مهارناپذیری مشکلات رشد اقتصادی روسیه

دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور جدید روسیه، می‌تواند امسال به خاطر بیش از هشت درصد رشد اقصادی کشورش شادمان باشد، اما همزمان با آن، بزرگترین بارها را نیز، در عرصه سیاست اقتصادی بر دوش خواهد داشت. اقتصاد روسیه، هم‌اکنون وارد مرحله ای شده است که مهار آن دشوار به نظر می‌‌رسد.

ماشین‌های جا‌به‌جا کننده بار، در انبارهای حمل‌ونقل اطراف مسکو دائما در حرکت هستند. در زمان شکوفائی اقتصادی روسیه، کار شرکت آلمانی "رویوال اکسپرس" چنان رونق گرفته که ممکن است مجبور شود بعضی سفارش‌ها را رد کند. پیش از همه، مشریان رشته خودروسازی، در سال گذشته ۴۰ درصد بر درآمد این شرکت افزودند.

از هشت و یک‌دهم درصد رشدی که برای امسال روسیه پیش‌بینی شده است، بیش از همه رشته حمل‌ونقل بهره می‌برد. اما گسترش این رشته، در بازار روسیه، همچنان به عنوان ضرورتی تحقق نیافته باقی مانده است. براساس نظرسنجی‌ها، ۹۳ درصد شرکت‌ها، قصد دارند در سال جدید همکاران تازه‌ای استخدام کنند.

این در حالی است که از هم اکنون، کمبود نیروی‌کار در شهرهای بزرگ کاملا محسوس است و شرکت‌ها، برای استخدام همکاران جدید، با مشکل کمبود متقاضی روبرو هستند. شرکت باربری رویوال اکسپرس نیز، برای تامین پرسنل انباری که ساختمان آن به تازگی پایان یافته است، با همین مشکل روبرو است. " اولاف متسگر" مدیر این شرکت می‌گوید:

" این موضوع زمینه ساز نگرانی است و دلیلی بر آن که ما می‌توانیم کارمان را در روسیه گسترش دهیم. ما می‌توانیم هم اکنون ۳۵ هزار متر‌مربع فضا را با کالاهای مشتریان موجودمان پر کنیم اما چیزی که مانع از این می‌شود، کمبود نیروی کار در بخش انبارداری است".

در رشته‌های انبارداری، حمل و نقل، بانکداری و صنعت مونتاژ، نیروی کار تازه کمیاب است. کارشناسان هشدار می‌دهند که این مشکل مثل بهمن از مسکو و سن پترزبورگ به سایر شهرها سرایت خواهد کرد. حتی دیمیتری پانکین، معاون وزارت دارائی اخیرا اعلام کرد که اقتصاد روسیه تا حدی جوش آورده است.

شرکت آلمانی رویوال اکسپرس، هم‌اکنون مجبور است کارگران را از صد کیلومتری به محل انبارهای خود بیاورد تا کامیون‌ها را پر و خالی‌کنند. اولاف متسگر در این مورد اظهار می‌دارد:

" این کار به صرفه است. ما در اینجا با صددرصد اشتغال و حتی بیشتر از آن روبرو هستیم. بسیاری از اهالی مسکو شغل دوم و حتی سوم دارند. اما وضعیت در مناطق دورتر طور دیگری است. آنجا ما هنوز افراد بیکار داریم. به این دلیل، دستمزدها هم پائین‌تر هستند".

در مسکو، زنجیره‌های فاست‌فود، رستوران‌ها و سایر رشته‌ها، با نصب پوسترهای بزرگ بر دیوارها و داخل قطارهای زیرزمینی، به جست و جوی نیروی کار می‌پردارند. کمبود نیروی کار، سبب افزایش سریع دستمزدها شده است. امروز، درآمد متوسط کارگران، یک سوم بیش از یکسال پیش است. حتی پس از کسر تورم، باز هم سیزده درصد افزایش دستمزد برای شاغلان باقی می‌ماند. در شرایطی که اکثر انسان‌ها در اروپای غربی به سختی حاضرند کار مطمئن خود را از دست بدهند، در مسکو، دانش‌آموختگان جوان، مرتب استعفا می‌دهند.

به عنوان نمونه "میشا رومانووسکایا" که اخیرا با تغییر محل کار درآمدش را دوبرابر کرده است، چنین می‌گوید:

" اگر کارت را نگه‌داری، هیچوقت حقوقت را دو‌برابر نمی‌کنند. اما وقتی کارت را عوض‌کنی، پیشنهادت را با کارفرمای تازه مطرح می‌کنی و او، اگر تو را بخواهد، آن را می‌پذیرد".

در نتیجه رشد اقتصادی شتابناک، سطح مصرف در سال‌های اخیر از همیشه بیشتر بالا رفته و به شانزده و نیم درصد در سال رسیده است. تن‌پوش‌های شیک، اتومبیل‌قسطی، و انجام مرخصی در ترکیه، مصر یا غرب، به جزئی از زندگی طبقه متوسط تبدیل شده است. با این که کارشناسان در دوماه گذشته، از اندک کاهشی در تب‌مصرف گزارش داده اند، روس‌ها همچنان درآمد خود را با سخاوتمندی خرج می‌کنند. حرف‌های میشائیل رومانوسکایا، مشتی نمونه خروار است: " من، معنائی برای پس انداز کردن قائل نیستم، چون که وضعیت اقتصادی خیلی با ثبات نیست. حالا جابه‌جائی قدرت هم بر این افزوده می‌شود. هیچوقت نمی‌دانی فردا چه پیش خواهد آمد".

تورم، اکنون، زمینه ساز بزرگترین نگرانی است. ضریب رشد قیمت‌ها، در نتیجه رشد مصرف به سیزده درصد رسیده است. دولت ولادیمیر پوتین، علیه افزایش قیمت‌ها اعلان جنگ کرده است، با این همه بیشتر کارشناسان اقتصادی معتقدند که دولت فاقد یک برنامه کلیدی برای تحقق این امر است. حتی بانک مرکزی روسیه، از کنترل رشد اقتصادی و مصرف خوشحال خواهد شد.

اریک آلبرشت / جواد طالعی