موزیک پاپ؛ رقص با شعارهای سیاسی
۱۳۹۰ مرداد ۱۰, دوشنبه
"دژ اروپا" ترانه‌ای است که خوانندگان و ترانهسرایان گروه BKL با الهام از جنبش اعتراضی مردم کشورهای عربی سروده و اجرا کرده‌اند. نادیا فن بروکدورف (Nadja von Brockdorff) در این ترانه با صدایی رویازده می‌خواند: «عطر شن/ و در چشم‌ها ترسی قدیمی. جایی که تو می‌جنگی/ پشت دریاست. بیا/ بیا این‌جا/به دژ اروپا»
فن بروکدورف، انگیزه‌ی تصنیف این ترانه را به طور مشخص "فروپاشی دولت‌ها در کشورهای عربی" می‌خواند و می‌گوید: «بحث‌های اروپایی‌ها در باره‌ی سرنوشت هزاران آواره از این کشورها که به جزیره‌ی لامپدوزا پناه برده‌اند، مرا تکان داد. ما در این ترانه می‌گوئیم: "بیا این‌جا". و این پاسخ ساده‌ای به داد و بی‌داد‌ها و هیاهوهایی است که سران کشورهای اروپایی در این باره براه انداخته‌اند.»
یک "تحریک" و نه شعاری سطحی
بی‌تردید، دعوت میلیون‌ها آواره‌ی بالقوه‌ی قاره‌ی آفریقا به اروپا، اندکی "سطحی" به‌نظر می‌رسد. سرگی کلانگ (Sergej Klang) و نادیا فن بروکدورف، خوانندگان و ترانهسرایان گروه BKL هم به این امر واقفند. آن‌چه این دو در ترانه‌ی "دژ اروپا" بیان می‌کنند، آن هم در قالب ترانه‌ای مدرن و سکسی که می‌توان با آن رقصید، این واقعیت است که اروپا حاضر نیست به این پناه‌جویان کمک کند. سرگی کلانگ در این باره می‌گوید: «معلوم است که نمی‌شود تمام یک بحث سیاسی را در قالب یک ترانه‌ی پاپ گنجاند و گاهی باید به چند خط و حتی چند واژه اکتفا کرد... ولی من علاقه دارم که این ترانه، به عنوان یک "تحریک" فهمیده شود و نه یک شعار سطحی که دست آخر همه با هم سردهند!»
صحنه‌ی غیرسیاسی پاپ در آلمان
ترانه‌ی "دژ اروپا" از میان ۱۱۹ آهنگ و قطعه‌ی کلاسیک و مدرن گروه‌های دیگر که در این مسابقه شرکت کرده بودند، انتخاب شده است. اشعار تمامی این آثار با الهام از مسائل سیاسی روز سروده شده‌اند: ناآرامی‌های افغانستان، فاجعه‌ی فوکوشیمای ژاپن، مشکلات جوانان در جامعه‌ی آلمان و انقلاب‌های کوچک و بزرگ، از جمله‌ی این موضوع‌ها بودند... هیئت داوران چهار نفره‌ی مجلهی موسیقی "Spex"، پس از شنیدن و بررسی این کار‌ها، سرانجام ترانه‌ی "دژ اروپا"ی گروه BKL را برگزیده است.
این که این مجلهی معتبر موسیقی که در برلین منتشر می‌شود، به تازگی مسابقه‌ی انتخاب "بهترین ترانه‌ی اعتراضی سال" را براه انداخته، به "غیرسیاسی بودن صحنه‌ی موزیک پاپ" آلمان برمی‌گردد. رالف کرمر، یکی از اعضای تحریریه این مجله می‌گوید: «گروه‌های پاپ "چپ" که حدود ۱۵ سال پیش بسیار فعال بودند، در حال حاضر دیگر ترانه‌های سیاسی درخور توجهی تولید نمی‌کنند. در سال‌های دهه‌ی ۱۹۹۰، صحنه‌ی موزیک آلمان بیشتر به موضوع‌های سیاسی می‌پرداخت و از جمله، بر ضد ناسیونالیسمی که تحت تأثیر وحدت دو آلمان به‌وجود آمده بود، ترانه می‌ساخت. حالا ولی این گروه‌ها جای خود را به کسانی مثل پل کالکبرنر داده‌اند که در افغانستان برای سربازان آلمانی آهنگ‌‌های غیرسیاسی می‌خواند و می‌نوازد.»
فرهنگ خوشگذرانی جوانان آلمان
تا ۴ سال پیش، خوانندگان و ترانهسرایان گروه BKL هم به مسائل سیاسی نمی‌پرداختند. اولین آلبوم آنها با عنوان "موزیک دخترانه"، درباره‌ی مسائل "دخترانه" بود. ترانهسرایان گروه ولی در آلبوم جدید که "بدل‌سازی جهان" نام دارد، بیشتر موضوع‌های سیاسی را دستمایه قرار داده‌اند. این که آیا طرفداران این ستاره‌های پاپ آلمان هم با وجود این تغییر، از گروه محبوب خود روی برمی‌گردانند یا نه، مسئله‌ای است که باید صبر کرد و دید. سرگی کلانگ در این مورد می‌گوید: «همه فکر می‌کنند که ترانه‌های اعتراضی در موزیک پاپ، زیاد مایه‌ی تفریح نیست. چون نمی‌شود با آنها خوب جشن گرفت و مست کرد.» به عقیده‌ی کلانگ، یکی از دلایلی که امروزه در آلمان ترانه‌ی اعتراضی ساخته نمی‌شود، هم همین "فرهنگ خوشگذرانی در میان جوانان این نسل" است. برای کلانگ ولی، «یک آهنگ خوب پاپ که بشود با آن خوب رقصید، می‌تواند پیام‌های سیاسی هم داشته باشد».
FF/KG