نمايشگاه هنرمندان اروپاى شرقى در برلين

در پوستر «مانكن ها» كار «سانيا ايوه كوويچ» نام زنان وابسته به مقاومت ملى يوگسلاوى ديده مى شوند، كه به دست ناسيونال سوسياليستها كشته شده اند. همچنين عكسهاى مونتاژ شده، كار هنرمند لهستانى «ژيبيك نيوب ليبرا» كه مردگان و رنج ديدگان را بارديگر بر روى عكسهاى تاريخى معروف، زندگى تازه اى بخشيده است. رهاشدگان از اردوگاهها به بيننده لبخند مى زنند. ليبرا كه با تصوير اردوگاه مرگ نام آور شده بود، اكنون با ارائه ى اين اثر جنجال ديگرى در جهان هنر برانگيخته است. كار ويديويى «آرتور ژيمسكى»، هنرمند لهستانى، نيز يكى از آثار پرارزشى ست كه در آن با طنزى گزنده به دولت نظامى نگريسته است.

او سربازانى را نشان مى دهد، كه پس از آن روزگار ديكتاتورى اكنون كاملا برهنه، تنها با چكمه ى سربازى و كلاهخود به يك سالن باله وارد مى شوند. هنرمندان جوان اروپاى شرقى با بى واهمه گى شگفت انگيزى حتا از زندگى خصوصى خود براى آفرينش اثر هنرى بهره مى گيرند. براى نمونه «آنرى سالا» مادر خود را با يك تصوير ويديويى قديمى و صامت روبه رو مى كند، كه در آن وى در روزگار جوانى سخنرانى تبليغاتى مى كرده است. سالا گفتار مادرش را با كمك يك مترجم كر و لالها از روى حركت لبهايش خوانده بود.

همچنين «نتكوسولاكف» هنرمند بلغارى در اثر خود به موضوع فائق آمدن بر گذشته ى خود در مقام همكار سازمان اطلاعات پرداخته است، كه افشاگريهاى او در محافل هنرى جنجال بزرگى برانگيخته است. بسيارى از اين آثار بيش از اين نيز در مجامع هنرى آلمان معروف بوده اند. برنامه برگزارى نمايشگاه هنرمندان اروپاى شرقى با حمايت بنياد فرهنگى آلمان اكنون تبديل به چشم انداز خيره كننده اى شده است، كه در آن پايان كمونيست به عنوان سرآغاز تاريخ جديدى نشان داده مى شود.

پرويز حمزوى