همه‌پرسی در لتونی درباره زبان روسی
۱۳۹۰ بهمن ۲۹, شنبه
پیشنهاد این همه‌پرسی، از سوی احزاب نزدیک به روسیه که در انتخابات پارلمانی سال ۲۰۱۱، ۲۹ درصد آراء را کسب کردند، مطرح شده است. گفته می‌شود، اگر نیمی از رای‌دهندگان حائز شرایط که شمار آن‌ها ۵/ ۱ میلیون نفر است، به تغییر قانون اساسی این کشور رای دهند، پیروزی این احزاب در همه‌پرسی تضمین شده است. رئیس جمهور لتونی ولی اعلام کرده است که کشورش نیازی به زبان دوم ندارد.
جامعه‌ی روس‌زبان لتونی، یک سوم کل جمعیت این کشور را که بر ۳/ ۲ میلیون نفر بالغ می‌شود، تشکیل می‌دهد. اغلب این روس‌زبان‌ها، از مهاجران دوران شوروی سابق هستند.
همه‌پرسی جنجال‌برانگیز
بحث بر سر به رسمیت شناختن زبان روسی به عنوان زبان دوم لتونی، پس از آن که این کشور در نتیجه‌ی روند فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ به استقلال رسید، جامعه را به دو بخش مخالف و موافق تقسیم کرده است.
اکثریت احزاب نوپای لتونی، در نیمه‌ی نخست سال‌های دهه‌ی ۱۹۹۰، خواهان "زدودن آثار فرهنگ روسی از جمله زبان این کشور و از چهره‌ی جامعه‌ی خود" شدند. اینان، زبان روسی را نشانه‌ی بارز دوران "اشغال کشور توسط نیروهای اتحاد جماهیر شوروی" می‌دانند.
پیشینه‌ی روابط نابرابر دولت‌های لتونی با دولت مرکزی اتحاد جماهیر شوروی، زمینه‌ساز این برداشت "خصمانه" است. لتونی در سال ۱۹۴۰، در نتیجه‌ی "تقلب در انتخاباتی فرمایشی" به عنوان یکی از جمهوری‌های شوروی، به اتحاد جماهیر شوروی پیوست. از آن گذشته، ده‌ها هزار تن از مردم این کشور در زمان استالین، به بخش‌های دیگر جمهوری‌های شوروی کوچ داده شدند و هزاران تن، به دست ماموران سازمان امنیت شوروی (KGB) به قتل رسیدند. از سوی دیگر رژیم کرملین، برای کنترل بیشتر مردم لتونی، افسران ارتش شوروی، سربازان حرفه‌ای و خانواده‌های آنان را در این جمهوری اسکان داد، تا بهتر بتواند "نظم و امنیت" این کشور را تأمین کند.
بر اساس این پیشینه‌ی تاریخی، اغلب شهروندان شوروی که پس از ۱۹۴۰ به لتونی منتقل شده بودند، بعد از استقلال این کشور در سال ۱۹۹۱، نتوانستند تابعیت جمهوری نوپای لتونی را بدست آورند. در پی رایزنی‌های کشورهای غربی و سران اتحادیه‌ی اروپا، دولت این کشور سرانجام موافقت کرد، تقاضای تابعیت این افراد را، پس از گذراندن آموزش‌های ویژه، فراگیری زبان لتونی و موفقیت در "آزمون تابعیت" بپذیرد.
واکنش روسیه
روند هم‌پیوندی روس‌های ساکن لتونی با جامعه‌ی این کشور در بیش از دو دهه‌ی گذشته به دشواری صورت گرفته است. در حال حاضر شمار روس‌هایی که در "آزمون تابعیت" شرکت نکرده‌اند، حدود ۳۲۰ هزار تن تخمین زده می‌شود که حدود ۱۵ درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهد. نمایندگان احزاب نزدیک به روسیه معتقدند که روس‌زبان‌ها در لتونی مورد تبعیض قرار می‌گیرند.
وزیر امور خارجه‌ی روسیه، سرگی لاوروف، چند روز پیش از برگزاری همه‌پرسی گفت که «این انسان‌ها مایلند مورد احترام واقع شوند و حقشان به رسمیت شناخته شود. آن‌ها می‌خواهند فرزندانشان را به زبان خود بزرگ کنند.»
تازه‌ترین نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که ۶۰ درصد حائزین شرایط شرکت در این همه‌پرسی، با تعیین زبان روسی به عنوان زبان دوم مردم لتونی مخالفند.
FF/MM