کردهای سوریه در گرداب جنگ داخلی

محمد یک کرد سوری است که از خدمت نظام وظبفه شانه خالی کرده و شبانه به عراق گریخته است. او می‌گوید نمی‌خواسته با خدمت در ارتش، مجبور به کشتن زن‌ها و بچه‌ها شود.

محمد ۲۷ سال دارد و از آوریل ۲۰۱۲ در اردوگاه آوارگان شهر دهوک به سر می‌برد. به نقل از نهاد حمایت از پناهندگان سازمان ملل،  حدود ۶۷ هزار کرد سوریه به اقلیم کردستان عراق پناه آورده‌اند. کردهای سوریه یا در اردوگاه یادشده به سر می‌برند یا نزد خویشاوندان و دوستان خود رفته‌اند.

بسیاری از این افراد در جستجوی کار و امنیت به اقلیم کردستان آمده‌اند. خدیر دومله، روزنامه‌نگار کرد می‌گوید: «در سوریه نه کار هست، نه نان و نه هیچ چیز دیگر.» گروه پرشمارتر کردهای سوریه اما از ترس جان و از بیم جنگ به عراق گریخته‌اند.

محمد در حلب درس خوانده و مهندس است. او بمباران شهر، عملیات تک تیراندازان و وحشتی روزمره را دیده و چشیده است.  در خلال مدتی که حلب در آتش جنگ می‌سوخت، شهرستان زادگاه محمد در شمال شرقی سوریه از تنش‌ها دور مانده بود. بخش بزرگی از اقلیت کرد سوریه ساکن این منطقه‌اند اما اینک دامنه درگیری‌  شورشیان و نیروهای اسد  به آنجا هم کشیده شده است.

نقش پ‌ک‌ک در بحران سوریه

محمد می‌‌گوید که "آنها" خانه پدری او را خراب کرده و مغازه‌ها را غارت کرده‌اند. منظور محمد از"آنها" نیز شورشیان مخالف اسد است. شمال سوریه در هفته‌های اخیر صحنه درگیری بین آنها و اعضا و هواداران حزب "اتحادیه دمکراتیک کردستان" بوده است.

این حزب شاخه سوری حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک)  است و جزو متحدان اسد به شمار می‌رود. رژیم اسد در ماه‌های گذشته، سربازان خود را از بخش‌های وسیعی از مناطق کردنشین خارج کرد و منطقه را به کردها واسپرد. شورشیان سوری به همین دلیل در پی سرکوب کردها برآمده‌اند، چون آنها را همدست اسد می‌شناسند.

آسو هردی، سردبیر یک نشریه کردی در اقلیم کردستان عراق می‌گوید که پ‌ک‌ک نقش بسیار خطرناکی در بحران سوریه ایفا کرده است. او اعتقاد دارد که شورشیان در صورت سقوط اسد، انتقام شدیدی از کردها خواهند گرفت.
 
دایره جنگ داخلی سوریه هم‌اینک به میان کردها نیز کشیده شده و منازعه بین جناح‌ها و گروه‌های مختلف کرد را دامن زده است.  علاوه بر پ‌ک‌ک و اتحادیه دمکراتیک کردستان، پای دولت اقلیم کردستان نیز به بحران باز شده است.

اقلیم کردستان از شورشیان سوریه حمایت می‌کند. آسو هردی، هدف این حمایت را تضمین نفوذ این دولت در مناطق کردنشین سوریه پس از سقوط اسد می‌داند.

نگرانی کردهای سوری از تحولات آتی

 محمد اعتقاد دارد که ارتش آزاد سوریه، مردم شمال شرقی این کشور را تنها به دلیل کرد بودن خواهد کشت. او می‌گوید هیچیک از دوستان و اقوامش به گروه‌های متخاصم سوری نپیوستند، زیرا منطقه کوچک است و همه یکدیگر را می‌شناسند.

با این همه، خود او از همان آغاز به رژیم اسد باور نداشته است: « ما هیچ حقی در رژیم اسد نداشتیم. نه می‌توانستیم به زبان خود حرف بزنیم و نه اجازه هیچ اعتراضی به ما داده شده بود.»

گروه‌های مختلف کرد در منطقه، اواخر نوامبر سال ۲۰۱۲ پیمانی برای پیشگیری از گسترش منازعه امضا کرده‌اند. اما کمتر کسی به رعایت این پیمان خوشبین است. بیشتر ناظران در اقلیم کردستان، نگران سرایت بحران سوریه به عراق هستند.

آنها از جمله به مناسبات حسنه دولت مرکزی عراق با جمهوری اسلامی و بشار اسد اشاره می‌کنند و می‌گویند حمایت اقلیم کردستان از شورشیان سوریه می‌تواند به تنش‌های درونی در دولت عراق بیانجامد.