نخستین دیدار اوباما از قاره آفریقا

بارک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا، نخستین سفر خود به آفریقا را آغاز کرد. اوباما به همراه خانواده خود در شامگاه جمعه (۱۰ ژوئیه) وارد آکرا، پایتخت غنا شد.

بارک اوباما در غنا، سیاست جدید آمریکا پیرامون قاره آفریقا را مطرح ساخت. یکی از محورهای سخنرانی وی، تشویق کشورهای آفریقایی برای انتخاب دمکراسی و حمایت از آزادی بود.

اوباما در دیدار با رئیس‌جمهور غنا اعلام کرد، که حوادث آفریقا، فراسوی این قاره، بر تمام جهان تاثیرگذار است. وی بر ضروت ادغام آفریقا در نظام اقتصادی جهانی تاکید کرد. وی از کشور غنا به عنوان نمونه‌ای مثبت برای کشورهای آفریقایی یاد کرد.

اوباما در سخنان خود در پارلمان غنا اذعان کرد، که کشورهای غربی در گذشته از قبول مسئولیت در قبال آفریقا طرفه رفته‌اند، اما ‌آمریکا اکنون با پذیرش مسئولیت، خواهان کمک به آفریقا است.

رئیس‌جمهور آمریکا با اشاره به تبار آفریقایی خود گفت: «تاریخ خانواده من، دربرگیرنده موفقیت و تراژدی قاره آفریقا است.» وی سیاستمداران آفریقایی را برای وضعیت موجود مسئول دانست وبیان داشت، که «غرب برای نابودی اقتصاد زیمبابوه مسئول نیست.» به گفته اوباما کشورهای غربی دخالتی در سوء‌استفاده از کودکان در جنگ‌های این قاره ندارند.

وی دولت‌های فاسد در کشورهای آفریقایی را مسبب نابسامانی مردم خواند و بر ضرورت تغییرات در کشورهای آفریقایی به سود جوانان تاکید کرد.

به گفته خبرگزاری‌ها، اعلام سفر اوباما به غنا سبب شادی و غرور مردم این کشور شده است. تب اوباما در سراسر غنا به چشم می‌خورد. پیراهن‌هایی که عکس اوباما بر آنها منقوش است، به سرعت به فروش می‌رسند. پوسترهای رئیس‌جمهور آمریکا بر در و دیوارهای پایتخت غنا آویخته شده‌اند.

سفر بارک اوباما به آفریقا، به عنوان نخستین رئیس‌جمهور سیاه‌پوست آمریکا، جایگاه ویژه‌ای برای مردم این قاره دارد. کنیا امیداور بود، که اوباما نخست از این کشور به عنوان سرزمین پدری‌اش دیدار کند، اما انتخاب غنا از سوی اوباما دلایل روشنی دارد.

غنا نمونه مثبت دمکراسی و رشد اقتصادی

در ماه دسامبر ۲۰۰۸ انتخابات ریاست‌جمهوری در غنا، به گونه‌‌ای آبرومندانه و دمکراتیک برگزار شد و مردم غنا نشان دادند، که این کشور به بلوغ سیاسی دست یافته و نخبگان نیز به آرای مردم احترام می‌گذارند. از سوی دیگر، در سال گذشته غنا از رشد اقتصادی معقولی برخوردار بوده است. دولت کنونی به ریاست جمهوری جان آتا میلز همچنان می‌کوشد‌، سطح زندگی مردم را ارتقا دهد.

اوباما به همراه همسر خود از تاسیسات بندریی دیدار کرد، که از آنجا هزاران برده سیاه‌پوست، در سده نوزده با کشتی به آمریکا فرستاده می‌شدند.

گرچه دیدار اوباما از غنا کمتر از ۲۴ ساعت بود، اما سخنان رئیس‌جمهوری آمریکا در پارلمان این کشور، با بی‌صبری و کنجکاوی زیادی از سوی کشورهای آفریقایی دنبال شد.

پیش از این سفر، اوباما در اجلاس گروه ۸ در ایتالیا شرکت داشت. در این اجلاس کشورهای مهم صنعتی جهان ۲۰ میلیارد دلار برای کمک به بخش کشاورزی در جهان سوم اختصاص دادند. اوباما در نشست سران گروه ۸ به مسئولیت رهبران آفریقایی برای مشکلات کنونی در این قاره تاکید کرد.

رئیس‌جمهور آمریکا در اظهارات خود از یک‌سو به فساد مالی و رشوه‌خواری گسترده و از سوی دیگر به ناکارآمدی سازمان‌ها و نهادهای دولتی در اغلب کشورهای آفریقایی اشاره کرد.

به گفته کاخ سفید، اوباما با دیدار یک روزه خود کوشید، بر «اهمیت یک دولت کارآمد و جامعه‌ای پویا در کشور غنا تاکید ورزد.» در بیانیه کاخ سفید از کشور غنا به عنوان «شریک مورد اعتماد آمریکا در غرب آفریقا» نام برده شده است.

ابهام در استراتژی آمریکا در آفریقا

اوباما در دیدارخود از غنا صراحتاً به کاهش کمک‌های مالی آمریکا به کشورهای آفریقایی اشاره کرد. جورج بوش، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، کمک‌های مالی و اقتصادی به آفریقا را به میزان ۲۳ میلیارد دلار افزایش داده بود.

دولت جدید آمریکا هنوز استراتژی روشنی در قبال قاره آفریقا اتخاذ نکرده است. بطور مثال آمریکا در مبارزه علیه تروریسم در آفریقا محتاج همکاری با عمر البشیر، رئیس‌جمهور سودان، است، در حالیکه سودان یکی از بزرگترین ناقضان حقوق‌بشر در آفریقا به شمار می‌‌آید. نمونه دیگر کمک تسلیحاتی واشنگتن به سومالی برای مقابله با پیکارجویان اسلام‌گرا است. دولت سومالی نیز به شدت با معیارهای دمکراتیک و انسان‌دوستانه بیگانه است.

منافع و همکاری‌های اقتصادی

آمریکا خواهان گسترش معاملات اقتصادی خود در کشورهای آفریقایی است و در این راستا، کمک به بخش کشاورزی قاره سیاه، برای واشنگتن از الویت برخوردار است. فروش بذرهای مقاوم و پرمحصول، که از طریق فناوری ژنتیکی پروش یافته‌اند، یکی از اهداف آمریکا برای کمک به مسئله گرسنگی در آفریقا است، اما این بذرها نیازمند کودهای شیمیایی گران قیمت است، که از سوی کنسرن‌های آمریکایی در آفریقا به فروش می‌رسند.

یکی دیگر از علایق واشنگتن در غنا، صدور نفت از این کشور است. غنا هم‌اکنون مشغول به ساخت تاسیسات لازم برای استخراج و صدور نفت خام تا پایان سال جاری میلادی است. بی‌شک این واقعیت، نیز بر انتخاب غنا از سوی اوباما بی‌تاثیر نبوده است.

SI/FW