نشست سازمان تجارت جهانی: کاهش امید موفقیت

نمایندگان کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی از هفته گذشته در ژنو گرد هم آمده‌اند تا آخرین تلاش‌ها را برای نجات مذاکرات موسوم به "گفت‌وگوهای دوحه" انجام دهند. گفت‌وگوهای دوحه در سال ۲۰۰۱ در قطر آغاز شد. هدف این مذاکرات، رفع موانع موجود بر سر راه آزادسازی تجارت جهانی است. این سلسله گفت‌وگوها تا کنون به دلایل مختلف، محکوم به شکست بوده‌اند.

پاسکال لامی، دبیر کل سازمان تجارت جهانی، روز دوشنبه (۲۸ ژوئیه) در ژنو، اعلام کرد که کشورهای شرکت‌کننده در آستانه دست‌یابی به توافقی بزرگ هستند. البته به گفته سخنگوی او، هم‌چنان پرسش‌های اساسی بسیاری بی‌پاسخ مانده‌اند.

بر اساس پیشنهادی که در جلسه نمایندگان آمریکا، اتحادیه اروپا، استرالیا، برزیل، هند، چین، ژاپن و پاسکال لامی در پایان هفته گذشته مطرح شد، سقف یارانه‌های کشاورزی برای تولیدکنندگان داخلی در اروپا ۸۰ درصد و آمریکا ۷۰ درصد کاهش می‌یابند؛ عوارض گمرکی نیز برای ورود کالاهای مصرفی، بین ۲۰ تا ۲۵ درصد، به نفع کشورهای در حال توسعه، کاهش خواهند یافت.

انتقاد آمریکا از سیاست‌های اقتصادی چین و هند

روز دوشنبه، در عین حال، نماینده ایالات متحده در گفت‌وگوهای ژنو انتقاد کرده که کشورهای چین و هند در برابر باز کردن بازارهای خود به روی کالاهای وارداتی مقاومت می‌کنند. وی هم‌چنین گفته که این رفتار، موفقیت سلسله گفت‌وگوهای دوحه را «شدیدا به خطر می‌اندازد» .

نماینده چین اما از سیاست کشورش دفاع می‌کند و از وجود دلایل قانع‌کننده‌ای سخن می‌گوید که سبب می‌شوند درهای واردات به روی برخی محصولات کشاورزی حساس بسته بمانند. فرستاده چین در نشست ژنو، توقع کشورهای صنعتی ثروتمند از دیگر کشورها را بسیار فراتر از قوانین تجارت بین‌المللی می‌داند.

هند هم با انتقاد از مواضع آمریکا، به بن‌بست‌رسیدن مذاکرات دوحه را نتیجه توقعات غیرمنطقی ایالات متحده و دیگر کشورهای ثروتمند ارزیابی می‌کند.

دولت آلمان ابراز امیدواری کرده که مذاکرات به نتیجه‌ای مثبت ختم شوند. یک سخنگوی وزارت اقتصاد و دارایی این کشور، پیشنهاد پاسکال لامی برای کاهش عوارض گمرکی کشورهای در حال توسعه، بر محصولات صنعتی را «در کل مثبت» خواند.

وزارت کشاورزی این کشور اعلام کرد که در حال حاضر نمی‌تواند پیش‌بینی کند که کاهش عوارض گمرکی برای محصولات کشاورزی وارداتی، هم‌چون شکر، چه پیامدهایی بر تولید داخلی خواهند داشت.

نگرانی‌ها از نادیده‌گرفتن حقوق کشورهای فقیر

سازمان‌های فعال در امور توسعه، هم‌چون اُکسفام (Oxfam) ، بر لزوم رعایت حقوق تمام کشورها تأکید می‌کنند. آنها هشدار می‌دهند که به خواسته‌های کشورهای فقیر در جریان گفت‌وگوهای ژنو آن‌طور که باید و شاید پرداخته نمی‌شود.

وزیر امور توسعه آلمان هم در مورد شکست گفت‌وگوها هشدار داده است. به اعتقاد وی، گفت‌وگوهای ژنو و توافق‌های صورت‌گرفته تا کنون، شرایط زندگی مردم در کشورهای در حال توسعه را بهبود نخواهد بخشید.

فرانسه که ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا را بر عهده دارد هم اعلام کرده که طرح پیشنهادی لامی را امضا نخواهد کرد. این کشور، بزرگ‌ترین اقتصاد کشاورزی در اروپا را دارد و حذف یارانه‌های این بخش، ضربه بزرگی بر تولیدکنندگان فرانسوی وارد خواهد کرد. سخنگوی دولت فرانسه پس از نشست هیئت دولت در روز دوشنبه، اعلام کرد که طرح پیشنهادی ژنو «هیچ گام مثبتی در جهت حل مسائل اساسی بر نمی‌دارد» . سارکوزی هم در پایان هفته گذشته در گفت‌وگویی تلفنی با خوزه مانوئل باروسو، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، از طرح یادشده انتقاد کرده بود.

امیدها برای موفقیت گفت‌وگوهای ژنو از ۶۵ درصد در پایان هفته گذشته به ۵۰ درصد در روز دوشنبه کاهش یافته است. مذاکرات دوحه باید تا پایان سال ۲۰۰۸ به نتیجه برسند. به همین خاطر گمان می‌رود که گفت‌وگوهای جاری در ژنو تا اواسط هفته ادامه داشته باشند.