعنامه و پيامدهاى احتمالى آن در این شرايط، مى‌تواند موضوع بسيار مهمى در عكس‌العمل كشورهاى منطقه در برابر ايران باشد.
در سايه صدور قطعنامه جديد شوراى امنيت، كارشناسان و تحليلگران عرب دو موضع متفاوت در قبال تأثير و پيامدهاى اين قطعنامه اتخاذ كرده‌اند؛ بطوريكه گروهى معتقدند قطعنامه ۱۷۴۷ به مثابه اعلام جنگ به ايران بوده و گروه ديگر، ايران را بسيار قوى‌تر از آن مى‌‌دانند كه چنين قطعنامه‌هائى بتواند به آن آسيب وارد آورد.
محمد رعد رئيس فراكسيون وفادارى به مقاومت در پارلمان لبنان، در رابطه با پيامدهاى احتمالى قطعنامه ۱۷۴۷ و احتمال حمله نظامى آمريكا به ايران گفت: "اگر آمريكا و هم‌پيمانان آن در منطقه گمان مى‌كنند كه چنين اقداماتى كفه ترازو را به سود آنان پائين خواهد آورد، در اشتباه‌اند؛ زيرا هرگونه شدت عمل عليه ايران مى‌تواند بر تمامى خاورميانه تأثير نامطلوب بگذارد".
كارشناسان و تحليلگران عرب نزديك به ايران معتقدند كه فعاليت‌هاى هسته‌اى ايران، حق طبيعى اين كشور است و ايران با توجه به اينكه همواره و پس از انقلاب اسلامى تحت فشار غرب بوده، اكنون به نوعى خودكفائى رسيده و افزايش يا كاهش تحريم‌ها، نمى‌تواند تأثيرى بر عملكرد آن بگذارد و غرب رفته رفته بايد با واقعيتى به نام ايران و نقش منطقه‌اى و نيازهاى آن كنار بيايد.
از سوى ديگر حازم صاغيه تحليلگر روزنامه فرامنطقه‌اى الحيات با اشاره به دستگيرى ۱۵ ملوان انگليسى در آب‌هاى خليج فارس توسط ايران در آستانه تشكيل جلسه شوراى امنيت مى‌نويسد: "شرايط كنونى تاحدود زيادى در مقايسه با سال‌هاى آغازين پيروزى انقلاب ايران تفاوت دارد. درست است كه هدف از اسارت ۱۵ ملوان انگليسى، اعمال فشار بر شوراى امنيت و جلسه اين شورا براى بررسى افزايش مجازات‌ها عليه ايران بود؛ ولى اين قطعنامه در نهايت تصويب شد و علاوه بر چين و روسيه، اندونزى و قطر نيز بدان رأى مثبت دادند".
صاغيه مى‌افزايد: "انگلستان و دو شريك آن يعنى فرانسه و آلمان، همواره تلاش داشتند تا ثابت كنند، مذاكره تنها راه حل و فصل بحران هسته‌اى ايران است و اين، به دليل تلاش‌هاى سه كشور اروپائى بود كه مجازات‌هاى اعمال شده عليه ايران تخفيف يافته و خطر جنگ نيز تاحدودى فروكش كرده بود؛ ولى اكنون مى‌توان گفت كه اين امور تبديل به بخشى از گذشته شده‌اند".
در همين زمينه جلال فرحى نويسنده مراكشى روزنامه السياسة چاپ كويت نوشت: "جامعه بين‌المللى به خوبى مى‌داند كه ايران از برنامه هسته‌اى خود عقب‌نشينى نخواهد كرد؛ بلكه به روند فعاليت‌هاى خود سرعت نيز خواهد بخشيد؛ زيرا بسيار دشوار است اگر بخواهيم تصور كنيم ايران در حالى‌كه از طرف آمريكا تهديد به اقدام نظامى مى‌شود، دست بسته باقى بماند".
فرحى در ادامه می‌گوید: "آمريكا تلاش دارد تا با قانع كردن ديگر اعضاى شوراى امنيت به تصويب پى در پى قطعنامه‌هاى مختلف عليه ايران، كار را به جائى برساند كه موافقت شوراى امنيت را براى حمله نظامى به ايران بگيرد و در صورتيكه در اين امر موفق نشود، بدون توجه به موافقت يا مخالفت شوراى امنيت، عليه ايران اقدام كند؛ چرا كه شرايط كنونى ايران، درست به مانند شرايط عراق چندى قبل از شروع جنگ است".
برخى ديگر از تحليلگران عرب معتقدند كه تكيه بيش از حد ايران بر چين و روسيه در مواجهه با آمريكا اشتباه بوده و ايران اكنون با شرايط بسيار خطرناكى مواجه است چرا كه به نظر مى‌رسد كشورهاى بزرگ قصد دارند با هر وسيله ممكن، مانع ورود ايران به باشگاه كشورهاى هسته‌اى شوند.
در اين رابطه محمد شرى تحليلگر روزنامه الاخبار چاپ لبنان مى‌نويسد: "مخالفت روسيه با وارد شدن به نبرد با آمريكا در كنار ايران و همچنين مخالفت اين كشور با دستيابى ايران به سلاح هسته‌اى، اظهارنظرى ساده نبود؛ زیرا اين رويكرد جديد مسكو، در نهايت منجر به صدور قطعنامه ۱۷۴۷ شوراى امنيت شد".
شرى ادامه می‌دهد: "روابط ايران و روسيه نقاط اختلافى بيش از نقاط مشترك ميان دو كشور دارد و بزرگ‌ترين هدف روسيه در نزديكى به ايران، سيطره بر اين كشور است و اگر آمريكا با فعاليت‌هاى هسته‌اى ايران مخالفت مى‌كند، روسيه دلايلى بسيار بيشتر از آمريكا براى جلوگيرى از بلندپروازى‌هاى ايران دارد. ايران اكنون باید درك كند كه چه كارى ممكن و چه كارى غيرممكن است؛ چرا كه تلاش‌هاى ايران در فعاليت‌هاى هسته‌اى، خطرات بى‌شمارى را براى اين كشور در بر دارد".
در نهايت به‌نظر مى‌رسد كه قطعنامه جديد شوراى امنيت، حلقه فشار را بر ايران تنگ‌تر از قبل ساخته و چه بسا با توجه به تحريم معامله تسليحاتى با ايران در چارچوب اين قطعنامه، كشورهاى منطقه و همسايگان ايران مانند تركيه در ترانزيت كالاها از ايران يا پرواز هواپيماهاى ايرانى بر فراز خاك خود، محدوديت‌هائى قائل شده و به مانند تابستان گذشته و در جريان جنگ ميان اسرائيل و لبنان، هواپيماهاى ايرانى را مورد بازرسى قرار دهند؛ زیرا به اعتقاد تحليلگران، يكى از اهداف قطعنامه ۱۷۴۷ سنگ‌اندازى در راه ارتباط ايران با هم‌پيمانان منطقه‌اى آن است.
علی مهتدی، گزارشگر صدای آلمان در بیروت