موسیقی برای "نجات کره خاکی" • گپی با پرواز همای

دویچه‏وله: آقای همای، در کنار فعالیت‌تان به عنوان سرپرست و خواننده‌ی گروه مستان، مدتی است که مشغول انجام پروژه‌ای هستید که پلی است میان موسیقی و محیط زیست. کم و کیف پروژه چگونه است؟

پرواز همای: با توجه به رفتاری که با طبیعت، جنگل‏ها، حیوانات و کره‏ی زمین می‏شود و با توجه به آلودگی کره‏ی زمین، افزایش گازهای گل‏خانه‏ای و… که در این روزها در دنیا مورد بحث است، من پروژه‏ای را تحت عنوان «نجات کره‌ی خاکی» برای حمایت از کره‏ی زمین شروع کرد‏ه‏ام که چگونه آدم‏ها باید با اتفاقاتی که در زمین رخ می‏دهد، مقابله کنند و چگونه باید به زمین بها بدهند و از خطرها حفا‏ظت‏اش کنند. با اتفاقات عجیبی که در دنیا دارد برای زمین می‏افتد، از طرف دیگر اتفاقاتی که از طرف زمین رخ می‏دهد، مانند زلزله، سیل، توفان، سونامی و… در هاییتی، چین، آمریکای جنوبی و… به‏نظر ما، در اکوسیستم زمین یک ناهماهنگی به‏وجود آمده است و زمین هم مثل این‏که خیلی خشمگین است. حالا ما دنبال این هستیم که با ساختن کارهایی در باره‏ی حیات وحش و نوشتن آهنگ‏ها و شعرهایی در این زمینه، ارکستری را آماده کنیم و از هنرمندان موسیقی در دنیا دعوت کنیم که بیایند برای حمایت از کره‏ی زمین گام بردارند و در کنار ما این برنامه را در سال‏های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ در آمریکا اجرا کنیم.

بشنوید: گفت‌وگوی «عصر شنبه» با پرواز همای درباره پروژه نجات کره خاکی

چطور شد که به فکر انجام این پروژه از طریق موسیقی افتادید؟

برای کار کردن، شعر گفتن و یا آهنگ ساختن، بهانه و سوژه‏ای لازم است که برای آدم باید به‏وجود بیاید تا بتواند کاری را آماده کند. من بعد از حادثه‏هایی که دیدم، به خاطر احساس درونی‏ام و علاقه‏ی خودم به حیات وحش، چرا که خودم هم در طبیعت به‏دنیا آمده‏ام و زندگی کرده‏ام، به‏نظرم رسید که این سوژه، یک سوژه‏ی خیلی انسانی و ارزش‏مند و جهانی‏ است و می‏شود روی آن کار کرد و تصمیم گرفتم این پروژه را آغاز کنم. به‏خاطر همین، سفرهای‏ام را آغاز کردم.

سال گذشته همین موقع در آفریقا بودم، بعد برای سفر به هندوستان برنامه‏ریزی کردم و برنامه‏های دیگرم، برای تبت و هیمالیا و سیبری و آمازون است که می‏روم در حیات وحش، در کنار حیات وحش و در کنار مردم بومی زندگی می‏کنم و رابطه‏شان با طبیعت و حیوانات، رابطه‏ی مردم با زمین، ضربه‏هایی که دنیا دارد به زمین وارد می‏کند، حادثه‏هایی که دارد رخ می‏دهد، همه‏ را بررسی می‏کنم و بر اساس آن، می‏نشینم کارهایی آماده می‏کنم و شناخت‏ام را نسبت به این قضیه بالا می‏برم و تحقیقات و پژوهش‏ام را ادامه می‏دهم تا ببینم راهی را که دارم می‏روم و پیش گرفته‏ام، راه درستی است و آگاهی‏های کامل را به‏دست بیاورم. با چشم خودم دارم می‏بینم چه اتفاقاتی برای زمین دارد می‏افتد، آیا جنگل‏ها و حیوانات دارند نابود می‏شوند؟ برای زمین چه اتفاقاتی دارد می‏افتد؟ از هنرمندهای بزرگ همین کشورها هم دعوت می‏کنم که بیایند با من در این زمینه کار کنند. به‏خاطر همین، سفرهایم را آغاز کرده‏ام و از طرفی، این سوژه‏، سوژه‏ی خوبی برای حرف زدن بود. چون هرکاری را که آدم آغاز کند یا هر موسیقی‏ای بخواهد اجرا کند، باید بهانه‏ای برای حرف زدن یا پیامی داشته باشد. چه کاری بهتر از این کار انسانی که بتوانیم گامی برای زمین برداریم.

می‏توانید بگویید مثلاً تا به‏حال چندتا آهنگ در این مورد ساخته‏اید یا می‏توانید مثال بزنید که چه شعرهایی نوشته‏اید؟

بله؛ چند کار تا الان آماده کرده‏ام. یک بخش از کارم "آب، باد، خاک، آتش" نام دارد که مربوط به زمین است. هر کدام از این‏ها برای خودشان یک موسیقی هستند و هم از لحاظ موسیقی کلام و هم از لحاظ موسیقی ریتمی دارم روی آن کار می‏کنم. شعرهایی هم بوده که آماده کرده‏ام و به انگلیسی ترجمه شده‏اند که یک نمونه‏ی آن را امسال در امریکا اجرا کردم یا آهنگ‏های دیگری به اسپانیایی خوانده‏ام. همه‏ی این‏ها دارند تست می‏شوند و آماده می‏شوند برای این‏که در سال ۲۰۱۲، در کنار چندین هنرمند اجرا شود. آهنگی هم به ایرانی ساخته شده، به نام "می‏خواهم انسانی دیگرگونه باشم"، کار جدیدی هم دارم به اسم "پرواز پرندگان" که قطعه‏ای است برای پرنده‏هایی که از نقاط سردسیر پرواز می‏کنند، به نقاط گرمسیر و انسان‏ها در مسیر راه شکارشان می‏کنند. این قطعه مربوط به همان پرو‏ژه‏ی آب، باد، خاک و آتش است. الان دارم روی این پروژه‏ها کار می‏کنم و سوژه‏هایی که روز به‏روز با دیدن این مناظر، به ذهن‏ام می‏رسد را به کار اضافه می‏کنم که تا سال ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ برای اجرا آماده شوند.

اشاره کردید به هنرمندان خارجی که به همکاری دعوت کرده‏اید. می‏توانید مثال بزنید از چه کسانی دعوت کرده‏اید؟ و آیا آن‏ها همکاری با شما را پذیرفته‏اند؟

من از چندین هنرمند دعوت کرده‏ام و چندین هنرمند دیگر را هم مدنظر دارم که از آن‏ها هم دعوت کنم. اولین کسی که در نظرم بود، از او دعوت کنم، آندریا بوچلی بود که با ایشان صحبت کردم. ایشان از پروژه و گام برداشتن در این راه، خیلی خوش‏شان آمد و دارند روی آن فکر می‏کنند. منتظر این هم هستند که کارهایی را که قرار است تا آن موقع اجرا کنیم، برای‏شان بفرستم. خانم موا شاهویی نوازنده معروف چینی در شانگهای پذیرفته‏اند که در این پروژه با ما کار کنند. با هنرمندان هندی نیز ملاقات داشتم و آنها هم از پیشنهاد همکاری استقبال کرده‌اند.

الان کار در مرحله‏ی آماده شدن و ساخته شدن و پیشنهادها است. من به هنرمندهای بسیاری پیشنهاد می‏دهم که بیایند و در این برنامه شرکت کنند و برای زمین گام بردارند و مطمئن‏ام که همه‏ی آنها قبول می‏کنند. چون این یک کار خیلی انسانی و یک پروژه‏ی بین‏المللی است. از یک طرف، ارزش عرفانی خیلی بالایی دارد و مطمئناً همه برای زمین، هر کاری از دست‏شان بربیاید، بدون هیچ توقعی انجام می‏دهند. من امیدوارم هرکسی که دعوت می‏کنم، قبول کند که بیاید کار کند. تا به‏حال، رفتارشان در برابر پیشنهادات‏ام خیلی امیدوار کننده بوده. هنرمندان دیگری هم هستند که در ذهن دارم دعوت‏شان کنم. این کار را هم انجام می‏دهم و خیلی هم به اجرای این برنامه و گام برداشتن در این زمینه، ایمان دارم.

اشاره کردید که در جنگل‏های مختلفی مشغول ساختن این سروده‏ها هستید و می‏خواهید به جنگل‏ها و محل‏های دیگری هم در دنیا بروید. آیا قصد دارید در ایران هم از این پروژه و از این تفکر استفاده کنید؟

بله؛ این پروژه را من از خود ایران شروع کردم. به‏خاطر این‏که شاهد این بوده‏ام و با چشم‏های خودم دیدم، جنگل‏هایی که در آن بزرگ شده‏ام، چگونه روبه‏نابودی می‏رود و چگونه از بین رفته است. آغاز سرچشمه این پروژه از همان‏جا بوده، با دیدن همان حادثه‏ها به این سمت روی آوردم و بسیار نگران شدم که چرا این اتفا‏ق‏ها دارد در دنیا می‏افتد، چرا جنگل‏ها دارد نابود می‏شود، به‏ویژه در خود ایران. مسئله‏ی مهم فقط نابودی جنگل‏ها، حیوانات و حیات وحش نیست، مهم‏تر از این، رابطه‏ی ما انسان‏ها با زمین و گازهای گلخانه‏ای است که این روزها باب شده و دنیا دارد روی آن بحث می‏کند. مثلا در همین هندوستان، تصویری که از هندوستان داشتم، با آن‏چه دیدم خیلی متفاوت است. این‏قدر این‏جا دود هست، هوا آلوده است و چیزهای دیگری وجود دارد که انسان‏ها اصلاً به آن توجه نمی‏کنند. در همه‏ جای دنیا، این قضیه خیلی زیاد دارد اتفاق می‏افتد. در چین، هند، حتی در ایران و خیلی از کشورهای دیگر این اتفاق‏ها افتاده که همه به ضرر زمین است و انسان‏ها فقط از جنبه‏ی خودشان و برای فرار از این موقعیت‏های خطرناک، دارند به آن فکر می‏کنند و به آن نگاه می‏کنند. در صورتی‏که خطر بسیار بزرگی در قرن‏های بعد، زمین را تهدید می‏کند.

پس فعلاً شما کارهای هنری دیگرتان را کنار گذاشته‏اید و سخت مشغول این پروژه هستید. یعنی فعلاً دیگر کنسرت برگزار نمی‏کنید؟

چرا…چرا. این پروژه‏، یک پروژه‏ی پنج ساله است که من در لابه‏لای کارهای دیگری که انجام می‏دهم، دارم روی آن کار می‏کنم. الان دو سال است دارم روی آن کار می‏کنم و در سه سالی که تا به مرحله‏ی اجرا برسد، باز هم سفرهایم را ادامه می‏دهم تا این پروژه تکمیل بشود. کارهای دیگرم هم‏چنان ادامه دارد. کار با گروه مستان، هم‏چنین کارهای دیگری که قرار است امسال در اروپا و امریکا اجرا کنم. مثلاً از ماه آوریل با ارکستر سمفونیک مشترک هلند و بلژیک، به رهبری آقای والتر پروس، اپرایی را روی صحنه می‏برم که تازه نوشته‏ام؛ با نام "عشق و عقل و آدمی"، با صدای خودم، آقای سلی و خانم دریا دادور که هرکدام یکی از سه نقش را می‏خوانیم. من نقش آدم، آقای سلی نقش عقل و خانم دادور نقش عشق را می‏خوانند. اپرای جدیدی است که خودم فکر می‏کنم، یکی از بهترین کارهایم است. این را آماده کرده‏ام و از آخر آوریل در شش شهر اروپا همراه با ارکستر سمفونیک در معروف‏ترین سالن‏های شهرها روی صحنه می‏بریم. در تن‏هاله‏ دوسلدورف، موزیک‏هاله هامبورگ، لندن، استکهلم، پاریس.

کارهای من هم‏چنان در کنار این پروژه ادامه دارد. این پرو‏ژه را به عنوان یک کار جهانی انتخاب کرده‏ام. به‏خاطر همین، نمی‏شود خیلی زود روی آن نتیجه گرفت. یک پروژه‏ی خیلی بزرگ است، خیلی سخت است و هم از لحاظ ارزش کاری و هم از لحاظ تکنیکی باید خیلی بالا باشد. به خاطر همین، باید تحقیقات‏ام روی آن کامل شود. برنامه‏ریزی‏ام این است که پنج سال روی این پروژه کار کنم و در پایان پنج سال، یا در ۲۰۱۲ یا در ۲۰۱۳، پروژه را بر روی صحنه ببرم. تا آن موقع، هم از لحاظ سروده‏ها و هم از لحاظ آهنگ‏سازی و ارکستر و تنظیم، بتوانم کارها را آماده کنم. به هنرمندان بزرگ هم یکی یکی پیشنهاد همکاری بدهم.

مصاحبه‌گر: بامداد اسماعیلی

تحریریه: مهیندخت مصباح