نیم‌نگاهی به مهم‌ترین‌های جهان دیجیتال و ارتباطات در سال ۲۰۱۱
۱۳۹۰ دی ۶, سه‌شنبه
سال ۲۰۱۱، نخستین سال از دهه دوم قرن بیست‌ویکم، سال مهم و پرتحولی در دنیای تکنولوژی‌های نوین بود. دگرگونی‌های جهان تکنولوژی دیجیتال هر روز با شتاب بیشتری به پیش می‌تازد و اگر بخواهیم دگرگونی‌های رخ‌داده در ۲۰۱۱ را در یک پدیده خلاصه کنیم، باید به رشد برق‌آسای تبلت‌ها اشاره کنیم.
گجت‌ها و تجهیزات قابل‌حمل و مبتنی بر فن‌آوری لمسی، که خود منشا دگرگونی‌های عظیم و گسترده‌تر در بخش‌های گوناگون مرتبط با تکنولوژی‌های اطلاعاتی و ارتباطات نوین در عصر دیجیتال‌اند؛ از دنیای تجارت و ارتباط گرفته تا جهان رسانه و آموزش و ... و تردیدی نیست که این موج گسترده را آی‌پد٬ محصول انقلابی اپل٬ رهبری می‌کند.
آی‌پد ۲، دومین نسخه از تبلت جادویی اپل
تغییر بنیادینی که فن‌آوری‌های لمسی٬ به رهبری آی‌پد در دنیای تکنولوژی به وجود آورده را با تغییر خط فرمان به رابط‌های گرافیکی در دنیای کامپیوتر مقایسه می‌کنند. حالا کم‌کم رقص انگشتان روی صفحات لمسی هوشمند٬ جایگزین موس‌ها می‌شود.
اوایل ماه مارس بود که نسخه دوم تبلت جادویی اپل هم ارائه شد. هنوز استیو جابز در قید حیات بود که آی‌پد ۲ با رخی زیباتر٬ سبک‌تر٬ با پردازشگرهای قدرتمندتر و دو دوربین پا به دنیای فن‌آوری گذاشت و حالا قرار است نسخه سوم آی‌پد هم در فوریه ۲۰۱۲ و در روز تولد استیو جایز٬ بنیان‌گذار فقید کمپانی اپل ارائه شود.
تا کنون هیچ کالای الکترونیکی در تاریخ به سرعت آی‌پد فروخته و فراگیر نشده است. تبلت اپل که تا که حالا پس از تلویزیون٬ گوشی‌های هوشمند و لپ‌تاپ٬ چهارمین محصول پرمصرف الکترونیک در جهان است٬ بسیاری از کمپانی‌ها را ترغیب به حضور در این عرصه کرده است. کمپانی‌های گوناگون٬ با عرضه تبلت‌های مبتنی بر اندروید (سیستم‌عامل گوگل) در تلاش‌اند تا سهمی از این بازار را در اختیار بگیرند؛ بازاری که آی‌پد تسلطی انکارناپذیر بر آن دارد.
بیشتر بخوانید: اپل، «ثروتمندترین کمپانی» جهان با ۳۳۷ میلیارد دلار سرمایه
کیندل فایر؛ تبلت آتشین آمازون٬ با قیمتی وسوسه‌انگیز
کتاب‌خوان‌های الکترونیک هم در سال ۲۰۱۱ رشد چشمگیری داشتند و پیشتاز این عرصه٬ آمازون است که اواسط سال خبر از ارائه محصول جدیدش داد: Kindle Fire که با قیمت ۱۹۹ دلاری وسوسه خرید را در سر بسیاری از کاربران تکنولوژی می‌اندازد و مثل کیندل‌های قبلی٬ صرفا به کار کتاب‌خوانی نمی‌آید.
با کیندل فایر کاربر می‌تواند هم فیلم ببیند٬ سریال‌های تلویزیونی را دنبال کند٬ موزیک گوش کند و از اپلیکیشن‌های گوناگون استفاده کند. خرید از فروشگاه آنلاین آمازون هم تنها با یک کلیک میسر خواهد شد.
پیش‌بینی می‌شود فروش تبلت‌های فایر در سال ۲۰۱۲ حتی از آی‌پد هم بیشتر باشد و دلیل آن هم کاملا روشن است: فایر ارزان‌تر است و شمار بیشتری از علاقمندان از پس پرداخت بهای ۱۹۹ دلاری آن برمی‌آیند.
اوایل سال ۲۰۱۱ آمازون اعلام کرده بود که فروش کتاب‌های الکترونیک‌اش از فروش نسخه‌های چاپی کتاب‌ها پیشی گرفته؛ این رکورد قابل‌تاملی در دنیای فن‌آوری است. نسخه‌های الکترونیک کتاب و نشریات٬ با سرعتی چشمگیر نسخه‌های چاپی را به حاشیه می‌رانند.
سراب آی‌فون ۵؛ آی‌فون 4S با سیری سررسید
در روزهای نخست ماه اکتبر سال ۲۰۱۱٬ پس از ماه‌ها بحث و گمانه‌زنی و شایعه‌پراکنی درباره آی‌فون ۵ و امکانات احتمالی‌اش٬ آی‌فون 4S با پردازشگرهای قوی‌تر و دوربینی باکیفیت‌تر ارائه شد. و البته آی‌فون 4S که به‌همراه نسخه ۵ سیستم‌عامل iOS عرضه شد٬ قابلیتی دارد که برای اولین بار در دنیای گوشی‌های هوشمند رونمایی شد: «سیری» رباتی است در دل آی‌فون جدید که دست‌یار هوشمند کاربر و از نمونه‌های درخشان بهره‌گیری از هوش مصنوعی است.
نیک بیلتون٬ تکنولوژی‌نویس نشریه‌ی نیویورک تایمز٬ درباره این ربات که از طریق صدا با کاربر تعامل می‌کند٬ می‌گوید: «صدایSiri مانند صدای زنی است که در باری نشسته و کلی هم ودکا تونیک نوشیده.»
"سیری" تا جایی که بتواند به سوالات کاربر پاسخ می‌دهد: از جست‌وجو در اینترنت گرفته تا تماس گرفتن و ارسال اس‌ام‌اس به فردی مشخص٬ اعلام وضعیت هوا و آخرین کتابی که نویسنده محبوب‌تان منتشر کرده و هزاران مساله کوچک و بزرگ دیگر.
بیشتر بخوانید: خبری از آی‌فون ۵ نیست؛ آی‌فون 4S در راه است
اپل با ارائه این قابلیت جدید در آی‌فون‌های 4S باز هم پیشتاز عرصه‌ای جدید در دنیای فن‌آوری شد: کنترل و تعامل از طریق صدا٬ که پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۱۲ گسترش بیشتری داشته باشد. گفته می‌شود اپل قصد دارد در سری جدید تلویزیون‌های این کمپانی٬ همین قابلیت را جایگزین کنترل‌‌های تلویزیون کند٬ تا کاربران برای عوض کردن کانال‌ها یا کم و زیاد کردن صدا٬ هر بار مجبور نباشند دنبال کنترل بگردند. به این ترتیب فقط کافی است فرمان مورد نظرتان را بر زبان بیاورید.
در هم تنیدگی شبکه‌های اجتماعی و تحولات سیاسی
با آغاز فروپاشی حکومت‌های سرکوب‌گر در تونس و مصر و خیزش‌های گسترده مردمی در آنچه «بهار عربی» خوانده می‌شود٬ بار دیگر سخن گفتن از «انقلاب‌های آنلاین» رسم رسانه‌ها شد٬ اما تا اواسط سال کمتر کسی گمان می‌کرد که این موج عظیم خیزش‌های مردمی٬ جهان توسعه‌یافته را هم درنوردد.
اما قدرت سازمان‌دهنده شبکه‌های اجتماعی٬ لندن و نیویورک را هم بی‌نصیب نگذاشت و در روزهای پایانی سال به نقطه‌ای رسید که پیش‌بینی‌اش برای خوش‌بین‌ترین تحلیل‌گران سیاسی هم ممکن نبود: مسکو! حالا روسیه تحت کنترل پوتین هم شاهد اعتراضات گسترده مردمی به تقلب و تخلف انتخاباتی است؛ و نیروهایی که اعتراضات را برنامه‌ریزی می‌کنند٬ از تکنولوژی‌ها و سرویس‌های آنلاین به بهترین نحو برای سازمان‌دهی نیروها بهره می‌گیرند.
بیشتر بخوانید: تاثیر شبکه‌های اجتماعی٬ از قاهره تا لندن
جنبش‌های اجتماعی و سیاسی تحول‌خواهانه٬ حالا در همه‌جای دنیا پایی هم در جهان مجازی دارند. قدرت بی‌نظیر شبکه‌های اجتماعی آنلاین در به اشتراک‌گذاری اطلاعات٬ آگاهی‌رسانی٬ روشنگری و سازمان‌دهی نیروهای اجتماعی و سیاسی٬ اگرچه بسیاری از سیاستمداران را در سراسر جهان نگران کرده٬ اما شهروندان را هر روز توانمندتر از دیروز می‌سازد.
اچ‌تی‌ام‌ال ۵ و انقلاب در برنامه‌نویسی و طراحی وب
نسخه پنج استاندارد بین‌المللیHTML برای وب٬ سازگار با استانداردها و نیازهای وب۲ و فراتر از آن٬ قابلیت‌های بی‌نظیر بسیاری را در اختیار برنامه‌نویسان و طراحان وب قرار می‌دهد و به اعتقاد بسیاری از تحلیل‌گران فن‌آوری اطلاعات٬ روح تازه‌ای به کالبد شبکه جهانی اینترنت خواهد دمید. اگرچهHTML5 در سال ۲۰۰۶ ظهور کرد٬ بهره‌گیری از آن در سال ۲۰۱۱ با جدیت بیشتری پی گرفته شد و پیش‌بینی می‌شود که در سال ۲۰۱۲ رشد خیره‌کننده‌ای داشته باشد.
این استاندارد جدید به توسعه‌دهندگان وب و برنامه‌نویسان سیستم‌های عاملی نظیرiOS و اندروید این امکان را می‌دهد که اپلیکیشن‌های قدرتمندتری طراحی کنند که می‌تواند ویژگی‌های تعاملی بی‌نظیری داشته باشد.
در دنیایی که گوشی‌های هوشمند در آن رشدی انفجاری دارند و روزبه‌روز بیشتر مورد توجه کاربران سراسر جهان قرار می‌گیرند٬ کمتر پدیده‌ای به اندازهHTML5 می‌تواند تاثیرات ماندگار و محسوس به‌جا بگذارد. اپلیکیشن‌هایی که باHTML5 طراحی می‌شوند٬ در هر سیستم‌عاملی پشتیبانی خواهند شد.
تایم‌لاین فیس‌بوک؛ پروژه بلندپروازانه زاکربرگ برای تسخیر جهان مجازی
پس از چند ماه گذراندن نسخه آزمایشی، سرانجام ۲۲ دسامبر تایم‌لاین فیس‌بوک در دسترس همه کاربران این شبکه اجتماعی قرار گرفت؛ بیش از ۸۵۰ میلیون کاربر در سراسر جهان حالا امکان استفاده از تایم‌لاین فیس‌بوک را دارند که به آنها امکان می‌دهد خط سیر رویدادهای زندگی خود را از زمان تولد تا امروز برای خود و دوستان‌شان ترسیم کنند و حتی برای انتشار محتوا در آینده نیز برنامه‌ریزی کنند.
تایم‌لاین را شاید بتوان از مهم‌ترین تحولات تاریخ تکنولوژی‌های آنلاین دانست که به‌واسطه آن فیس‌بوک به یکی از بزرگ‌ترین دیتابیس‌های اطلاعاتی تاریخ بدل خواهد شد که کاربران آن، بیشترین میزان اطلاعات را با بیشترین میزان رضایت در اختیار این شبکه جهان‌گیر اجتماعی قرار می‌دهند. برخی از تحلیل‌گران دنیای فن‌آوری اطلاعات٬ تایم‌لاین را «بزرگ‌ترین قمار مارک زاکربرگ» خوانده‌اند.
بیشتر بخوانید: همه‌چیز درباره تایم‌لاین فیس‌بوک
تایم‌لاین پس از «گراف‌های اجتماعی» ( (Social Graphsبزرگ‌ترین تحول فیس‌بوک است که به‌واسطه آن٬ فیس‌بوک فاصله خود را با رقبایی نظیر گوگل‌پلاس بسیار بیشتر از گذشته خواهد کرد.
بازار داغ پیش‌بینی‌ها برای تحولات جهان تکنولوژی در سال ۲۰۱۲
پیش‌بینی تحولات در دنیای تکنولوژی و نوآوری با توجه به شتاب و سرعت دگرگونی‌ها کار ساده‌ای نیست. بسیاری از رسانه‌ها اما با توجه به شواهد موجود و با بررسی سیر تکامل تکنولوژی‌های دیجیتال، سریالی از پیش‌بینی‌ها را منتشر کرده‌اند.
سیستم‌های عامل ویندوز ۸ (کمپانی مایکروسافت) و X Lion مکینتاش (کمپانی اپل) از بسیاری از ویژگی‌هایی که در نسخه‌های موبایل سیستم‌های عامل این دو کمپانی وجود دارد، پشتیبانی می‌کنند. به این ترتیب تاچ‌اسکرین در سال آینده گسترش چشمگیری خواهد یافت و دنیای تکنولوژی یک تغییر مسیر اساسی دیگر را پشت‌سر خواهد گذاشت و گذار به «جهان لمسی» با سرعت بیشتری پیش خواهد رفت.
اسکرین‌های انعطاف‌پذیر٬ از جمله پدیده‌هایی هستند که انتظار می‌رود در سال ۲۰۱۲ گسترش قابل‌توجهی داشته باشند. روی چنین صفحاتی کاربر به‌سادگی و تنها با پیچ و تاب دادن دست‌هایش می‌تواند وب‌گردی کند٬ صفحات را بالا و پایین (اسکرول) کند و یا روی آیتم‌های مشخصی زوم کند؛ امکاناتی که برای بسیاری از کاربران در سراسر جهان آن‌قدر جذاب و هیجان‌انگیز است که در انتظار ظهور و گسترش‌اش نشسته‌اند. کمپانی‌های نوکیا و سامسونگ اعلام کرده‌اند که در سال ۲۰۱۲ موبایل‌هایی با صفحات انعطاف‌پذیر عرضه خواهند کرد.
یکی دیگر از تحولات اساسی که در سال ۲۰۱۲ گسترش بیشتری خواهد یافت٬ سهولت بی‌سابقه به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات در شبکه‌های اجتماعی است.
اگر با Social Readerها یا اپلیکیشن‌هایی مانند Spotify آشنا باشید٬ می‌دانید که در این سرویس‌های جدید٬ گزارش فعالیت‌هایی که انجام می‌دهید؛ مقالاتی که می‌خوانید٬ موزیک‌هایی که گوش می‌کنید و ... به‌صورت اتوماتیک روی صفحه فیس‌بوک‌تان ظاهر خواهد شد و پیشینه این فعالیت‌ها در اختیار دیگر دوستان‌تان هم قرار می‌گیرد. پیش‌بینی می‌شود روند به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات در این شبکه‌ها٬ رشدی برق‌آسا و انفجاری در سال ۲۰۱۲ داشته باشد.
احسان نوروزی
تحریریه: شهرام احدی