کنفرانس بین‌المللی امنیت انرژی در ترکمنستان
۱۳۸۸ اردیبهشت ۴, جمعه
انفجار خط لوله گاز آسیای مرکزی
در آستانه برگزاری کنفرانس تامین امنیت مسیر انرژی، خط لوله ترکمنستان به روسیه دچار حریق شد. وزارت امور خارجه ترکمنستان اطلاع داد که دلیل این حادثه، تخلف کمپانی روسی "گازپروم اکسپورت" است که اداره‌ی خرید گاز طبیعی را بر عهده داشت. از آن زمان تا کنون گاز ترکمنستان به روسیه منتقل نمی‌شود.
در حال حاضر ایگور سچین معاون نخست‌وزیر روسیه، آلکسی میلر رئیس کنسرن گاز پروم و سرگی شماتکو وزیر انرژی روسیه در همایش ترکمنستان شرکت می‌کنند. قربان‌قلی بردی محمداف رئیس جمهور ترکمنستان در نخستین روز همایش گفت که «مسئله انتقال انرژی به هیچ طریقی نباید به مشکلات سیاسی، اقتصادی و مشکلات دیگر که در جهان پدیدار می‌شود بستگی داشته باشد».
کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که تیره شدن مناسبات ترکمنستان و روسیه برای اتحادیه‌ی اروپا و آمریکا و همچنین کشورهای منطقه از جمله ایران شانس جدیدی را برای ورود به بازار گاز حوزه‌ی دریای خزر بوجود آورده است.
طرح پیشنهادهای ایران در کنفرانس
عزیزالله رمضانی معاون وزیر نفت ایران در امور گاز نیز در همایش بین المللی عشق‌آباد شرکت کرد. وی در نخستین روز همایش اعلام کرد که «ایران بزرگ‌ترین شبكه‌ی انتقال گاز به قاره‌های جهان را دارد و در نظر دارد برای توسعه میادین گازی خود تا سال ۲۰۱۵میلادی حدود۴۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کند».
رمضانی در این نشست دو خط لوله را برای ترانزیت گاز تركمنستان پیشنهاد كرد كه یكی از آن‌ها «خط لوله ناباكو یا پارس» بوده و دیگری «خط لوله سرخس به بندر جاسك در بخش جنوبی ایران» است. اظهارات معاون وزیر نفت ایران بویژه در خصوص نابوکو مورد توجه مقامات و نمایندگان شركت‌های خارجی حاضر درهمایش قرار گرفت.
شانس ایران برای صدور گاز منطقه
امین گلی کارشناس ایرانی ترکمن امور آسیای میانه در گفتگو با دویچه وله درباره نقش ایران در انتقال انرژی منطقه چنین توضیح می‌دهد: «اگر ایران بتواند روابط خود را با غرب و آمریکا هموار کند و از تحریم اقتصادی رهایی پیدا بکند، می‌تواند گذرگاه خوبی برای گاز ترکمنستان باشد.
حتی پیش از انقلاب در مسیر سرخس – نکا، یعنی در کناره‌ی دریای خزر خط لوله کشیده شده بود. و اگر چنانچه ترکمنستان بتواند از طریق میدان‌های گازی یول آتان که در نزدیکی سرخس ترکمنستان و سرخس ایران واقع شده گاز خود به اروپا و ترکیه و یا به خود ایران صادر بکند، مسیر مناسبی خواهد بود".
این کارشناس در ادامه صحبت هایش اشاره می‌کند که «نقش ایران در مسیر انرژی بسیار مهم است و ترکمنستان حتی می‌تواند گاز مایع خود را از طریق ایران به بندر جاسک و به جنوب ایران و به کشورهای عربی منطقه نیز صادر کند».
فشار روسیه
خبرگزاری رویترز گزارش داده است که هدف اصلی همایش عشق‌آباد انتقال گاز دریای خزر به خریداران غربی است. به‌نظر برخی از کارشناسان امور آسیای مرکزی از جمله آلکساندر نارودتسکی این مسئله سبب ناخشنودی روسیه خواهد شد و این کشور بر فشار خود به ترکمنستان افزایش خواهد داد.
نارودتسکی معتقد است که روسیه برای تأثیرگذاری در سیاست آسیای مرکزی خود از حربه «دفاع از حقوق شهروندان روس» استفاده خواهد کرد و می‌گوید: «این روش روسیه در قبال کشورهایی است که تلاش می‌کنند از حوزه نفوذش خارج شوند.» به نظر این کارشناس، روسیه قصد دارد از اهرم دفاع از حقوق شهروندان روس در ترکمنستان نیز استفاده کند. کارشناس روس نارودتسکی به این مسئله هم اشاره می‌کند که ترکمنستان برای روسیه از لحاظ انرژی و موقعیت جغرافیایی اهمیت استراتژیک دارد.
حضورفعال اتحادیه اروپا و آمریکا در کنفرانس
اتحادیه اروپا و آمریکا نیز در کنفرانس جهانی عشق‌آباد حضور فعالی دارند. هیأت امریکایی به رهبری جرج کرول دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در مسائل جنوب آسیا و آسیای مرکزی در گردهمایی عشق‌آباد حضور دارند. آمریکا و غرب از سیاست متنوع سازی راه‌های انرژی حوزه‌ی دریای خزر و آسیای میانه حمایت می‌کنند.
نویسنده: طاهر شیرمحمدی
تحریریه: داود خدابخش