نتایج اعلام طرح سهمیه‌بندی بنزین
۱۳۸۶ تیر ۶, چهارشنبه
اطلاعیه غیرمنتظره‌ی وزارت نفت در مورد سهمیه‌بندی بنزین، که ساعت ۹ روز سه‌شنبه، ۵ تیر منتشر شد، هجوم به جایگاههای تحویل سوخت را به دنبال داشت. ازدحام و ناآمادگی پمپ‌بنزین‌ها به درگیری‌هایی انجامید که به آتش زدن بعضی و تخریب بسیاری از جایگاهها در تهران و دیگر شهرهای بزرگ کشور منجر شد.
وزیر نفت هفته‌ی پیش خبر آغاز سهمیه بندی بنزین در آینده‌ی نزدیک را داده بود اما این واقعیت که اجرای این طرح تا کنون بارها به تعویق افتاده، و شایعاتی که در مورد احتمال منتفی شدن آن منتشر شده بود، باعث شد، بیانیه‌ی دیشب وزارت نفت ناگهانی تلقی شود. وزیر نفت اول خرداد، زمان اعلام آغاز سهمیه بندی را هفدهم و چند روز بعد ۲۸ خرداد اعلام کرده بود.
ظاهرا اجرای طرح سهمیه بندی بنزین به این دلیل در ساعتهای پایانی روز سه‌شنبه اعلام شد که از هجوم مردم، تشکیل صفهای طولانی، و ذخیره‌سازی بنزین جلوگیری شود اما اینگونه که پیداست این تدبیر لااقل شب سه‌شنبه، به نتیجه‌ی مطلوبی نرسیده است. ناصر رئیسی فر، رئیس هیات مدیره اتحادیه جایگاه‌داران پمپ بنزین، بامداد روز ۶ تیر به ایسنا گفت: «آنچه كه دراین شب برجایگاه‌داران گذشت فاجعه بود. همه این ازدهام و درگیریها و خرابكاری مجموعا بر اثر یك تصمیم نسنجیده بوده است».
او با انتقاد شدید از شیوه‌ی اعلام سهمیه‌بندی به "ناهماهنگی بین نیروهای پالایش و پخش جایگاه‌داران، نیروی انتظامی و نفرستادن نیروی كمكی برای برقراری امنیت و حفاظت جایگاهها" اشاره می‌کند که به گفته‌ی او لااقل سوختن کامل پنج پمپ بنزین و خسارت به بسیاری از آنها را در پی داشته است. همچنین گفته می‌شود به تعدادی از بانکها و فروشگاههای دولتی خسارت‌هایی وارد شده. از بامداد امروز نیروی انتظامی در تمام پمپ بنزین‌ها حضوری محسوس دارد و سعی می‌کند کنترل اوضاع را به دست گیرد.
سه‌شنبه شب در پی ازدحام بیش از حد در حوالی پمپ بنزین‌ها برخی از جایگاه‌داران از تحویل بنزین به مردم خودداری کرده و جایگاههای خود را بسته‌اند. این اقدام از جمله دلایل یورش به برخی از پمپ بنزین‌ها عنوان شده اما ظاهرا عدم اطلاع‌رسانی دقیق، از جمله نامشخص بودن میزان و بهای بنزین مازاد دلیل دیگر هجوم به پمپ بنزین‌ها بوده است. وزیر نفت روز گذشته گفته است: «پس از بررسی اطلاعات سوخت‌گیری در دو ماه آینده برای عرضه بنزین آزاد تصمیم‌گیری خواهد شد».
کاظم وزیری هامانه گرچه تاکید داشت، "مشكل تامین بنزین برای مردم به وجود نخواهد آمد"، یادآور شد که هنوز ۸۰۰ هزار کارت سوخت در اداره‌ی پست و ۵۰۰ هزار کارت نزد نیروی انتظامی وجود دارد و به دست صاحبان خودروها نرسیده است. احتمال می‌رود تعدادی از این کارتها به خودروهای از رده خارج شده تعلق داشته باشند.
با اجرای طرح یاد شده سهم هر خودروی شخصی ۱۰۰ لیتر بنزین در ماه تعیین شده و در جدولی که انتشار یافته میزان سهمیه‌ی خودروهای دیگر نیز مشخص شده است.
برخی از ناظران معتقدند ، تعجیل دولت در اجرایی کردن سهمیه بندی در حالی که هنوز آمادگی اجرای کامل آن را ندارد با احتمال اعمال تحریم‌های تازه به دلیل پرونده‌ی هسته‌ای ایران بی‌ارتباط نیست. گنگره‌ی آمریکا در تلاش است در تحریم‌های جدید علیه ایران برای واردات بنزین محدودیت‌هایی به وجود آورد.
حسن مرادی، نایب رئیس کمیسیون انرژی که "بنزین را اسیر بی‌تدبیری و مصلحت‌اندیشی مسئولان" عنوان کرده، معتقد است: «واردات بنزین به عنوان پاشنه آشیل کشور است و به نظر می‌رسد در صورت هر گونه بحرانی، برای کشور مشکل ساز شود.»
امروز نیز غلامعلی حداد عادل، رئیس مجلس اظهار داشته، "هر چه نیاز ما به بنزین كمتر باشد، آسیب پذیری كمتر می‌شود و استقلال كشور افزایش می‌یابد".
صبح چهارشنبه، ۶ تیر، شوک اعلام ناگهانی سهمیه بندی بنزین به نمایندگان مجلس نیز رسید. بنابر گزارش سایت مجلس، تعدادی از نمایندگان با ارائه‌ی طرحی سه فوریتی خواستار توقف اجرای سهمیه بندی شدند. این طرح از سوی نایب‌رئیس مجلس محمدرضا باهنر غیر قابل بررسی ارزیابی شد. او که ریاست جلسه‌ی علنی را برعهده داشت اعلام کرد: «این طرح دارای خط خوزدگی‌های زیادی است و نه ماده واحده دارد و نه چیز دیگر».
باهنر در حالی پیگیری طرح را به اصلاح آن موکول کرد که مجلس شورای اسلامی نشست بعدی خود را پس از تعطیلات سه هفته‌ای اول مرداد ماه برگزار خواهد کرد. در همین حال به درخواست تعداد دیگری از نمایندگان، وزیران نفت و کشور برای پاسخگویی به پرسش‌های نمایندگان در مورد ابهامات سهمیه بندی بنزین ظهر امروز در یک جلسه‌ی غیر رسمی و غیرعلنی شرکت کردند.
حداد عادل پس از این نشست در گفتگو با خبرنگاران ضمن اعلام حمایت مجلس از تصمیم دولت اظهار داشت: «كاهش مصرف بنزین، عدم نیاز به بیگانگان، كاهش آسیب پذیری، جلوگیری از قاچاق سوخت و تردد بهتر و آسان از جمله فواید سهمیه بندی بنزین است» . حداد عادل ضمن گلایه از " روزنامه‌هایی كه با تیتر درشت دل مردم را خالی می‌كنند"، تصریح کرد: «روا نمی‌دانم كه كسی بگوید این اشخاص به متن ملت تعلق داشتند.».
در ایران روزانه حدود ۸۵ میلیون لیتر بنزین مصرف می‌شود که ۴۲ تا ۴۴ میلیون لیتر آن تولید داخل است و بقیه از طریق واردات تامین می‌شود. پیش بینی می‌شود در صورت عدم کاهش مصرف، واردات بنزین در سال جاری حدود ۸ میلیارد دلار از درآمدهای ارزی را به خود اختصاص دهد.
بهزاد کشمیری‌پور / گزارشگر دویچه وله / تهران