"گلوباله"؛ جشنواره‌ای جهانی و مخالف روند جهانی‌شدن
۱۳۹۰ آبان ۱۵, یکشنبه
دست‌اندرکاران جشنواره‌ی فیلم "گلوباله"، سینمادوستانی هستند که به روابط و مناسبات اجتماعی ناعادلانه‌ی ناشی از روند جهانی‌شدن، با دیدی انتقادی می‌نگرند و درصدند با این ابزار هنری دگرگونی‌ای در این روابط ایجاد کنند. در هفتمین دوره‌ی این جشنواره، فیلم‌های مستند، داستانی و کوتاه در باره‌ی مسائل حاد سیاسی در سطح جهان به نمایش درمی‌آید. پس از اکران فیلم، امکان این که تماشاگران با تهیه‌کنندگان و کارشناسان مربوط به موضوع اصلی فیلم، به بحث و گفت‌وگو بنشینند، وجود دارد.
برنامه‌ها‌ی متنوع
از آن‌جا که دست‌اندرکاران فستیوال "گلوباله" از کشورهای مختلف و ملیت‌های گوناگون هستند، برنامه‌ی جشنواره نیز بسیار متنوع و گونه‌گون است. برگزارکنندگان "گلوباله" پیش‌بینی می‌کنند که بیش از ۴ هزار تماشاگر در این فستیوال شرکت کنند. موضوع‌هایی که امسال دستمایه‌ی فیلم‌ها قرار گرفته‌اند نیز از تنوع ویژه‌ای برخوردارند: "انرژی"، "کشورهای عربی"، "مبارزه در آمریکای لاتین"، "دزدی زمین در صحرا" از جمله‌ی این موضوع‌هاست.
لیک ران (Lieke Rahn)، مدیر هنری گلوباله، در گفت‌وگویی با دویچه وله، هدف برپایی این فستیوال را چنین توضیح می‌دهد: «ما می‌خواهیم از فیلم و سینما به عنوان ابزاری سیاسی استفاده کنیم. به عبارتی قصد داریم موضوع‌های سیاسی‌ای که معمولاً رسانه‌ها به این شیوه به آن‌ها نمی‌پردازندرا در فیلم مطرح کنیم و به نمایش بگذاریم.... ما تماشاگرانی را مخاطب قرار می‌دهیم که وقتی از سینما بیرون می‌روند، احساس کنند می‌توانند در این دنیا چیزی را تغییر دهند.»
انرژی تجدیدپذیر
از جمله فیلم‌هایی که در این جشنواره به نمایش درمی‌آید، فیلم مستند "انقلاب چهارم، استقلال در تأمین انرژی" است. کارل فشنر، کارگردان این فیلم در اثر خود شیوه‌های غیرسنتی تأمین انرژی در سراسر جهان را به نمایش می‌گذارد؛ شیوه‌هایی که صد در صد بر اساس استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر طرح‌ریزی شده‌اند. در این فیلم هم‌چنین زیان‌های ناشی از تولید اورانیوم نشان داده می‌شود. مسئله‌ی دشوار انبارکردن زباله‌های اتمی و عدم وجود طرحی کارا برای حل آن، بخش دیگری از این فیلم را تشکیل می‌دهد.
در پایان مستند "انقلاب چهارم، استقلال در تأمین انرژی"، شهرهای لس‌آنجلس و قاهره و سیستم برقرسانی آن‌ها به نمایش در می‌آید که به استفاده از تکنیک سولار، استفاده از اشعه آفتاب برای گرم کردن آب و تولید برق، روی‌آورده‌اند . کارل فشنر، در رابطه با این ادعا که آلمان نمی‌تواند از انرژی اتمی صرفنظر کند، سر تکان می‌دهد و به خبرنگار دویچه‌وله می‌گوید: «این یک دروغ باورنکردنی آشکار است. این دروغ را پخش می‌کنند، برای این که کار را به تأخیر بیندازند. چون وقتی تأمین انرژی از راه انرژی تجدیدپذیر میسر شود، بازنده‌هایی هم وجود دارند. این بازند‌ه‌ها بانفوذترین شرکت‌های برقرسانی جهان هستند. آلمان ظرفیت‌های عظیمی برای ایجاد انرژی تجدیدپذیر دارد. در این کشور دریا هست و از سویی دیگر منابع قوی بادی و بیش از یک هزار ساعت خورشید می‌تابد. موانع تکنیکی برای ایجاد انرژی تجدیدپذیر در آلمان وجود ندارد؛ آن‌چه هست موانع سیاسی است.»
مناطق سرسبز، قربانی "صنعتی‌شدن"
فیلم "فقط به‌خاطر نفع جهان و نوسوویچ"، از دلایل سیاسی دیگری خبر می‌دهد: نوسوویچ، منطقه‌ای در شرق چچن است که شرکت خودروسازی "هیوندا"، بزرگترین کارخانه‌ی خود خارج از کره را در این منطقه دایر کرده است. این منطقه از نظر جغرافیایی نزدیک به مرکز اروپاست. در نوسوویچ، هم نیروی کار فراوان و هم زمین ارزان است. روستائیانی که حاضر به فروش مزارع خود نیستند، یا از سوی "مقامات ارشد" یا از سوی روستائیانی که مایل به فروش زمین خود هستند، تحت فشار قرار می‌گیرند. ویت کلوساک، کارگردان فیلم "فقط به‌خاطر نفع جهان و نوسوویچ"، در اثر خود نشان می‌دهد که چگونه منطقه‌ای کشاورزی و سرسبز به زمین خشک و بی‌آب و علف صنعتی تبدیل می‌شود.
"در انتظار ابو زیاد"
"بهار عربی"، در هفتمین دوره‌ی جشنواره‌ی فیلم "گلوباله" جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است. فیلم‌هایی که در این بخش به نمایش درمی‌آیند، اغلب از مبارزات فردی شهروندان کشورهای عربی خبر می‌دهند. از جمله فیلم "در انتظار ابو زیاد" از فیلمساز مصری، محمد علی آتشی. در این فیلم زندگی اسلام‌شناس معروف این کشور، "ابو زیاد"، به تصویر کشیده شده است. او از جمله اندیشمندان لیبرال اسلامی بود که چندی پس از آغاز فیلمبرداری، فوت کرد.
ابو زیاد به دلیل باورهای لیبرالی خود درباره‌ی مذهب و قرآن، بارها از سوی اسلام‌گرایان مورد تهاجم و انتقاد قرار گرفته بود. او در این فیلم می‌گوید: «من نمی‌خواهم همه‌چیز را "نسبی" ارزیابی کنم، ولی مایلم واقعیت‌های دیگران را هم به رسمیت بشناسم. من به آن چیزی باور دارم که برای من واقعیت است. ولی انسان‌هایی وجود دارند که مثل من در این سرزمین زندگی می‌کنند و به واقعیت دیگری اعتقاد دارند. حالا من باید آنان را بکشم، چون واقعیت من درست است و واقعیت آنان اشتباه؟»
اسلام‌گرایان ابو زیاد را به این دلیل که سرچشمه‌ی الهی قرآن را زیر سوال می‌برد، "کافر" خواندند، و به این بهانه نیز، همسرش را "مطلقه" اعلام کردند. ابو زیاد سرانجام ناگزیر به مهاجرت به هلند شد و در همین کشور درگذشت.
"گلوباله" تا روز چهارشنبه (۹ نوامبر / ۱۸ آبان) در برلین ادامه دارد و پس از آن سفر جهانی خود را آغاز می‌کند: کلن، لایپزیک، لهستان، ریو دوژانیرو، مونته‌ویدئو...
FF/KG