ناخشنودی از گزارش وزارت علوم درباره بورسیههای غیرقانونی
۱۳۹۳ آبان ۳, شنبه
پس از چند ماه بحث و جنجال، سرانجام روز جمعه، دوم آبان ماه وزارت علوم با انتشار بیانیه‌ای نتیجه بررسی ۳۷۷۲ بورسیه بدون آزمون دوره دکتری در دولت‌های نهم و دهم را منتشر کرد.
وزارت علوم در این گزارش با اشاره به موارد متعدد تخلف در عملکرد مسئولان دولت قبلی از لغو بورسیه ۸۴۰ نفر و احتمال لغو بورسیه ۱۲۴۱ نفر دیگر خبر داده است.
علی‌اکبر متکان عضو شورای مرکزی بورس در دولت قبلی می‌گوید: «با اطلاعیه‌ای که وزارت علوم ارائه داد مشخص شد در یک برنامه‌ریزی از پیش تعیین شده خواستند از یک مسئله عادی بحران بسازند.»
معاون اداری مالی وزارت علوم دولت دهم به سایت خبری "تسنیم" گفت، برخی از مواردی که در این گزارش به عنوان تخلف مطرح شده، از جمله تبدیل غیرقانونی بورسیه خارج به داخل از دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی آغاز شده است.
«یک مسئله عادی»
یکی از ایرادهای اصلی وزارت علوم به روند اعطای بورسیه‌ها در دولت قبلی جایگزین کردن آزمون سراسری با فراخوان است که راه را برای اعمال سلیقه و معیارهای غیرعلمی در گزینش افراد هموار کرده است.
در این گزارش تاکید شده که از سال ۸۶ به بعد و عمدتاً در فاصله سال‌های ۸۸ تا ۹۲، عملاً تعداد قابل توجهی دانشجو برای اعزام به خارج کشور پذیرش شده و بلافاصله بدون هرگونه اقدامی در جهت دریافت پذیرش علمی از دانشگاه‌های معتبر خارجی، بورسیه آنها بدون شرکت در آزمون به بورس تحصیلی داخل تبدیل شده است.
معاون اداری وزارت علوم دولت دهم می‌گوید در دوران خاتمی نیز عده‌ای زیادی به طور غیرقانونی در دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه تهران بورس شده بودند اما در دولت نهم "به‌خاطر اینکه دولت‌های قبلی را دولت‌های جمهوری اسلامی ایران می‌دانستیم" درباره آن هیاهو نکردیم.
متکان می‌گوید تخلف‌های مطرح شده در گزارش وزارت علوم، نظیر عدم رعایت شرط سنی قبلا نیز سابقه داشته و اگر قرار به برخورد با رویه‌های غیرقانونی باشد باید بورسیههای قبل از دولت نهم نیز بررسی شود.
وزارت علوم در اطلاعیه خود خاطر نشان کرده، گرچه تعدادی از بورسیههای اعزامی به خارج فاقد شرط معدل یا سن هستند، امّا با توجه به این که "قطع ارز و بورس ایشان می‌تواند تبعات اجتماعی و سیاسی نامطلوبی به دنبال داشته باشد" بورسیه آنها ادامه می‌یابد.
بورسیه بدون آزمون برای وفاداران به نظام
حسن مسلمی نائینی مدیرکل بورس دانشجویان در دولت دهم نیز از علنی شدن موضوع بورسیههای بدون آزمون انتقاد کرده و معتقد است این کار "بستری مناسب برای خبرگزاری‌های دشمن و دوستان بی‌اطلاع برای جوسازی علیه مدیران سابق و بورسیه‌ها فراهم نموده است".
او در یادداشتی که در اختیار رسانه گذاشته گلایه می‌کند: «مدیران ارشد کشور با ادعای تخلف در فرآیند انتخاب بورسیههای زمان مسئولیت اینجانب، در کشور بحران ایجاد کرده‌اند و موجبات نگرانی مردم به‌ویژه بورسیههای عزیز را که مجموعه‌ای از نیروهای علمی و وفادار به نظام و انقلاب هستند فراهم آورده‌اند.»
معاون اداری مالی وزارت علوم دولت نهم نیز مسئولان کنونی این وزارت‌خانه را به ضد و نقیض‌گویی متهم کرده و می‌افزاید، آنها از آنجا که "دانشگاه دست نیروهای نظام است و زمینه برای‌شان مساعد نیست" به دنبال جنجال سیاسی هستند.
سایت خبری تسنیم از قول متکان نوشت: «همه این سر و صدا برای این است که دانشگاه را بتوانند در اختیار بگیرند، چون بستر دانشگاه برای کارهای آنان آمادگی ندارد. برای همین می‌خواهند استاد ارزشی و حزب‌اللهی وارد دانشگاه نشود.»
«استیضاح، هزینه مبارزه با فساد»
مطابق گزارش‌ها در فهرست افرادی که در سال‌های گذشته به طور غیرقانونی بورسیه دریافت کرده‌اند نام برخی از نزدیکان مسئولان ارشد، از جمله فرزند و مسئول دفتر محمدمهدی زاهدی، وزیر علوم دولت نهم و دختر کامران دانشجو جانشین او در دولت دهم نیز به چشم می‌خورد.
کامران دانشجو علنی کردن نام بورسیه‌ها را جرم خوانده و زاهدی مدعی است آئین‌نامه تبدیل بورس خارج به داخل مربوط به دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی است.
در اطلاعیه وزارت علوم بدون نام بردن از فرد خاصی آمده است که یکی از مدیران مجموعه آموزش عالی "عملاً مشکلات خانوادگی خود را از طریق اعطای بورسیه به بدترین شیوه حل و فصل کرده" و دامنه این بی‌نظمی اداری به "بورسیه شدن چند نفر در یک خانواده" کشیده شده است.
رئیس جمهور حسن روحانی چند روز پیش استیضاح وزیر پیشین علوم، رضا فرجی‌دانا توسط مجلس را به ماجرای بورسیه‌ها نسبت داد و گفت: «بعضی‌ها به ما گفتند که وزیر نباید دست به موضوع بورسیه‌ها بزند.»
درحالی که برخی نمایندگان مجلس ارتباط استیضاح با بورسیه‌ها را انکار می‌کنند، روحانی گفته است: «دولت برای پرداخت هزینه در راه مبارزه با فساد آن هم این نوع که بدترین فساد است آمادگی دارد که هزینه‌های لازم را بپردازد، چرا که نخبه‌پروری با فساد سازگار نیست.»