کردستان عراق: انتخاباتی شاید متفاوت

۵ / ۲ میلیون دارنده‌ی حق رأی در استان‌های دوهوک، اربیل و سلیمانیه برای ریختن رآی خود نام خود را در فهرست انتخاباتی ثبت کرده‌اند. در انتخابات روز شنبه، ۳ مرداد، مجموعاَ ۵۰۰ نامزد از ۲۴ حزب بر سر کسب ۱۱۱ کرسی پارلمان محلی با هم رقابت می‌کنند.

اقلیت‌های ترکمن‌ و آسوری‌ هر کدام در مجلس ۵ نماینده و ارمنی‌ها یک نماینده دارند. به موجب قانون اساسی عراق دستکم ۳۰ کرسی مجلس محلی نیز متعلق به زنان است. رأی‌دهندگان نه به نامزدها، بلکه به فهرست‌ها رأی می‌دهند.

همزمان با انتخابات مجلس، برای تعیین رئیس منطقه‌ی خودمختار کردستان نیز رأی‌گیری خواهد شد. از سال ۲۰۰۵ تا کنون مسعود بارزانی، رهبر حزب دمکرات کردستان عهده‌دار این مقام است. انتظار می‌رود که در این انتخابات نیز وی در مقام خود ابقا شود.

رقیبی به نام "فهرست گوران"

گمانه‌زنی‌ها همچنین حاکی از آن است که دو حزب عمده‌ی کردستان، یعنی حزب دمکرات و جبهه‌ی میهنی به رهبری جلال طالبانی که همچون دور قبل با فهرست مشترک "کردستان" وارد انتخابات شده‌اند، این بار شاید در حفظ موقعیت برترخود در مجلس با دشواری روبرو بشوند.

قدرت انحصاری این دو حزب در انتخابات این بار از سوی یک گروه تازه به نام "فهرست گوران" (فهرست تغییر) به چالش کشیده شده‌ است. رهبر این گروه نوشیروان مصطفی است که از بنیانگذاران اتحادیه‌ی میهنی کردستان عراق است و تا سال ۲۰۰۶ قائم‌مقام آن بود، اما بعداَ از آن خارج شد. "فهرست تغییر" در سال ۲۰۰۷ به وجود آمده و هدف خود را مبارزه با فساد، رانت‌خواری و حیف و میل درآمدها از سوی دو حزب حاکم و نیز تلاش برای تحقق حقوق دمکراتیک مردم اعلام کرده است.

"فهرست گوران" دو حزب اصلی حاکم بر کردستان را متهم می‌کند که پیگیر منافع ملی کردستان در دولت مرکزی نبوده‌اند و هنوز نتوانسته‌اند به رفراندوم در باره‌ی تعیین وضعیت حقوقی کرکوک که در قانون اساسی عراق تصریح شده، جنبه‌ی عملی بخشند.

دو حزب حاکم در کردستان عراق با نگرانی از موفقیت احتمالی فهرست گوران در انتخابات مجلس، اندکی پیش از انتخابات طرحی را برای تغییر در قانون اساسی محلی و رفراندوم برای تأیید آن را از تصویب مجلس گذراندند. به موجب این طرح رئیس دولت ایالتی اختیار دارد همه‌ی قوانین مصوب مجلس را ملغی کند.

این طرح اما در مورد تعیین وضعیت حقوقی منطقه‌ی نفت‌خیز کرکوک و الحاق سریع آن به کردستان نیز دارای بندهایی بود که با حساسیت و مخالفت دولت مرکزی بغداد روبرو شد و از این رو همه‌پرسی در باره‌ی آن که قرار بود همزمان با انتخابات پارلمان انجام شود از دستور کار خارج شد. در همین حال، گزارش‌های مختلف حاکی از آنند که فشار و ارعاب علیه هوادارن فهرست گوران امری رایج است و احتمال دست‌کاری در نتایج انتخابات نیز بعید نیست.

ائتلافی شگفت‌آور

گرانی، بیکاری و کمبود مسکن از عواملی هستند که شعارهای فهرست گوران را برای شماری از جوانان کرد جذاب می‌‌کنند.این جوانان به دو حزب سنتی حاکم به دیده‌ی انتقادی نگاه می‌کنند و کارنامه‌ی آنها را یأس‌آور می‌دانند. شاید در واکنش به همین فضا و ذهنیت‌هاست که دو حزب حاکم شمار زیادی از چهره‌های جوان را در فهرست نامزدان خود وارد کرده‌اند و اصلاح و بهبود وضعیت را به شعار خود بدل کرده‌اند.

علاوه بر احزاب یادشده دو حزب اسلام‌گرا و دو حزب چپگرا نیز در این دور از انتخابات ائتلافی تحت نام "خدمات و اصلاح" تشکیل داده و با یک فهرست مشترک به مصاف سایر احزاب رفته‌اند. تشکیل چنین ائتلافی از احزابی با دیدگاه‌های نسبتاَِ متضاد یکی ازشگفتی‌های انتخابات روز شنبه تلقی می‌شود. گفته می‌شود که یکی از احزاب اسلامی این ائتلاف، یعنی "تشکل اسلامی کردستان" با ایران و نیزگروه اسلام‌گرای مسلح "انصارالاسلام" در ارتباط است.

FW/FV