مصرف‌کننده غربی؛ محروم از اثرات کاهش بهای نفت
۱۳۸۷ شهریور ۱, جمعه
نشست آتی اوپک روز نهم سپتامبر در وین برگزار خواهد شد. ناظران احتمال می‌دهند که برخی از اعضای اوپک، در این نشست خواستار کاهش حجم تولید کشورهای عضو شوند. کاهش قابل‌توجه میانگین قیمت نفت اوپک ظرف تقریبا دوماه گذشته، می‌تواند زمینه ساز چنین تصمیمی باشد.
روز سه شنبه، ۱۹ اوت (۲۹ مرداد) میانگین بهای نفت اوپک در بازارهای جهانی به ۱۰۸ دلار و ۶۸ سنت رسید. این، ۱۵ دلار و ۲۱ سنت، یا ۱۲ درصد کاهش را نسبت به یک ماه پیش نشان می‌داد. اما در مقایسه با آغاز ماه ژوئیه که بهای نفت به بشکه ای ۱۴۷ دلار رسیده بود، می‌توان از کاهشی ۲۷ درصدی سخن گفت.
چرا بنزین همچنان گران است؟
در سایه این تغییر، نرخ دیزل در پمپ بنزین‌های اروپا ظرف چند روز اخیر حدود ۵ درصد کاهش یافت، اما بهای بنزین، چندان تغییری نکرد. این امر، نظر کارشناسان اوپک را تایید می‌کند که بارها گفته‌اند علت گرانی سوخت در غرب، افزایش بهای نفت‌خام نیست بلکه سودجوئی کنسرن‌ها و بورس‌بازان زمینه‌ساز این مشکل است.
یک ماه پیش کنسرن‌های "اکسون" آمریکا، "رویال داچ شل" انگلستان و هلند، "انی" ایتالیا و "رپس اویل" اسپانیا، ترازمالی سه ماهه دوم سال جاری خود را در اختیار رسانه‌ها گذاشتند. سود این ۴ کنسرن، تنها ظرف سه ماه، به حدود ۲۴ میلیارد دلار رسید که از درآمد نفتی بیشتر کشورهای عضو اوپک در همین مدت بیشتر بود.
به اعتقاد برخی دیگر از کارشناسان، این تنها سودجوئی کنسرن‌های نفتی و بورس‌بازان نیست که به رغم کاهش قیمت نفت‌خام، مانع از ارزان شدن بنزین می‌شود بلکه ظرفیت تولید پائین پالایشگاه‌های جهان نیز در این امر نقش دارد. برای مقابله با بحران، بسیاری از پالایشگاه‌ها باید نوسازی شوند یا گسترش یابند. این امر، مستلزم سرمایه‌گذاری سنگین دولت‌ها و بخش‌خصوصی است.
کاهش احتمالی تولید اوپک
با توجه به کاهش شدید بهای نفت‌خام، وزیر نفت ونزوئلا اعلام کرد که در نشست آتی اوپک از کاهش تولید این سازمان پشتیبانی خواهد کرد. رافائل رامیرز، وزیر نفت ونزوئلا روز سه شنبه این هفته به خبرنگاران گفت: «ما با کاهش یا نگهداشتن تولید اوپک در سطح فعلی موافقت خواهیم کرد».
کاهش تولید نفت اوپک، بر میزان تولید ونزوئلا تاثیری نخواهد داشت و این کشور می‌تواند سطح تولید فعلی خود را حفظ کند. وزیران نفت برخی دیگر از کشورهای عضو اوپک نیز از پیشنهاد ونزوئلا استقبال می‌کنند، زیرا تداوم روند نزولی فعلی را به نفع کشورهای خود نمی‌دانند.
سبد اوپک چیست؟
اوپک، میانگین بهای نفت خود را از طریق کنارهم قراردادن نرخ ۱۳ نوع نفتی تعیین می‌کند که در الجزایر، آنگولا، اکوادور، ایران، عراق، کویت، لیبی، نیجریه، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی استخراج می‌شود. این مجموعه، به "سبد اوپک" معروف است.
بهای نفت سبد اوپک، که در پایان ماه مه امسال به بشکه ای ۱۴۷ دلار رسیده بود، یک ماه پیش به بشکه‌ای ۱۲۷ دلار کاهش یافت. این روند نزولی، بعد از آن تقریبا هرروز ادامه یافت و سرانجام روز سه شنبه نوزدهم اوت به ۱۰۸ دلار و ۶۸ سنت رسید.
از دید برخی از کارشناسان، گرم شدن هوا و کاهش مصرف سوخت خانگی و کارخانجات، یکی از دلایل مهم کاهش قیمت نفت‌خام است. بنا بر این، با آغاز پائیز، ممکن است باز هم قیمت‌ها سیر صعودی بپیمایند. در مقابل، با پایان یافتن تعطیلات تابستانی اروپا، مصرف بنزین و دیزل می‌تواند کاهش یابد و احتمالا در کنار دیزل نرخ بنزین نیز، اندکی کاهش خواهد یافت.