پروژه‌ی جدید پلیس انگلستان: تعقیب جرم با فشار یک تکمه
۱۳۸۹ بهمن ۲۰, چهارشنبه
برای اولین‌بار در انگلستان، شهروندان می‌توانند در صفحه‌ی اینترنتی پروژه‌ی شفافیت پلیس و مردم، جرم‌ها و رفتارهای برخلاف نرم اجتماع را که در محله و خیابان محل زندگی آنها رخ داده دنبال کنند و ببینند چه افرادی با سابقه‌ی ارتکاب به جرم و خلاف در محلهی آنها زندگی می‌کنند.
صفحه‌ی ویژه این پروژه، یک نقشه‌ی کاربرمحور است که به تفکیک محله‌های مختلف شهر لندن تقسیم‌بندی شده‌است. جرایم در گروه‌های مختلف بر روی این نقشه دسته‌بندی شده‌اند: سرقت، تخلفات رانندگی، خشونت، رفتار برخلاف نرم اجتماع و دیگر جرایم.
تعقیب جرم با وارد کردن کدپستی
کافی است شهروندان کدپستی محل زندگی خود را در صفحه‌ی اینترنتی ویژه‌ی این طرح وارد کنند تا نه تنها در جریان جرم‌هایی که در محله‌های آنها رخ می‌دهد قرار بگیرند، که با برنامه‌های پلیس در کنترل و مقابله با این جرم‌ها نیز آشنا شوند و گزارش عملیات‌های تیم پلیس در مقابله با مجرمان را در کامپیوترها، لپ‌تاپ‌ها و گوشی‌های تلفن همراه خود دریافت کنند. قرار است گزارش جرایم و اسنپ شات‌های این صفحه، هرماه با ذکر دقیق جزئیات به‌روز شود.
پلیس انگلستان اعلام کرده است که هدفش از این طرح «در جریان قرار گرفتن مردم از وقایع مجرمانه و خلاف قانون در محل زندگی‌شان و دسترسی آزاد آنها به این اطلاعات و اقدامات پلیس برای مبارزه با جرم است.» پلیس انگلستان اظهارامیدواری کرده است که این پروژه، اعتماد و ارتباط دوسویه مردم و پلیس را تقویت کند و «آزادی اطلاعات پلی شود میان پلیس و مردم.»
وب‌سایت این پروژه صحنه‌های ویدیوئی از جرم و مقابله پلیس با جرم را هم به تفکیک محله‌ها در دسترس کاربر قرار می‌دهد و اطلاعات جلسه‌های عمومی پلیس محلی را هم در اختیار اهالی محل قرار می‌دهد. در برخی موارد حتا یکی از ماموران پلیس درباره‌ی خلافی که رخ داده و مرحله به مرحله مقابله با آن در شناسه‌ی توئیتر این وب‌سایت توئیت خواهد کرد تا گزارش مستقیم به شهروندان و اهالی محل دهد.
یک سخنگوی پلیس به رسانه‌ها گفته است:« با در دسترس قرار دادن اطلاعات جرم، ما قدرت را در اختیار مردم گذاشته‌ایم. اما مهم‌تر از آن، ما به آنها اطلاعات لازم که در مقابله با جرم در محلهی خود چه باید انجام دهند را در اختیارشان گذاشته‌ایم.»
پیش از این، پلیس شهر لس‌آنجلس آمریکا اولین شهری بود که در سال ۲۰۰۹ دست به چنین ابتکاری زد و پروژه‌ی کاربرمحور «دیتابیس گزارش جرایم شهر لس‌آنجلس» را افتتاح کرد. شیوه‌ی کار این پروژه علاوه بر ذکر آمار و گزارش‌های وقوع جرم به تفکیک دویست محلهی شهر لس‌آنجلس، به این شکل است که به محض وقوع جرمی در یکی از محله‌ها، وب‌سایت پروژه روی محل وقوع جرم اعلام هشدار می‌کند و به کاربران از طریق ایمیل یا اس ام اس هشدار می‌فرستد.
اولین گام از برنامه‌های تعامل بیشتر پلیس و مردم
پلیس انگلستان اعلام کرده است که این طرح شفافیت میان پلیس و مردم با استفاده از امکانات فن‌آوری، فاز اول پروژهای بزرگ‌تر برای گسترش تعامل و شفافیت میان شهروندان و پلیس است. پلیس می‌گوید در آینده‌ی نزدیک قصد دارند که وب‌سایت کاربرمحوری را تاسیس کنند که به شهروندان و به‌خصوص والدین این امکان را می‌دهد که به شکل زنده خیابان‌های محلهی خود را از طریق وب‌سایت ببینند و دنبال کنند و مراقب کودک خود که در خیابان است باشند.
قرار است افزونه‌ای هم برای تلفن‌های همراه طراحی شود که به همسایه‌ها و اهالی محله‌ها امکان ارتباط مستقیم از طریق این افزونه را می‌دهد تا در هنگام بروز خلاف در محله یکدیگر را در جریان قرار داده یا با هماهنگی هم دست به اقدامات لازم زنند.
فقط چندروز بعد از آغاز به‌کار این پروژه‌ی پلیس انگلستان، وب‌سایت پروژه چندبار از دسترس خارج شد. روابط عمومی پلیس انگلستان اعلام کرده است که دلیل این مشکل فنی، تعداد بسیار بالای بیینده‌های این سایت است. بنا به گفته‌ی آنها ساعتی هجده میلیون بار و دقیقه‌ای هفتاد و پنج هزاربار بر روی این صفحه کلیک شده است. پلیس انگلستان با ابراز خوشحالی اعلام کرده است که این بازدید فوق‌العاده‌ی مردم از وب‌سایت نشان‌دهنده‌ی «گام بزرگی در مسئولیت‌پذیری شهروندان و گسترش شفافیت» است.
شفاف‌سازی یا نقض حریم خصوصی شهروندان؟
«آزادی در قلب مردان و زنان است که زنده است. اگر آزادی در قلب آدمی بمیرد، هیچ قانون اساسی، دادگاه یا حکمی نمی‌تواند آزادی را حفظ کند و زنده نگاه دارد.»
جمله‌ی معروفی که زمانی بیلینگز لرند هند، حقوق‌دان و فیلسوف قضائی معروف امریکا در ستایش آزادی برزبان آورد در طی سالیان از زبان بسیاری از سیاستمداران و فعالان حقوق بشری در ستایش آزادی شنیده شده است. حالا بعد از اعلام پروژه‌ی شفافیت پلیس و مردم در انگلستان، عده‌ای از مخالفان این طرح، این جمله‌ی مشهور بیلینگز لرند هند را بار دیگر با تاکید تکرار می‌کنند و حرکت پلیس انگلستان را گامی بزرگ در جهت محدود کردن آزادی‌های فردی و سرک کشیدن به حوزه‌ی شخصی آدم‌ها می‌دانند.
مخالفان میگویند این پروژه‌ی"شفافیت" نیست، که مصداق "جاسوسی" مداوم در زندگی فردی شهروندان است. آنها معتقدند این پروژه شهروندان را به این سو سوق می‌دهد که به‌تدریج جاسوسی یکدیگر را کنند و فضای شخصی افراد را محدودتر می‌کند.
منتقدان انگلیسی اما برای مخالفت خود، دلیل اقتصادی هم دارند. آنها میگویند اقدام پلیس انگلستان خیلی زود باعث خواهد شد که قیمت و ارزش خانه در محله‌هایی که جرم‌خیزتر هستند سقوط کند و مالکان خانه با مشکلات فراوانی برای فروش یا اجاره ملک خود مواجه شوند.
عده‌ای دیگر از مخالفان این طرح استدلال می‌کنند که همه‌ی مردم رفتار شهروندی مناسبی ندارند و امکانات و اطلاعات این پروژه به شهروندان امکان سوء‌استفاده می‌دهد تا برای دیگران مشکل و دردسر درست کنند. کریستوفر گراهام، رئیس کمیسیون اطلاعات انگلستان هم البته با تاکید براینکه این نگرانی از سوء‌استفاده، نگرانی به‌جایی است گفته بود:«اقدامات احتیاطی و پیشگیرانه‌لازم است تا برخی شهروندان از امکان کاربرمحوری این پروژه سوء استفاده نکنند.»
دوسال پیش، شهرداری شهر اوترخت هلند نیز تصمیم گرفت نام افرادی که سابقه‌ی کودک‌آزاری داشته‌اند را بعد از آزادی از زندان در وب‌سایت شهرداری و پلیس ذکر کرده و محل زندگی آنها را اعلام کند. شهرداری و پلیس شهر هلند این اقدام را گامی برای شفاف‌سازی و تامین آرامش خیال بیشتر والدین دانستند. هم حمایت‌ها از این طرح و هم موج مخالفت‌ها علیه آن بسیار وسیع بود. عمده‌ی مخالفت‌ها در هلند نیز بر پایه نقص حقوق فردی بود و مخالفان استدلال می‌کردند کسی که سابقه‌ی کودک‌آزاری دارد و مجازات شده است، نباید تا آخر عمر این ننگ را بردوش بکشد و تا اخر عمر با او به مثابه مجرم رفتار شود و نشانی محل زندگی‌اش در اینترنت در دسترس همه قرار گیرد.
در فیلم «بچه‌های کوچک»، ساخته‌ی تاد فیلد و محصول سال ۲۰۰۶، رونی کاراکتر مرد کودک‌آزاری است که بعد از گذراندن دوران محکومیت خود به محلهی سابق خود بازگشته و در همان خانه‌ی قبلی با مادرش زندگی می‌کند. اهالی محل وقتی او را در استخر محل می‌بینند فوری استخر را تخلیه می‌کنند، مدیر استخر پلیس خبر می‌کند تا او را از استخر بیرون کنند. در زمین بازی مادرها تا او را می‌بینند بچه‌های خود را بغل کرده و زمین بازی را ترک می‌کنند. اهالی محل روی دیوارهای خانه‌ی آنها ناسزا می‌نویسند و به در تخم‌مرغ پرت می‌کنند و می‌خواهند مجرم سابق محله‌را ترک کند. پلیس می‌گوید از لحاظ قانونی رونی مجازات شده و حالا یک انسان آزاد با حقوق شهروندی مثل بقیه است. مردم محل پلیس محله تشکیل می‌دهند و عرصه را بر کودک‌آزار سابق تنگ‌تر می‌کنند. شاید نگرانی مخالفان طرح شفافیت کاربرمحور میان پلیس و مردم بی‌جا نباشد که چنین طرحی، امکان سوء‌استفاده برخی شهروندان و آزار رسانی به شهروندان دیگر را تشدید می‌کند اما در جهانی که حضور فن‌آوری در آن روز به روز چشم‌گیر و عادی‌تر می‌شود، انتظار دوری نبود که با فشار یک تکمه بتوان جرم را در محله‌های شهر خود پیگیری و به شکل زنده دنبال کرد.
فرناز سیفی
تحریریه: یلدا کیانی