کمک به زنان زندانی: نمایشگاه نقاشی و گسترش کتابخانه

هدف از برگزاری این نمایشگاه کمک به زنانی بود که در بند عمومی زندان اوین به سر می‌برند. مریم حسین خواه نیز کتابخانه زندان را گسترش می‌دهد.

جلوه جواهری و مریم حسین خواه، از فعالان کمپین یک میلیون امضا برای تغییر قوانین تبعیض آمیز علیه زنان، بخاطر نوشته‌های‌‌ انتقادآمیزشان در باره قوانین زن‌ستیز در زندان اوین حبس‌اند. مریم حسین خواه را شش هفته پیش و جلوه جواهری را چهار هفته پیش بازداشت کردند.

اما دیدن زنان زندانی بند عمومی اوین و آشنایی با سرنوشتهای آنان، این دو فعال حقوق زن را برانگیخته تا برای بهبود وضع این زنان تلاش کنند. مریم حسین‌خواه کتابخانه بند عمومی را گسترش می‌دهد و جلوه جواهری در فکر آموزش نقاشی به زنان زندانی است.

جلوه جواهری از جمله با زنانی در زندان آشنا شده است که بخاطر ناتوانی در پرداخت قرضهای خود زندانی شده‌اند. برای نمونه زنی سالخورده که عاجز از پرداخت یک میلیون و پانصد هزار تومان بوده است. خانم جواهری با کمک یکی از افراد خیر خارج از زندان به این پیرزن کمک مالی کرد تا از زندان آزاد شود. پس از ان جلوه جواهری به فکر برگزاری نمایشگاهی از نقاشیهای خود افتاد تا به زنان زندانی کمک کند

شکل گرفتن ایده

کاوه مظفری در مورد شکل گرفتن این ایده توضیح می‌دهد: “اول که جلوه توانسته بود به خانمی مسن کمک بکند در زندان، فکر شد برای اینکه چطوری می‌شود این کمک کردن از سطح خرد و فردی و جزیی خارج شود و یک نهاد پیدا کند و بتواند تداوم داشته باشد. جلوه خودش به ذهنش رسیده بود که می‌تواند در زندان کلاس نقاشی برگزار کند و نقاشی خود زندانیان را بفروشد، اما بعدا کم کم این ایده عوض شد و خودش پیشنهاد داد که تا قبل از اینکه آن اتفاق بیافتد، تعدادی از نقاشیهای خودش در قالب نمایشگاهی به فروش برسد و عایدی‌اش کمکی بشود به برخی زندانیانی که به دلیل مشکل مالی در زندان هستند.“

جلوه جواهری از سال ۱۳۷۵ به یادگیری نقاشی پرداخته و از سال ۱۳۷۷ در نمایشگاههای نقاشی جمعی در تهران شرکت کرده است. در آثار او که با پاستل و رنگ و روغن هستند، مسئله زنان و از جمله موضوعهایی چون سنگسار بازتاب یافته است.

نمایشگاه نقاشی در گالری‌ای در تهران برگزار شد. ۱۴ تابلوی نقاشی از جلوه جواهری به همراه حدود ۱۶ تابلو از چند نقاش زن و مرد دیگر برای فروش عرضه شدند. به گفته کاوه مظفری این نمایشگاه با استقبال خوبی روبرو شد. در عرض ۴ ساعت حدود ۵۰۰ نفر از نمایشگاه دیدن کردند، با وجود آنکه تبلیغ زیادی برای آن انجام نگرفته بود. ۴ تابلو فروش رفتند.

استقبال از نمایشگاه

زارا امجدیان از دوستان قدیم جلوه جواهری در باره علت استقبال از این نمایشگاه می‌گوید: “من فکر می‌کنم که یک بخش‌اش به خاطر این است که ایده نمایشگاه از داخل زندان آمد و آن هم از طرف کسی که سالهاست دارد برای حقوق زنان فعالیت می‌کند، برای حقوق برابر. حال به شکلهای مختلف که آخرین آن کمپین یک میلیون امضاست. فکر می‌کنم که اشتقبالش به این خاطر بود که تصویری جالب از فعالان زن توانست ایجاد بکند و آن اینکه چه زندان باشند و چه بیریون زندان دست از فعالیتشان برنمی‌دارند. جلوه جزو کسانی است که من سالهاست با او دوست هستم، چه موقعی که بیرون بود و چه از وقتی که رفت زندان مدام به فکر این بود که چکار بکند. فقط به فکر خودش نبود. ما به او می‌گفتیم که ما داریم این کارها را می‌کنیم. می‌گفت که خوب، من این ور چکار کنم. و همه اینها فکر می‌کنم که تاثیر می‌گذارد در نگاه آدمهایی که می‌آیند در نمایشگاه.“

استقبال از نمایشگاه موجب شده است که دوستان جلوه جواهری در فکر برپایی نمایشگاهی دیگر در طول ماه دی باشند.

اما جلوه جواهری و مریم حسین خواه در حال حاضر مجبورند که هنوز در زندان بمانند. البته به گفته کاوه مظفری، همسر خانم جواهری، مسئولان بند عمومی زندان رفتار مناسبی با همسرش و نیز با خانم مریم حسین‌خواه داشته‌اند. به همت این دو فعال حقوق زنان و دوستان آنان در خارج از زندان کتابخانه زندان زنان طی روزهای اخیر کتابهای جدیدی دریافت کرده است. “مسئولین زندان خوشبختانه خیلی خوب برخورد می‌کنند، برخلاف دادگاه، هم بخش فرهنگی‌شان خوب کار می‌کند، هم بخش مددکاری‌شان خیلی کمک می‌کنند، برخلاف دادگاه انقلاب که اصلا جواب نمی‌دهند و محیط خیلی نامناسبی است.“

هنوز دادستانی برای آزاد کردن دو فعال حقوق زن روی وثیقه پافشاری می‌کند، و خانواده‌ها نیز قادر به تهیه وثیقه نبوده‌اند. برای مریم حسین خواه ۱۰۰ میلیون تومان و برای جلوه جواهری پنجاه میلیون تومان تعیین کرده‌اند.

کاری نمادین

خانم گوهر بیات، مادر جلوه جواهری بخاطر اعتقاد مذهبی خود و با آرزوی آزادی دخترش و دیگر زندانیانی که به گفته او به ناحق در زندان‌اند، چند روز پیش آش نذری پخته بود. گوهر بیات در این باره می‌گوید: “والله ما هر چه به دادگاه و مراجع مربوطه مراجعه کردیم، اوین و دادستانی، نتیجه‌ای نداد. من روی ایمانم متوسل شدم به فاطمه زهرا، گفتم یک آش بپزم، بلکه ائمه اطهار جواب مرا بدهند که مشکل این بچه‌ها رفع شود. یعنی برای هردویشان، هم برای جلوه، هم برای مریم حسین‌خواه، یعنی کلا برای زندانیان بی‌گناه، زنان بی‌گناه.“

کاوه مظفری، همسر جلوه جواهری از این کار به عنوان کاری نمادین نام می‌برد، که با استفاده از وسیله،ای سنتی هدفی تازه را دنبال می‌کند: “این یک کار نمادین است برای اینکه از طریق این نمادها به زبان و طریق دیگری آن حرف اصلی این جنبش زده شود، که آزادی این بچه‌ها و تغییر قوانین است.“

کیواندخت قهاری