مریم زندی: تا وقتی شرایط چنین است جایزه نمی‌خواهم
۱۳۸۹ خرداد ۲۶, چهارشنبه
مریم زندی، دبیر انجمن ملی عکاسان ایران، با انتشار نامه‌ای از پذیرش نشان هنری اعطا شده از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خودداری کرد.
این نشان هنری که عنوان «مدرک درجه یک هنری» را بر خود دارد در حالی قرار بود روز دو‌شنبه در مراسمی با حضور هفتاد هنرمند دیگر به زندی اعطا شود که کتاب عکس‌های انقلاب او دو سال است که موفق به دریافت مجوز چاپ نشده است.
به گزارش وب‌سایت «عکاسی»، خانم زندی در نامه خود به علل نپذیرفتن این نشان دولتی اشاره کرده است. وی نوشته است: «متأسفانه در حالی که حرفهٔ عکاسی و عکاسان به شدت مورد تهاجم قرار گرفته و هیچگونه امنیت حرفه‌ای و جانی برای عکاسان ایران وجود ندارد و تعدادی از آنها فقط به جرم عکاسی یعنی انجام وظیفه‌شان مورد ضرب و شتم و زندان قرار گرفته‌اند و در زندان یا بیرون منتظر احکامشان هستند و تعدادی از عکاسان حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای ما از ترس جان، سرگردان در اقصی نقاط دنیا و در شرایط بسیار نامناسب هستند و در حالیکه من حتی از دست گرفتن دوربینم در خیابان باید بترسم، و امکان انتشار کتاب عکس خود و بعضی از همکارانم بدون سانسورهای سلیقه‌ای میسر نمی‌باشد. در چنین شرایطی برای گرفتن این مدرک، دلیل و اشتیاقی در خود احساس نمی‌کنم.»
این عکاس برجسته ایرانی در انتها عنوان کرده که خود را «از دریافت چنین نشان‌هایی تا زمانی که شرایط چنین باشد،» معاف می‌داند.
با این همه وی در گفت‌وگو با دویچه وله بر صنفی و نه سیاسی بودن حرکت خود تاکید کرد و گفت: «تنها خواستم در جهت منافع دوستان و همکاران عکاسم رفتار کنم که می‌دانم اکنون چقدر در فشار هستند.»
«حتی نمی‌توانم دوربینم را به دست گیرم»
مریم زندی که مجموعه پرتره‌هایش از بازیگران سینما و تئاتر ایران در کشور بسیار شناخته شده است، در گفت‌وگو با دویچه وله به شرح بیشتر آن‌چه در نامه خود خطاب به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نوشته پرداخت.
وی گفت: «من خودم الآن عملاَ نمی‌توانم عکاسی کنم. منظورم این نیست که مثلاَ در آتلیه یا طبیعت هم نمی‌توانم عکس بگیرم. اما من یک عکاس هستم و در همه شرایط دلم میخواهد عکاسی کنم. همان‌طور که در زمان انقلاب هم که روز عاشورا و تاسوعا اعلام کردند که سربازان حق تیر دارند، من بچه یک ساله‌ام را برداشتم و رفتم در خیابان و عکاسی کردم، الآن هم من کارم این است و باید بتوانم از هر واقعه‌ای که در این مملکت اتفاق می‌افتد عکاسی کنم.»
خانم زندی ادامه داد: «عملاَ این کار را نمی‌توانم بکنم، حتی دوربینم را نمی‌توانم درآورم.»
به گفته مریم زندی کتاب عکس‌های انقلاب این هنرمند اکنون دو سال است که در وزارت ارشاد در انتظار مجوز مانده و هنوز مجوز چاپ دریافت نکرده است. وی گفت: «می‌گویند باید یک تعدادی از عکس‌ها را بردارید و با این‌که تا به حال بسیار انعطاف نشان داده‌ام ولی دیگر جوری‌ست که بیشتر از این نمی‌شود تغییر ایجاد کرد چون به همه چیزهایی که قرار است سند باشد و حق و سرنوشت این ملت است صدمه می‌خورد. نه من و نه هیچ کس دیگری حق نداریم سلیقه‌ای کم و زیادش کنیم.»
وی یادآوری کرد: «دوستان دیگری هم می‌دانم در این شرایط هستند.»
به گفته این هنرمند هیچ عکاس اجتماعی اکنون نمی‌تواند در بیرون عکاسی کند. او بیان کرد: « این موضوع هم از نظر روانی و هم از نظر معیشتی ضربه‌زننده است.»
«اعلام کنند که عکاسی تعطیل است»
حسن سربخشیان، یکی از عکاسانی‌‌ست که در روزهای پس از انتخابات مجبور به ترک کشور شد. او در گفت‌وگو با دویچه وله تاکید کرد «فضای ناامن موجود در ایران باعث شد که کشور را ترک کند.»
وی گفت: « بعد از کلی کلنجار با خودم و بخاطر احساس نگرانی‌ای که از وضعیت داشتم تصمیم گرفتم ایران را ترک کنم چون بعضی از دوستان عکاس را دستگیر کردند و فضای بسیار ناامن بود.»
حسن سربخشیان از فشارهای پیش از ترک کشور نیز سخن گفت: «هیچ کس خبر ندارد چه اتفاق‌هایی افتاد. به هر حال تهدیدهای تلفنی و احضارها و خصوصاَ این‌که عملاَ نتوانی دیگر کار کنی، به آدم فشار وارد می‌کند.»
«دوربینم را نمی‌توانستم حمل کنم. و یک عکاس بدون دوربین میخواهد چه کار کند؟ همه صحنه‌ها جلوی چشم ما اتفاق می‌افتاد و امکان عکاسی وجود نداشت.»
سربخشیان که سابقه کار با خبرگزاری آسوشیتد پرس را در کارنامه کاری خود دارد، با اشاره به این‌که در یک سال گذشته عملاَ به جز عکاس‌هایی که از کشور خارج شده‌اند دیگران هم اجازه عکاسی نیافته‌اند، گفت: « تصورم این است که تصویر و عکس برای حکومت ایران به تابو بدل شده و هر فریم عکس به منزله لرزش پایه‌های این رژیم است.»
او گفت: «اما اگر قرار باشد فضا همین‌گونه باشد بهتر است اعلام کنند که عکاسی تعطیل است و صرفاَ عکاس‌های دفتر ریاست‌جمهوری و رهبری کار کنند.»
مریم میرزا
تحریریه: فرید وحیدی