نگرانی از "مهندسی انتخابات" با غیررقابتی شدن اغلب حوزه‌ها
۱۳۹۴ دی ۳۰, چهارشنبه
این روزها خبرهای مربوط به انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی در رسانه‌های داخلی بازتابی گسترده دارد و بیشترین سهم از این خبرها به نتیجه بررسی صلاحیت داوطلبان نامزدی در این انتخابات مربوط می‌شود.
سیامک ره‌پیک، عضو حقوق‌دان و معاون اجرایی و امور انتخابات شورای نگهبان می‌گوید، هیئت‌های نظارت، صلاحیت حدود ۲۵ درصد داوطلبان نامزدی در انتخابات را رد کرده و صلاحیت حدود ۲۸ درصد آنان را احراز نشده تشخیص داده‌اند.
به گفته‌ی ره‌پیک تعدادی از کسانی که ثبت‌نام کرده بودند نیز انصراف دادند و از میان تمام داوطلبان صلاحیت ۴۰ درصد آنها تائید شده است.
بیشتر بخوانید: خامنه‌ای غیرمستقیم رد صلاحیت‌های گسترده را تأیید کرد
حذف گسترده حامیان دولت
خبرگزاری ایسنا چهارشنبه، سی‌ام دی ماه از قول معاون اجرایی شورای نگهبان نوشت: «در دوره گذشته در همین مرحله از بررسی صلاحیت‌ها که همان بررسی در هیات مرکزی نظارت است، میزان داوطلبان تائید صلاحیت‌شده حدود ۴۶ درصد بوده و در دوره هشتم انتخابات مجلس، این رقم ۴۰ درصد بوده است.»
او احتمال می‌دهد در مرحله بعدی که شورای نگهبان به شکایت و اعتراض داوطلبان رسیدگی می‌کند تعداد تائید صلاحیت شده‌ها به ۵۰ تا ۵۵ درصد افزایش یابد.
در این صورت درصد تائید صلاحیت‌شدگان در انتخابات دوره دهم مجلس از دو دوره قبلی بیشتر خواهد بود. آنچه در این میان از اهمیت بیشتری برخوردار است بررسی میزان رد صلاحیت‌ها در میان تشکل‌هایی است که حامی دولت حسن روحانی محسوب می‌شوند.
روحانی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ با پشتیبانی محمد خاتمی، رئیس جمهور پیشین، اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و تشکل‌های اصلاح‌طلب و محافظه‌کاران میانه‌رو نزدیک به این دو به پیروزی رسید.
بیشتر بخوانید: رد صلاحیت‌های گسترده اصلاح‌طلبان از سوی شورای نگهبان
عدم تائید صلاحیت تا صد در صد
حسین مرعشی، عضو شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان و سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی، روز یک‌شنبه در جمع خبرنگاران گفت، از میان سه هزار اصلاح‌طلبی که داوطلب نامزدی در انتخابات مجلس شده‌اند تنها صلاحیت ۳۰ نفر تائید شده است.
از حزب کارگزاران، تشکل نزدیک به رفسنجانی ۱۰۰ نفر در شهرهای مختلف برای نامزدی در انتخابات مجلس ثبت‌نام کرده‌اند که به گفته‌ی مرعشی صلاحیت هیچ یک از آنها تائید نشده است.
محمدجواد حق‌شناس، عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی به ایسنا گفته از این حزب ۱۴ نفر در تهران داوطلب نامزدی در انتخابات بوده‌اند که تنها صلاحیت یک نفر تائید شده، و از ۵۴ نفری که در سراسر کشور ثبت‌نام کرده‌اند صلاحیت اکثر آنها تائید نشده است.
از حزب اراده ملت، از تشکل‌های عضو شورای هماهنگی اصلاح‌طلبان و حامیان ریاست جمهوری روحانی نیز ۶۰ نفر در شهرهای مختلف ثبت‌نام کرده‌اند که تنها صلاحیت یک نفر آنها تائید شد.
حذف ۳۰۰ نفر از حزب اعتدال و توسعه
حزب اتحاد ملت نیز از دیگر تشکل‌های اصلاح‌طلب است که مطابق گزارش‌ها صلاحیت هیچ یک از ۱۴۶ داوطلب آن برای نامزدی در انتخابات مجلس تائید نشده است.
هفت عضو تشکل اصلاح‌طلب انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها نیز برای نامزدی در انتخابات از تهران نام‌نویسی کرده بودند که هیئت‌های نظارت صلاحیت هیچ یک از آنها را تائید نکرده است.
انجمن اسلامی جامعه پزشکی از دیگر تشکل‌هایی است که بنابر گزارش‌ها هیچ یک از ۲۶ داوطلب نامزدی آن امکان حضور در رقابت‌های انتخاباتی هفتم اسفند را ندارند.
حزب اعتدال توسعه، تشکل نزدیک به دولت به شمار می‌رود که برخی از اعضای شاخص آن از جمله محمود واعظی، محمدباقر نوبخت و مرتضی بانک در دولت حسن روحانی حضور دارند.
از این حزب ۳۴۰ نفر در شهرهای مختلف برای نامزدی در انتخابات آینده مجلس ثبت‌نام کرده‌اند که تنها صلاحیت ۴۰ نفر آنها تائید شده است.
بیشتر بخوانید: درخواست ۸ نماینده از جنتی برای "غربالگری مجلس از فساد"
حذف نمایندگان نزدیک به لاریجانی
عدم تائید صلاحیت‌ها شامل حال حدود پنجاه نفر از نمایندگان کنونی مجلس نیز شده است که تعدادی از آنها اصلاح‌طلب و اکثرشان افراد نزدیک به رئیس مجلس، علی لاریجانی هستند.
مطابق برخی گزارش‌ها، بسیاری از نمایندگانی که صلاحیت‌شان تائید نشده امضاءکنندگان طرحی برای تحقیق و تفحص از نهادهای تحت نظر رهبر جمهوری اسلامی، مانند بنیاد شهید، بنیاد مستضعفان و سازمان اوقاف هستند.
در میان تشکل‌های اصلاح‌طلب وضعیت حزب مردم سالاری اندکی متفاوت است و از میان ۶۰ داوطلب این حزب برای نامزدی در انتخابات مجلس ظاهرا صلاحیت ۱۰ نفر تائید شده است.
دبیرکل این حزب مصطفی کواکبیان است که برخی مواضع و عملکردهایش مورد انتقاد دیگر اصلاح‌طلبان قرار دارد. عده‌ای از منتقدان او، راه‌اندازی "ائتلاف مردمی اصلاحات" توسط این حزب در برابر "ائتلاف اصلاح طلبان" در انتخابات مجلس هشتم را نکوهش می‌کنند.
گفته می‌شود عدم تائید صلاحیت اصلاح‌طلبان چنان گسترده است که نامزدان احتمالی این جناح و در تمام شهرهای برخی استان‌ها، مانند بوشهر، کرمان و خراسان رضوی حذف شده‌اند.
بیشتر بخوانید: از مخالفت با انتخابات آزاد تا "مهندسی معکوس انتخابات"
هشدار درباره مهندسی انتخابات
در بین شمار اندک اصلاح‌طلبان و محافظه‌کاران میانه‌رویی که صلاحیت‌شان تائید شده نام چهره‌های شاخصی که امکان رآی‌آوری بالایی داشته باشند به ندرت به چشم می‌خورد.
به این ترتیب و اگر در بررسی نهایی صلاحیت‌ها در شورای نگهبان تغییر محسوسی پیش نیاید، انتخابات مجلس دهم در اغلب حوزه‌ها غیررقابتی خواهد بود و ترکیب مجلس آینده پیشاپیش رقم خورده است.
منتقدان اقتدارگرایان، حذف گسترده داوطلبان وابسته به جناح‌های رقیب را نوعی تقلب و مهندسی انتخابات ارزیابی می‌کنند.
انجمن اسلامی جامعه پزشکان در واکنش به رد صلاحیت داوطلبان این انجمن در نامه‌ای به روحانی نوشت: «یقینا این‌گونه مهندسی و تحدید آزادی انتخابات كه هیئت‌های نظارت شورای نگهبان صرفا مجری آن هستند، عواقب نگران‌كننده‌ای در پی خواهد داشت.»
این انجمن و شماری از تشکل‌های اصلاح‌طلب از حسن روحانی خواسته‌اند مسئله عدم تائید صلاحیت گسترده داوطلبان نامزدی در انتخابات را پیگیری کند. ظاهرا رئیس مجلس نیز در این جهت تلاش‌هایی کرده است.
با این همه رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای، چهارشنبه، سی‌ام دی ماه در دیدار با دست‌اندرکاران انتخابات نسبت به هرگونه "افترا و اهانت" به شورای نگهبان و تضعیف این نهاد هشدار داد و اقدام‌های آن را قانونی خواند.