نگرانی مسئولان از تحول جامعه ایران در رابطه با ازدواج و طلاق
۱۳۹۴ شهریور ۱, یکشنبه
محمدباقر الفت، معاون پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائيه، از سخنرانان "کارگاه آموزشی مداخله در فرایند طلاق" در روز شنبه (۳۱ مرداد / ۲۲ اوت) بود که در سخنرانی خود ابتدا به موضوع ازدواج و تحولی که در عرف آن رخ داده پرداخت.
الفت گفت که در موضوعات فرهنگی در ایران "حمله و جهش" ایجاد شده است. او اشاره کرد به اینکه اگرچه تلاش بر حفظ عرف در شکل‌گیری ازدواج است، اما اختلاف دیدگاه میان فرزندان و پدر و مادرشان باعث شده که جوانان از ازدواج‌هایی که بر اساس خواستگاری هستند فاصله بگیرند.
به عقیده الفت، با توجه به جوان بودن جامعه ایران و "بیشتر بودن قدرت آن‌ها" نسبت به پدر و مادرشان "دیگر نمی‌توان انتظار داشت که ازدواج بر پایه خواستگاری صورت گیرد".
یک سخنران دیگر "کارگاه آموزشی"، محی‌الدین طاهری، دبیر جامعه روحانیت شیراز، در سخنان خود اشاره کرد به اینکه "ازدواج خیابانی" در ایران افزایش یافته که به زعم او به دلیل بی‌ریشه بودن به طلاق می‌انجامد و باعث بالا رفتن آمار طلاق می‌شود.
"ازدواج خیابانی" که از آن به نام "خودسرانه" نیز یاد می‌شود، اصطلاحی است که به پیوند زناشویی در پی آشنایی غیر از طریق شیوه‌های سنتی وابسته به خانواده چون خواستگاری اطلاق می‌شود. در مواردی این آشنایی از طریق اینترنت صورت گرفته است.
تغییر دیدگاه نسبت به طلاق
ابراز نگرانی‌های مسئولان جمهوری اسلامی همچنین نشانگر تغییر دیدگاه‌ها در جامعه ایران نسبت به موضوع طلاق است.
محمدباقر الفت در سخنان خود به آمار بالای طلاق در ایران اشاره کرد و گفت که فاصله‌گیری جوانان از فرهنگ و سنت‌ها از عوامل بالا بودن آمار طلاق است.
مدتهاست که مسئولان جمهوری اسلامی نسبت به افزایش طلاق و کاهش فرزندآوری در ایران هشدار می‌دهند. سازمان ثبت و احوال ایران در خرداد سال ۱۳۹۳ اعلام کرده بود که در هر ساعت در کشور ۱۸ مورد طلاق ثبت می‌شود.
علی‌اکبر محزون، مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات سازمان ثبت احوال ایران، گفته بود که مقابل هر ۱۰۰ ازدواج بیش از ۲۰ طلاق وجود دارد.
محمد باقر الفت در سخنرانی خود گفت که "آموزه‌های فمینیستی" باعث شده که زنان در خانواده نسبت به گذشته کم‌تر مطیع مردان باشند و این یکی از دلایل بالا رفتن آمار طلاق است.
البته بیشتر جامعه‌شناسان تاکید می‌کنند که رشد فردیت و حق انتخاب زنان و مقاومت آنان در برابر دیدگاه‌های سنتی و مردسالارانه عمده‌ترین دلیل فرهنگی طلاق در کشور است. طبق آمار سازمان ثبت احوال، زنان ۲۵ تا ۲۹ ساله بیشترین متقاضیان طلاق در ایران هستند.
الفت نه تنها تغییر طرز تفکر نسل‌ها درباره ازدواج و جدایی، بلکه حتی قوانین جدید را مسبب بالا رفتن آمار طلاق دانست.
او انتقاد کرد به اینکه قانونگذار با وضع برخی قوانین، از جمله با در نظر گرفتن محل‌هایی برای فرزندان طلاق، زمینه "طلاق توافقی" را فراهم کرده و خواسته و ناخواسته باعث شده که "قبح اجتماعی طلاق" بریزد.
معاون پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائيه اشاره کرد به اینکه بسیاری از طلاق‌ها در همان دو تا پنج سال اول زندگی زناشویی صورت می‌گیرد. او این پدیده را زمینه‌ساز فساد و فحشا در جامعه عنوان کرد.
از جمله حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران، اسفند ماه ۱۳۹۳ اعلام کرده بود که در سال‌های قبل معمولا بیشتر طلاق‌ها در ایران در ۵ سال اول زندگی رخ می‌داده، اما هم اکنون بیشتر جدایی‌ها در دو سال اول زندگی مشترک رخ می‌دهد.
محی‌الدین طاهری، دبیر جامعه روحانیت شیراز، نیز در سخنان خود در "کارگاه آموزشی" یاد شده به تغییر سبک‌زندگی و شیوه آشنایی جوانان با یکدیگر و دیدگاه‌شان به ازدواج و طلاق انتقاد کرد.
طاهری گفت که دیگر به طلاق در ایران به عنوان عملی ناپسند نگریسته نمی‌شود به گونه‌ای که بسیاری هنگام ازدواج "حق طلاق" را در عقد ازدواج‌شان می‌گنجانند. به عقیده او، این تغییر دیدگاه باعث رواج "ازدواج سفید" بوده است.
"ازدواج سفید" در ایران به زندگی مشترک یک زن و مرد زیر یک سقف اطلاق می‌شود که به‌عنوان ازدواج موقت یا دائم ثبت نشده یا صیغه‌ای شرعی برای آن خوانده نشده باشد.