موفقیت‌های مرکز مغز و اعصاب مشهد با همکاری متخصصان آلمانی
۱۳۹۰ فروردین ۲۴, چهارشنبه
نخستین بخش مرکز علوم مغز و اعصاب بیمارستان رضوی مشهد راه‌اندازی شده و تا کنون جراحی‌های موفقیت‌آمیزی در مورد بیماران صرعی داشته است.
این مرکز مرکزی تحقیقاتی ـ درمانی است که به همت مسئولان بیمارستان رضوی در شهر مشهد تأسیس شده است. هیأتی از متخصصان آلمانی به ریاست دکتر علی گرجی، در راه‌اندازی و تکمیل این مرکز همکاری کرده و می‌کنند.
پروفسور علی گرجی، استاد دانشگاه مونستر آلمان، می‌گوید، در راه‌اندازی و تکمیل این مرکز نه تنها متخصصان آلمانی بلکه کارشناسانی از سراسر دنیا، از جمله بریتانیا، آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی همکاری کرده‌اند یا قول همکاری داده‌اند.
وی خاطرنشان می‌سازد که این مرکز حاوی پیشرفته‌ترین تکنیک‌ها برای درمان برخی از بیماری‌ها، مانند صرع، خواهد شد. دکتر گرجی می‌گوید، قرار است طبق طرحی ۱۰ ساله این مرکز به سطح مراکز درمانی اروپایی و آمریکایی برسد.
با دکتر علی گرجی در این باره گفت‌وگو کرده‌ایم.
*******
دویچهوله: دکتر گرجی، قرار بود فاز یک "مرکز علوم مغز و اعصاب" مشهد، در سال ۲۰۱۱ راه‌اندازی بشود. در حال حاضر، این مرکز در چه مرحلهای قرار دارد؟
پروفسور علی گرجی: خوشبختانه فاز اول این طرح از اواخر سال ۲۰۱۰ راه‌اندازی شد که در حال حاضر هم دارد ادامهی کار میدهد. در اولین مرحله، مرکز صرع را در آنجا راه‌اندازی کردیم. یکی از قسمتهایی فعال این بخش، قسمت لانگترم مونیتورینگ (long term monitoring) است. در این بخش بیماران بهمدت یک هفته یا بیشتر بستری میشوند و در این مدت، از آنها نوار مغزی همراه با فیلمبرداری گرفته می‌شود. هدف از راه‌اندازی این بخش، در درجهی اول اثبات وجود صرع است و در مرحلهی دوم، در صورت وجود این بیماری، تشخیص محلی است که صرع از آنجا شروع می‌شود که اولین قدم برای بیمارانی است که قادر به جراحی هستند.
خوشبختانه این مرکز بهطور کامل با سه تخت بسیار مجهز و با تکنیکهای بسیار خوبی راه‌اندازی شده است. تا بهحال ۷ بیمار را با همکاری جراحان آلمانی تحت عمل جراحی صرع قرار داده‌ایم.
در مرحلهی بعد، در نظر داریم در یکی دو ماه آینده این بخش را گسترش بدهیم و علاوه بر برداشتن نوار مغز که از خارج از جمجمه انجام میگیرد، به وسیلهی الکترودگذاری در داخل جمجمه هم، در ارتباط با بیمارانی که شرایط سختتری دارند، به تشخیص بیماری و درمان نزدیک بشویم.
در ارتباط با درمان صرع، فقط بخش جراحی را دارید؟
جراحی و درمان دارویی. حدودا ۷۰درصد از این بیماران با درمان دارویی صحیح، صرعشان برطرف می‌شود. برای درمان این بیماران، سعی کرده‌ایم از بهترین داروهای موجود در دنیا استفاده کنیم. حدود ۳۰درصد از این بیماران، علیرغم اینکه دارو دریافت می‌کنند، باز هم صرع دارند که درصد بالایی از آنها معمولا میتوانند تحت عمل‌های مختلف جراحی قرار بگیرند.
هفت بیماری که جراحی شدهاند، قبلا مقاوم به درمان بودهاند؟ در ایران درمانی برایشان وجود نداشت؟
این بیماران از ۱۴ تا ۴۲ سال مبتلا به صرع بودند که بعضا چند بار در روز، دچار حملات صرعی می‌شدند.
عملهایی که روی این بیماران انجام شده، موفقیت‌آمیز بوده؟
این عمل‌های جراحی کاملا موفقیت‌آمیز بوده است. شش نفر از این بیماران که حدود شش ماه از جراحیشان میگذرد، هیچ حملهی صرعیای نداشتهاند. یکی از بیماران بسیار خفیف، یکی دوبار دچار تشنج شده است. ولی در مقیاس جهانی، اعمال جراحی ما کاملا موفقیت‌آمیز بوده است.
داروهایی که اشاره کردید در سطح جدیدترین داروهای دنیاست، چقدر پاسخ داده است؟
داروهای جدید دو مزیت دارد. یکی اینکه در بعضی از بیماران مؤثرتر است و در نتیجه تشنج آنها را میتواند بهتر کنترل کند. مسئلهی دوم، عوارض جانبی این داروهاست. داروهای قدیمی عوارض جانبی بالایی داشتند و با توجه به اینکه بیماران باید تا آخر عمر این داروها را مصرف کنند، داروهای جدید به آنها کمک میکند که دچار عوارض جانبی داروهای قدیمی نشوند.
قرار است مراکزی هم برای سکتهی مغزی، بیماریهایی مانند "ام اس" و همچنین درد افتتاح بشود. راه‌اندازی این مراکز حدودا چقدر طول میکشد؟ در چه سالهایی این مراکز افتتاح میشوند؟
ما امیدواریم که در سال ۲۰۱۱ بخش درد را هم راه‌اندازی کنیم. کارهای مقدماتی در این زمینه انجام شده و با پزشکان مختلفی صحبت کرده‌ایم و امیدواریم از اواسط امسال بخش درد را هم راه‌اندازی کنیم و انشاالله در سال ۲۰۱۲ به سراغ بخش سکته مغزی یا استروک (stroke) و MS یا مالتی‌پل اسکلروزیس (بیماری مزمنی است که منجر به التهاب و از بین رفتن میلین در سیستم عصبی مرکزی می‌شود) میرویم.
منظورتان از بخش درد، بیشتر دردهای مزمن است؟
بله؛ بخش درد، بخش درد مزمن خواهد بود که امیدوارم در اواسط سال جاری راه‌اندازی بشود.
قرار بود این مرکز، یک مرکز تحقیقات هم داشته باشد. این بخش هم راه‌اندازی شده است؟
بله؛ البته در حال حاضر در حال ساخت و ساز برای ساختن محلی در خارج از محیط بیمارستان برای انجام کارهای تحقیقاتی هستند. چون مقداری از کارهای تحقیقاتی بر روی حیوانات انجام میگیرد که در محیط بیمارستان انجامپذیر نیستند. اما کارهای تحقیقاتی شروع شدهاند و تاکنون یکی دو مقاله در ژورنالهای معتبر بینالمللی نیز چاپ کرده‌ایم و امیدواریم این مرکز تحقیقات هم در اواسط سال جاری راه‌اندازی بشود.
سال گذشته این مرکز یک کنگرهی علمی برپا کرد. آیا مرکز بازهم کنگرهای در برنامهی خودش دارد؟
سال گذشته کنگرهی صرع در مشهد برگزار شد که یکی از موفقترین کنگرههای صرع در دنیا بود و گزارش آن در مجلهی "اپیلپسیا" هم به چاپ رسید. بیش از ۲۰ تن از متخصصین صرع در این کنگره شرکت کردند که از بابت تبادل اطلاعات و همچنین تکنیکهایی که به این مرکز منتقل شد، بسیار موفقیت‌آمیز بود.
در سال جاری، ما یک کنگرهی جهانی در زمینهی ضربات مغز و نخاع داریم. همانطور که میدانید، یکی از عوامل اصلی بسیاری از بیماریهای اعصاب، مانند صرع یا سردرد، بهخصوص در کشورهایی مثل ایران، ضربات سر و همچنین ضرباتی است که به سیستم عصبی وارد می‌شود.
ما با حدود ۴۰ تن از متخصصین نوروتراما (neurotrauma) یا ضربات سیستم عصبی در کشورهای مختلف، از جمله آمریکا، استرالیا، ایتالیا، بلژیک، آلمان، انگلستان و… صحبت کرده‌ایم و قرار است یک کنگرهی بینالمللی با همکاری "انجمن ضربات سر آمریکای شمالی" و همچنین "بنیاد سارا جین" که مرکزی است در نیویورک، برای پیشگیری از ضربات سر در اطفال، در اوایل آذرماه امسال برگزار شود.
مصاحبه کننده: فریبا والیات
تحریریه: فرید وحیدی
برای شنیدن این مصاحبه بر لینک پایین صفحه کلیک کنید.