محاکمه رهبر "انصارالدین" به اتهام تخریب میراث فرهنگ جهانی

دادگاه بین‌المللی کیفری که مقر آن در لاهه است برای نخستین بار پرونده احمد الفاقی المهدی، رهبر گروه موسوم به "انصارالدین"، یکی از گروه‌های اسلام‌گرای افراطی منتسب به القاعده را بررسی می‌کند. این نخستین بار است که پرونده‌ای در دادگاه لاهه در ارتباط با تخریب یک میراث فرهنگ جهانی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

اعضای گروه اسلام‌گرای "انصار الدین" چهارسال پیش با بیل و کلنگ به جان آرامگاه‌های تاریخی در شهر تیمبوکتو در مالی که قدمتی چندصد ساله دارند، افتاده و آنها را ویران کردند؛ اماکنی که از سوی یونسکو، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، به عنوان میراث فرهنگ جهانی شناخته شده بودند.

آن زمان هم چون سال گذشته که جریان تروریستی "دولت اسلامی" آغاز به ویرانی شهر باستانی پالمیرا در سوریه کرد، اعتراض‌های جهانی به شدت بالا گرفته بود.

میراث جهانی یونسکو

شهر تیمبوکتو، مرکز استانی به همین نام است و در ۲۰ کیلومتری شمال رود نیجر، در لبه جنوبی صحرای بزرگ آفریقا قرار دارد. گروه‌های قومی طوارق در قرن‌های ۱۵ و ۱۶ میلادی این شهر را به مرکز مهم تجارت، علم و دین تبدیل کرده بودند.

یونسکو، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد نیز سه مسجد و ۱۶ مقبره این شهر قدیمی را به عنوان میراث فرهنگی جهان برگزیده بود. این مکان‌ها که هنوز اصالت خود را حفظ کرده‌اند، نشان‌دهنده شیوه ساخت سنتی در ساختمان‌سازی هستند و اوایل دوران اسلامی در آفریقا را به یاد می‌آورند. آنها همچنین دوران طلایی فرهنگی و آموزشی را در امپراتوری سنغای زنده می‌کنند.

آغاز کار دادگاه بین‌المللی کیفری

دادگاه بین‌المللی کیفری که مقر آن در لاهه است، روز دوشنبه (۱ شهریور / ۲۲ اوت) رسیدگی به این پرونده را آغاز می‌کند. دادستان این دادگاهؤ خانم فاتو بنسودا در باره این پرونده می‌گوید: «موضوع رسیدگی به وضعیت سنگ‌ها و دیوارهای ویران شده نیست. موضوع این پرونده حمله خونسردانه افراد به کرامت و هویت مردم و ریشه‌های دینی و تاریخی آنها است.»

در ماه مه سال ۲۰۱۲ میلادی و یک ماه بعد در ماه ژوئن همان سال اسلام‌گراهای گروه موسوم به "انصارالدین" با بیل و کلنگ به جان این آرامگاه‌های تاریخی افتاده و ۱۴ مقبره از مجموع ۱۶ مقبره مقدس این شهر را ویران کرده بودند. یکی از سخنگویان انصارالدین نیز آن زمان اعلام کرده بود که این اماکن نمادهای شرک‌آلود بودند و باید تخریب می‌شدند.

اکنون احمد الفاقی المهدی، اسلامگرای ملقب به ابوتراب، رهبر گروه "انصارالدین" قرار است در دادگاه لاهه محاکمه شود. او متهم است که تخریب میراث فرهنگی جهان را در تیمبوکتو برنامه‌ریزی و اجرایی کرده است.

احمد الفاقی المهدی سال گذشته میلادی در نیجر دستگیرو به دادگاه تحویل داده شد. گفته می‌شود او می‌خواهد در دادگاه اتهام‌های وارده را بپذیرد و همین اقدام نیز در تاریخ محاکمات این دادگاه جهانی بی‌سابقه است. دادگاه بین‌المللی کیفری می‌تواند در صورت قبول اتهام از طرف متهم، تا هفته آینده حکم خود را صادر و پرونده را مختومه اعلام کند.

برستان‌های ویران شده در تیمبوکتو را یونسکو، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، با حمایت‌های مالی اتحادیه اروپا بازسازی کرده است.