نمایشگاه «سبیل» · عکسهای پیمان هوشمندزاده

به‌رغم این عنوان اگر انتظار دیدن مجموعه‌ای از انواع سبیل را داشته باشید از دیدن این عکسها چندان راضی نخواهید بود. البته خود عکاس هم قصد فراهم کردن مجموعه‌ای از سبیلهای عجیب و غریب را نداشته.

او می‌گوید: «نمی‌خواستم این نمایشگاه مجموعه عکسی از سبیلهای خیلی خاص باشد. که مثلا بگوییم این نمونه سبیل باید حتما باشد یا بگردیم دنبال سبیلهای خیلی بزرگ یا آدمهای سبیل کلفت و از آنها عکس بگیریم. من می‌خواستم عکس آدمهای قشرهای مختلف را داشته باشم. عکسها هم فقط سبیل نیستند. درست است که اسم این نمایشگاه «سبیل» است اما اتفاقهای دیگری هم در کادر عکس می‌افتد و اطلاعات دیگری هم به ما می‌دهند. مثلا یقه‌ی طرف هست، اگر کلاهی بر سرش باشد اون‌هم هست، یا گردنبدهاشان. اینها هم بالاخره یک تاثیری روی ادم می‌گذارند. ممکن است شما سبیلی در بین این عکسها ببینید که اگر آن گردنبند نباشد تاثیر دیگری روی شما بگذارد. ولی وقتی ان گردنبند هست می‌گویید این آدم دیگری است و احتمالا جور دیگری فکر می‌کند.»

سبیل در جامعه‌ی ما نماد مردانگی، صلابت و خشونت هم محسوب می‌شود اما عکسهای این نمایشگاه چیدمانی بازیگوشانه و گاه طنزآمیز از پرتره‌هایی است که گرچه سبیل نقطه‌ی اشتراک‌ آنهاست شخصیت‌های گوناگونی را به بیننده معرفی می‌کنند.

به همین دلیل عکس‌هایی که می‌توان آنها را مجموعه‌ای مستند تلقی کرد با شیوه‌ای که کنار هم چیده شده‌اند راه را بر تخیل بیننده باز می‌گذارند. چهار عکس از وسایل کهنه و زنگ زده‌ی اصلاح، در کنار عکس‌هایی از شخصیت‌ها و تیپ‌های مختلف، مجموعه‌ی کارهای ارایه شده در این نمایشگاه را به اثری هنری تبدیل کرده که حاصل نگاهی ویژه است.

هوشمندزاده خود می‌گوید: «چیزی در این نگاه هست، یا کاری که من می‌خواهم حتما انجام بدهیم این است که در واقع اینها عکاسی مستند است که می‌تواند مستند هم نباشد. یعنی بستگی به این دارد که بیننده عکسها را چطور نگاه کند. مرزی که بین عکاسی خلاقه یا هنری و عکاسی مستند وجود دارد، یعنی جایی که این دو از هم جدا می‌شوند، من آن مرز را خیلی دوست دارم.»

پیمان هوشمندزاده در کارنامه ۱۲ ساله فعالیت عکاسی خود بیش از ۱۷ بار جایزه برده و تقدیر شده. او که کار حرفه‌ای را با عکاسی برای معتبرترین روزنامه‌ها و مجله‌های کشور آغاز کرد چند سالی است مستقل کار می‌کند و عکسهایش در چهار گوشه‌ی جهان، از کویت و لبنان تا نیویورک، پکن و بسیاری از شهرهای اروپایی به نمایش گذاشته شده است.

تاکنون سه مجموعه از داستانها و نوشته‌های کوتاه پیمان هوشمندزاده نیز منتشر شده که آخرینشان، ۱۳۸۳، کتاب «حذف به قرینه‌ی مستی»، گزیده‌ای از طنزهای اوست. نمایشگاه سبیل تا ۲۶ اردیبهشت ماه در نگارخانه اثر، (خیابان ایرانشهر، کوی برفروشان، پلاک ۱۳، روبروی در اصلی خانه‌ی هنرمندان) برپاست.

بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران