وقتی وزیران پیشنهادی برخلاف نظر ترامپ حرف می‌زنند
۱۳۹۵ دی ۲۴, جمعه
در جلسات سنا، برخی از وزیران پیشنهادی ترامپ نه تنها مواضعی متفاوت از مواضع رئیس جمهور آتی آمریکا به بیان کرده‌اند که حتی در قیاس با مباحث کارزار انتخاباتی، نگاهی معتدل‌تر به مسائل داشته‌اند. هنوز اما روشن نیست که آیا این مواضع معتدل‌تر نشانه تغییر مواضع خود ترامپ است یا بازتاب اختلافات نظری وزیران پیشنهادی با رئیس‌جمهور جدید.
برخی از تحلیلگران و مفسران هم گفته‌اند که شاید کار به این گونه پیش برود که ترامپ حرف‌های خودش را تکرار کند و وزیران کابینه‌اش راه خودشان را بروند. ولی اینکه کدام گمانه‌زنی به واقعیت نزدیک‌تر است، موضوعی است که به‌زودی روشن خواهد شد.
جلسات بررسی صلاحیت
بررسی صلاحیت وزیران پیشنهادی ترامپ چند روزی است که شروع شده است. تک تک این وزیران باید در برابر کنگره آمریکا حضور یابند و به پرسش‌های نمایندگان پاسخ گویند. این شیوه از بررسی صلاحیت را به طنز در آمریکا نوعی "کباب" کردن نامیده‌اند. چون سناتورهایی که در این یا آن گستره از دانش کارشناسانه برخوردارند، گزینه‌های پیشنهادی رئیس جمهور را به رگبار پرسش‌ها می‌بندند.
بدیهی است که نمایندگان حزب مخالف در این دوره، نمایندگان حزب دموکرات، منتظر چنین فرصتی هستند. تا همین الان خیلی چیزها روشن شده است و مهم‌ترین آن اینکه تیم وزیرانی که ترامپ برای وزارتخانه‌های مختلف پیشنهاد کرده، بر خلاف قاعده حاکم عمل می‌کنند و سازی متفاوت می‌نوازند. این وزیران در همان مسیری حرکت نمی‌کنند که تا کنون در کاخ سفید و دولت آمریکا روال عادی و مرسوم کار بوده است.
بیشتر بخوانید: نقض برجام، احتمال تحریم‌های جدید از سوی آمریکا و کارت بازی ایران
یک هفته است که کار پرسش و پاسخ وزیران در سنا شروع شده است. تا این لحظه ۷ وزیر از مجموع ۱۵ وزیر پیشنهادی به پرسش‌های نمایندگان پاسخ گفته‌اند. پاسخ‌هایی که این یا آن وزیر پیشنهادی به پرسش‌های نمایندگان داده‌اند، از آن حکایت دارد که مواضع آن‌ها در برخی موارد با مواضع اعلام شده ترامپ متناقض است.
شماری از رسانه‌های آلمانی‌زبان و از جمله روزنامه "فرانکفورتر آلگماینه"، سایت خبری شبکه یک آلمان "تاگس‌شاو" و همچنین سایت شبکه خبری "ان‌تی‌وی" گوشه‌هایی از تناقض‌گویی‌های وزیران پیشنهادی با مواضع اعلام شده ترامپ را منتشر کرده‌اند.
مناسبات با روسیه
"تاگس شاو" به اختلاف نظر ترامپ و رئیس آینده سازمان سیا، مایک پمپئو از یکسو و اختلاف نظر ترامپ با وزیر دفاع پیشنهادی‌اش، جیمز ماتیس از سوی دیگر پرداخته است. هم رئیس آینده سازمان سیا و هم وزیر دفاع پیشنهادی، روسیه را برخلاف نظر دونالد ترامپ، متحد جدید آمریکا ارزیابی نمی‌کنند.
به عنوان نمونه، وزیر دفاع پیشنهادی ترامپ درباره روسیه از جمله چنین گفته است: «ما لیست بلند و بالایی از تلاش‌هایی داریم که تا کنون برای بهبود مناسبات با روسیه انجام شده‌اند. و در عین حال لیست کوتاهی داریم که حکایت از موفقیت چنین تلاش‌هایی دارد.» جیمز ماتیس تاکید کرده است که ما می‌بایست در برابر پوتین رویکردی واقع‌بینانه داشته باشیم. پوتین همه تلاش خود را به کار برده تا در پیمان دفاعی آتلانتیک شمالی، ناتو، شکاف بیاندازد.
بیشتر بخوانید: جیمز ماتیس: آمریکا باید به قول توافق اتمی با ایران احترام بگذارد
وزیر امورخارجه پیشنهادی ترامپ، رکس تیلرسون رئیس پیشین کمپانی بزرگ نفتی "اکسون موبیل" است و گفته می‌شود که مناسبات بسیار خوبی با پوتین و روسیه دارد. فراموش نباید کرد که سال ۲۰۱۴ پوتین به تیلرسون مدال دوستی روسیه را اهدا کرده بود. با عزیمت از این مناسبات حسنه با روسیه، گمان می‌رفت که تیلرسون همان سیاستی را در قبال روسیه دنبال کند که ترامپ ظرف ماه‌های گذشته به کرات مطرح کرده است.
جلسه پرسش و پاسخ رکس تیلرسون در کنگره آمریکا اما برخلاف انتظار، حکایت از مواضع متفاوت او با رئیس جمهور آینده آمریکا دارد. او روسیه و ولادیمیر پوتین را تهدیدی برای منطقه و کل جهان ارزیابی کرده و گفته است که باید روسیه را سر جای خود نشاند.
رویکرد آمریکا در برابر ناتو
وزیر امور خارجه پیشنهادی ترامپ، رکس تیلرسون نیز نظیر ژنرال ماتیس بر اهمیت غیرقابل انکار ناتو تاکید کرده است. حال آنکه ترامپ در کارزار انتخاباتی خود بارها از نقش و سیاست ناتو انتقاد کرده بود.
ژنرال جیمز ماتیس، وزیر دفاع پیشنهادی ترامپ، درباره ناتو از جمله گفته است که باید همه توجه و توان آمریکا معطوف به پیمان دفاعی آتلانتیک شمالی، ناتو شود. او گفته حتی اگر ناتو هم وجود نمی‌داشت، ما می‌بایست چنین نهادی را راه‌اندازی می‌کردیم. پیمان ناتو ضامن صلح در جهان است. ژنرال جیمز ماتیس حتی گفته بود که آمریکا و متحدانش باید از همه امکانات دیپلماتیک، اقتصادی و نظامی بهره گیرند تا در صورت لزوم از خودشان در برابر تهدیدات دفاع کنند.
نظر ماتیس و ترامپ درباره برجام
دونالد ترامپ توافق‌هسته‌ای با ایران را "ابلهانه‌ترین معامله" کل تاریخ آمریکا خوانده بود. ترامپ گفته بود که به محض شروع کارش، برچیدن این توافق در شمار اولویت‌های دولت او خواهد بود. حال آنکه وزیر دفاع پیشنهادی ترامپ در جلسه پرسش و پاسخ سنا موضع کاملا متفاوتی در برابر برجام گرفت. ژنرال جیمز ماتیس در این باره گفت: «هرگاه آمریکا متعهد به انجام چیزی شده باشد، باید برای همکاری با متحدان خود به این تعهد پایبند بماند.»
بیشتر بخوانید: وزیر خارجه پیشنهادی ترامپ: ایران تهدیدی برای جهان است
ماتیس گفته که به توافق هسته‌ای با ایران پایبند است. این در حالی است که وزیر پیشنهادی ترامپ برای وزارت امور خارجه پیش‌تر موضوع بررسی مجدد برجام را مطرح کرده بود. طبعا "بررسی" مجدد توافق هسته‌ای با "برچیدن" آن تفاوتی جدی دارد.
مکزیک و احداث دیوار مرزی
یکی از برگ‌هایی که دونالد ترامپ در کارزار انتخاباتی رو کرد، موضوع مقابله با مهاجرین غیرقانونی و احداث دیوار در مرز مکزیک بود. ترامپ گفته بود که این بهترین و ساده‌ترین راه مقابله با ورود غیرقانونی مهاجرین به آمریکاست.
احداث دیوار مرزی و هزینه اجرای این پروژه به بحث‌های داغی در آمریکا دامن زد. ترامپ درباره تامین هزینه این دیوار گفته بود که ما این دیوار را ایجاد می‌کنیم و پول آن را از مکزیک می‌گیریم. رئیس جمهور مکزیک بارها و از جمله ساعاتی پس از نخستین نشست خبری دونالد ترامپ اعلام کرد که مکزیک حاضر به تامین مالی یا مشارکت در احداث چنین دیواری نیست.
بیشتر بخوانید: واکنش اعتراض‌آمیز مکزیک به سخنان دونالد ترامپ
جان کلی، وزیر پیشنهادی ترامپ برای وزارت امنیت داخلی آمریکا صراحتا گفته است که به باور او مشکل مهاجرت غیرقانونی با ایجاد یک "مانع روانی" حل نخواهد شد. حال بسیاری از مفسران می‌پرسند، اگر چنین است، آیا احداث چنین دیواری اصولا ضرورت دارد؟
مهاجرت و سفر مسلمانان به آمریکا
یکی دیگر از وعده‌ها و شعارهای انتخاباتی دونالد ترامپ مربوط به مهاجرت و سفر مسلمانان به آمریکا می‌شد. این شعار انتخاباتی باعث افزایش محبوبیت ترامپ در برخی از لایه‌های اجتماعی آمریکا شد. ترامپ مدعی شده بود که سفر و مهاجرت مسلمانان به آمریکا باعث افزایش خطر حملات تروریستی در این کشور می‌شود و از این رو، او بر آن است تا جلوی آن را بگیرد.
حال وزیر پیشنهادی او برای دادستانی کل آمریکا، جف سشن موضعی کاملا متفاوت با موضع و رویکرد ترامپ درباره سفر و مهاجرت مسلمانان به آمریکا بیان کرده است. جف سشن در جلسه پرسش و پاسخ کنگره آمریکا گفت «من به این موضوع که باید جلوی ورود مسلمانان به آمریکا را گرفت نه باور دارم و نه از آن دفاع می‌کنم.»
تغییرات جوی
بسیاری از پیروان دونالد ترامپ، مثل خود او بر این باورند که موضوع تغییرات جوی و آب و هوایی، صحت ندارد و نوعی خیال‌پردازی است. ترامپ بسیاری از توافق‌های مربوط به مقابله با تغییرات جوی را رد کرده و چنین توافق‌هایی را برای اقتصاد آمریکا مضر خوانده است. او حتی گفته است که مایل به شرکت در چنین نشست‌ها و همایش‌هایی نیست.
بیشتر بخوانید: نخستین نشست خبری ترامپ؛ از هک انتخاباتی تا حصار مرزی
اما وزیر پیشنهادی او برای وزارت خارجه آمریکا، رکس تیلرسون گفته است: «اینکه آمریکا در نشست‌های مربوط به تغییرات آب و هوایی شرکت کند، امر بسیار مهمی است.» تیلرسون افزوده که مقابله با خطر تغییرات جوی، موضوعی بین‌المللی است و یک همکاری جهانی را طلب می‌کند.
استفاده از شکنجه
ترامپ در کارزار انتخاباتی خود بارها از شکنجه برای اعتراف‌گیری دفاع کرده بود. او گفته بود که "شکنجه موثر است" و قرار نیست که با افراد مظنون به فعالیت‌های تروریستی بنشینیم و گپ بزنیم، باید آن‌ها را وادار کنیم که حرف بزنند و شکنجه برای به حرف آوردن آن‌ها موثر است.
یکی از شیوه‌های شکنجه که مورد استفاده نهادهای امنیتی آمریکا قرار می‌گرفته، "واتربوردینگ" است که نوعی القای حس غرق شدن یا"غرق مصنوعی" است. باراک اوباما استفاده از این شیوه را منع کرده بود.
برخلاف نظر دونالد ترامپ، هم رئیس آینده سازمان سیا، مایک پمپئو و هم کاندید پیشنهادی ترامپ برای وزارت دادگستری، جف سشن استفاده از شکنجه "غرق مصنوعی" را غیرقانونی خوانده و گفته‌اند که از چنین شیوه‌هایی استفاده نخواهند کرد.