چهره مخدوش مناقشه خاورمیانه در کتب درسی اسراییل و فلسطین
۱۳۹۱ بهمن ۱۷, سه‌شنبه
اسراییل سال‌هاست که فلسطینی‌ها را متهم به "پاشیدن تخم نفرت نسبت به اسراییلی‌ها در قلب و ذهن دانش‌آموزان فلسطینی می‌کند." به گفته‌ی مقامات اسراییلی، این امر در کتاب‌های درسی فلسطینی که "پر از تحریکات علیه اسراییل است"، به‌خوبی مشخص است. به گفته‌ی نخست‌وزیر اسراییل، بنیامین نتانیاهو، صلح تنها هنگامی ممکن‌ست که فلسطینی‌ها "دست به تحریک علیه اسراییل نزنند." او می‌گوید: «یک تکه زمین برای ما مطرح نیست. مهم برای ما به رسمیت شناختن اسراییل است.»
مقامات فلسطینی، ضمن رد این اتهامات می‌گویند که نتانیاهو با این استدلال‌ها، هدف انحراف توجه افکارعمومی از سیاست شهرک‌سازی خود را، دنبال می‌کند. او باید سرانجام به خواست‌های جهانیان مبنی بر پذیرش قرارداد صلح تن در دهد.
پژوهش چندملیتی
بنا بر نتایج پژوهشی که بودجه‌ی آن از سوی وزارت امور خارجه‌ی آمریکا تامین شده، تصویر طرفین مناقشه‌ی خاورمیانه در کتاب‌های رسمی اسراییل و فلسطینی‌ها، "بهطور سطحی و یک جانبه" مطرح شده است. در مواد درسی طرفین اطلاعات اندک و ناقصی در مورد مذهب، فرهنگ، اقتصاد و زندگی روزمره‌ی طرف دیگر گنجانده شده است. از آن گذشته، تنها مواضع، سیاست‌ها و اقدامات خودی مورد تحسین قرار گرفته است.
به گفته‌ی گرشون بسکین، پژوهشگر اسراییلی این گروه بررسی، "با این حال در کتاب‌های درسی رسمی اسراییل، اطلاعات بیشتری درباره‌ی فلسطینی‌ها وجود دارد و جنبه‌های انتقادی در مورد مواضع و سیاست‌های اسراییل اندک نیست." گرشون بسکین، در این رابطه می‌گوید: «مسئله‌ی اصلی این است که هر دو طرف، طرف دیگر را نادیده می‌گیرد.»
واکنش‌های طرفین
وزارت فرهنگ و آموزش اسراییل، نتایج این پژوهش را که از سوی محققان فلسطینی، اسراییلی و آمریکایی انجام گرفته، "جانبدارانه" خواند. سخن‌گوی این وزارتخانه گفت که در کتاب‌های درسی اسراییل برای صلح تبلیغ می‌شود و این که چرا صلح خوب است: «فلسطینی‌ها درست عکس این را عمل می‌کنند.»
اداره‌ی آموزش و پرورش فلسطینی‌ها از سوی دیگر اعلام کرد که در کتاب‌های درسی این سرزمین، تنها "واقعیت سیاست اسراییل اشغالگر" مطرح شده و در مواد درسی مدارس فلسطین، "اصولا تبلیغ انتقام‌کشی و نفرت" یافت نمی‌شود.
جهاد سرکانه که مسئول تنظیم مواد کتاب‌های درسی فلسطینی‌هاست، می‌گوید، تا زمانی که ما در حال جنگیم، نمی‌توان انتظار داشت که در کتاب‌های درسی ما اسراییل "بهطور مثبت" مطرح شود. او می‌افزاید: «اگر گروه پژوهش از ما بخواهد در کتاب‌هایمان اشغال‌گری و فرهنگ اسراییلی را تحسین کنیم، ما هم جواب می‌دهیم که هیچ ملتی در روی زمین وجود ندارد که نیروهای اشغالگر سرزمینش را تحسین کرده باشد. نه آمریکا، نه فرانسه و نه چین.»
منابع پژوهش
در این تحقیق، ۷۴ کتاب درسی اسراییل و ۹۴ کتاب درسی فلسطینی‌ها از کلاس‌های اول تا ۱۲ در رشته‌های جغرافی، تعلیمات اجتماعی، تعلیمات دینی، عربی و عبری بررسی شده است. ۱۶ هزار صفحه کتاب‌های درسی اسراییلی که از سوی دولت منتشر شده و ۳۵۰۰ صفحه مواد درسی مدارس مذهبی کلیمی‌های افراطی نیز مورد پژوهش قرار گرفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند.
در این رابطه بیش از ۱۰ هزار صفحه از کتاب‌های فلسطینی‌ها که بهطور عمده در چاپ‌‌خانه‌های رسمی منتشر شده‌اند، بررسی شده‌اند . تنها ۶ کتاب از مدارس اسلامی خصوصی فلسطینی‌ها مورد تحقیق قرار گرفته است.