همایش گفتگوی تمدن‌ها، تلاشی برای تفاهم بیشتر
۱۳۸۶ دی ۲۶, چهارشنبه
در مجمع پیمان تمدن‌ها شخصیت‌هایی چون بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل متحد، رجب طیب اردوغان و خوزه لویئس زاپاترو، نخست وزیران ترکیه و اسپانیا به عنوان طراحان برپایی این همایش و بسیاری از شخصیت‌های سیاسی، رهبران مذهبی، برندگان جوایز صلح و روسای بنیادهای فرهنگی و غیره از بیش از ۶۰ کشور جهان شرکت داشتند.
درک متقابل تمدن‌ها
خانم شیرین عبادی، حقوقدان و برنده جایزه صلح نوبل در سال ۲۰۰۳ میلادی نیز یکی از شخصیت‌های دعوت شده در این همایش بود. او از جمله درباره لزوم انجام گفتگو میان فرهنگ‌های مختلف، رد تئوری برخورد تمدن‌ها و نگاه یک جانبه به اسلام سخن گفت: « هر تغییری ابتدا به وسیله گفتگو و تئوری باید صورت گیرد. ما در حقیقت اینجا هستیم برای اینکه اثبات کنیم که برخورد تمدن‌ها یک تئوری غلط است. این را باید در حقیقت از کسانی که سعی می‌کنند اسلام را با تروریسم بشناسانند، سوال کرد. آیا همه مسلمانان تروریست هستند و آیا تروریست‌های جهان همه مسلمانند؟ و دیگر غیر از مسلمانان کسی مرتکب خلاف نمی‌شود؟ اگر ما همدیگر را بهتر بشناسیم این مسائل حل خواهند شد.»
در نشست مادرید بر لزوم تلاش برای درک متقابل تمدن‌ها تأکید شد. زیرا برخی هنوز به جای آنکه وجود تفاوت‌های فرهنگی را در دوران کنونی، یعنی عصر جهانی شدن، به عنوان شانسی برای بشریت تلقی کنند، آن را به مثابه تهدیدی برای انسان‌ها ارزیابی می‌کنند.
احترام دو سویه
عبدالله احمد بدوی، نخست وزیر مالزی و یکی از شرکت کنندگان در همایش مادرید، در سخنرانی خود وقتی از اختلاف میان فرهنگ‌ها می گوید، از عبارت ” احترام متقابل “ بیشتر از هر عبارت دیگری سود می‌جوید: « ما در مالزی می‌دانیم که دوستان هندوی ما گوشت گاو نمی‌خورند. ما این را هم می‌دانیم که مسلمانان خوردن گوشت خوک را حرام می‌دانند. چینی‌ها گوشت گاو، خوک و مرغ می‌خورند. خوب در این شرایط ما چه می‌کنیم؟ وقتی ما جشن بزرگی را تدارک می‌بینیم، مطمئن‌ترین راه این است که غذایی را با ماهی یا گوشت گوسفند و یا مرغ آماده کنیم، غذایی که همه می‌توانند آن را بخورند.»
اگرچه موضوع مورد بحث در مجمع پیمان تمدن‌ها نمی‌باید به مسئله اسلام در مقابل جهان غرب محدود می‌شد، اما این مسئله جای ویژه ای را در همایش به خود اختصاص داد و در مواردی برخوردهای گوناگونی از جانب نمایندگان اسلامی و غربی نسبت به آن صورت گرفت. عبدالله احمد بدوی، نخست وزیر مالزی می‌گوید: « در ابتدا ما آرزو می‌کنیم که اطلاعات بهتری در مورد خواست‌های واقعی اسلام در اختیار همگان قرار گیرد. ما مشکل فلسطینیان را موضوعی می‌دانیم که همه جهان اسلام را به خود مشغول داشته است. بعد اینکه نمی توان یک دین را با زدن برچسب بر آن رد کرد. اسلام دینی نیست که در آن مردم به انجام اعمال تروریستی ترغیب شوند. در بسیاری از آیات قرآن آمده که خداوند مخالف اعمال خشونت است.»
ماکسیمو کایال، سیاستمدار اسپانیایی، از دو سال پیش مشاور نخست وزیر اسپانیا در برپایی مجمع پیمان تمدن‌هاست. او از مدافعین و فعالان راه گفتگوی تمدن‌هاست: « ایده این همایش در مقابل روش نو محافظه‌کاران در آمریکا شکل گرفت. ما خواهان احترام به حقوق بین المللی، تقویت سازمان ملل متحد و رعایت قوانین حقوق بشریم. ما خواهان برخورد سازنده در روابط بین المللی هستیم و نه جهانی که در یک‌سو خوب‌ها و در سوی دیگر بدها قرار دارند.»
با پایان یافتن مجمع پیمان تمدن‌ها، این انتظار موجود است که نمایندگان کشورها و فرهنگ‌های گوناگون تلاش کنند جملاتی را که درباره لزوم گفتگوی تمدن‌ها در سخنرانی‌های مختلف خود بکار بردند، به عمل در آورند.