ملى شدن نفت و گاز بوليوى و گرانى دوباره نفت خام

EVo Morales رئيس جمهور چپ گراى بوليوى، اعلام كرد كه منابع نفت و گاز كشورش را ملى خواهد كرد. وى از كنسرن هاى نفتى فعال در بوليوى خواست كه توليد نفت و گاز را تحت كنترل كنسرن نفتى دولتى قرار دهند. به كنسرن ها ۱۸۰ روز وقت داده شد تا نسبت به عقد قراردادهاى تازه با كنسرن دولتى اقدام كنند. تا آن زمان ۸۲ درصد درآمد كنسرن هاى بيگانه نزد كنسرن دولتى نگهدارى مى شود و تنها ۱۸ درصد آن در اختيار توليدكنندگان قرار مى گيرد. همزمان با اين اقدامات، پليس بوليوى ۵۶ ميدان نفت و گاز اين كشور را تحت كنترل گرفت.

پس از سال هاى ۱۹۳۷ و ۱۹۶۹ اين سومين بار است كه صنعت نفت بوليوى ملى مى شود. يك روز پس از اعلام تصميم رئيس جمهور بوليوى، بهاى متوسط هر بشكه نفت اوپك ۲ دلار و ۱۶ سنت افزايش يافت و به ۶۸ دلار و ۴۰ سنت رسيد. همزمان با آن، نرخ هر بشكه نفت آمريكا نيز به ۷۴ دلار و ۱۷ سنت رسيد و بر ارزش سهام بورس هاى بزرگ آمريكاى لاتين افزوده شد.

رئيس جمهور بوليوى كه نخستين رهبر سرخ پوست اين كشور است، هنگام اعلام خبر ملى شدن نفت و گاز كشورش گفت: ” سرانجام آن روز تاريخى فرا رسيد كه بوليوى بار ديگر كنترل مطلق گنج هاى زيرزمينى خود را به دست بگيرد”. وى ضمن اعلام اين خبر كه صنايع ديگرى نيز ملى خواهند شد اظهار داشت: ”ما در آغاز راهيم و كارهاى بسيار ديگرى هست كه بايد انجام دهيم”.

كنسرن هاى نفتى فعال در بوليوى، در واكنش به تصميم مورالس اعلام كردند كه منتظر خواهند ماند، روند امور را خواهند سنجيد و سپس تصميم مقتضى را اتخاذ خواهند كرد. مسئولان اكسون موبايل كه بزرگترين كنسرن نفتى جهان است، اعلام كردند كه هنوز براى نشان دادن واكنش زود است. اين كنسرن، در بهره بردارى از مهمترين ميدان گاز بوليوى شريك توتال فرانسه است. ملى شدن نفت و گاز بوليوى، علاوه بر اكسون و توتال، منافع شركت نفت برزيلى Petrobares، كنسرن اسپانيائى – برزيلى Repsöl و كمپانى انگليسى بى پى را نيز، كه در بوليوى سرمايه گذارى كرده اند، تهديد مى كند.

ملى شدن نفت و گاز بوليوى، در حالى كه خشم و نگرانى كنسرن هاى نفتى بزرگ جهان را برانگيخته است، سبب شد كه ميليون ها نفر از مردم فقيرترين كشور آمريكاى لاتين در خيابان ها به رقص و پايكوبى بپردازند و پشتيبانى خود را از مورالس اعلام كنند. مورالس، چند هفته پيش بهاى نفت و گاز مصرف داخلى بوليوى را به شدت كاهش داد و از اين طريق توانست بر محبوبيت خود در ميان خانواده هاى فقير بيافزايد. انستيتوى نفت آمريكا كه كنسرن هاى نفتى آمريكائى منافع خود را در آن به هم پيوند مى زنند، در واكنش به اقدام مورالس، خواستار گسترش توليد مواد سوختى در ايالات متحده آمريكا شد. يك سخنگوى اين انستيتو گفت: ”آنچه در بوليوى پيش آمده است ناامنى بازار انرژى جهان را مورد تاييد قرار مى دهد”.

پس از شركت برزيلى پتروبارس، كنسرن اسپانيائى – آرژانتينى Repsöl مهم ترين نقش را در استخراج نفت و گاز بوليوى دارد. اين كنسرن از سال ۱۹۹۷ تاكنون حدود يك ميليارد يورو در بوليوى سرمايه گذارى كرده است. اين كنسرن خواستار تضمين امنيت حقوقى خود شد و هشدار داد كه خطر انزواى بين المللى بوليوى را تهديد مى كند.

با اين كه آلمان نقشى در بهره بردارى از منابع نفت و گاز بوليوى ندارد، وزير خارجه اين كشور، هنگام بازديد از شيلى، به خبرنگاران گفت: ”اقتصاد جهانى نسبت به ملى شدن نفت و گاز بوليوى ترديد عميق نشان مى دهد. مسلما اين امر شرايط مناسبى را براى سرعت بخشيدن به سرمايه گذارى هاى خارجى در بوليوى فراهم نمى كند. با اين همه، رئيس جمهور بوليوى از نوعى ملى كردن هوشمندانه سخن گفته است كه هنوز نمى دانيم معناى آن چيست”.