یک سالگی کرونا؛ پاندمی‌یی که "خسته" نشده است
۱۳۹۹ اسفند ۲۱, پنجشنبه
سازمان جهانی بهداشت با گذشت یک سال از شروع پاندمی کرونا هنوز نسبت به گسترش این ویروس در جهان و به ویژه در کشورهای اروپایی ابراز نگرانی می‌کند. تدروس آدهانوم، دبیرکل این سازمان می‌گوید که "دولت‌ها اقدامات کافی برای مقابله با شیوع سارس کووید۲ انجام نمی‌دهند و این موضوع نگران کننده است". شمار بیماران کووید ۱۹ و درگذشتگان به دلیل ابتلا به ویروس کرونا در جهان پیوسته رو به افزایش است.
آنچه که به عنوان اتهام "عدم تحرک کافی دولت‌ها" از سوی تدروس آدهانوم اعلام شده گریبان سازمان خود او را نیز گرفته است. با وجود این که اعلام وقوع پاندمی در جهان در ۱۱ مارس ۲۰۲۰ تنها به عنوان یک اقدام رسمی قلمداد می‌شود اما به سازمان جهانی بهداشت نیز به دلیل اعلام دیرهنگام پاندمی در جهان انتقادهای زیادی شده است؛ موضوعی که اکنون پس از گذشت یک سال همه در باره آن توافق نظر دارند.
در چین، کشوری که مبدا گسترش ویروس کرونا تلقی می‌شود، در آن زمان دوره گسترش شدید این ویروس به پایان رسیده بود. مقامات چینی در آن زمان تنها ۲۴ مورد جدید بیمار کرونایی را گزارش کردند که ۱۳ مورد آن در ایالت هوبئی بود که مرکز گسترش ویروس، شهر ووهان در آن واقع شده است. البته پس از آن شک و تردیدهای زیادی در باره صحت آمار و ارقام دولتی اعلام شده در چین منتشر شد اما با وجود این آشکار است سخت‌گیری‌های شدید اجتماعی که توسط نیروهای دولتی در ووهان اجرا شدند به اهداف خود دست یافتند. از آن تاریخ به بعد موج جدیدی از گسترش ویروس کرونا در چین مشاهده نشده است.
اما همزمان کرونا با سرعت زیاد در جهان شروع به گسترش دامنه خود کرده بود. اولین اخبار از گسترش بیماری کووید ۱۹ در ایتالیا بسیار نگران کننده بودند. چندی نگذشت که اتریش نیز مجبور شد همزمان با اعلام تعطیلی عمومی کسب و کار و اماکن عمومی مرزهای خود را با این کشور مسدود کند.
هفته‌ها نه تنها سازمان جهانی بهداشت، بلکه بسیاری از دولت‌ها نیز تأکید می‌کردند که بستن مرزهای ملی وسیله مناسبی برای مقابله با ویروس کرونا نیست. در اواسط ماه مارس ۲۰۲۰ بود که با گسترش شدید ویروس آرا بسیاری از کشورها در این زمینه به سرعت تغییر کرد.
گذرنامه سبز برای سفر
اکنون، پس از گذشت یک سال همه به معجزه واکسیناسیون عمومی چشم دوخته‌اند که بتوانند با صدور گذرنامه‌های سبز و کارت‌های واکسیناسیون به رونق افتادن دو باره صنعت گردشگری تابستانی را در سال ۲۰۲۱ امکان‌پذیر کنند.
چین اولین کشوری بود که روز سه‌شنبه هفته جاری گواهی‌نامه ویژه از شرکت WeChat را ارائه کرد که بر مبنای آن امکان تردد و عبور از مرزها را برای چینی‌ها فراهم می‌کند. اتحادیه اروپا درصدد است که چهارشنبه آینده طرح خود را در این زمینه ارائه دهد.
تنها اتحادیه اروپا نیست که از مشکلات اقتصادی ناشی از محدودیت‌ها و به ویژه محدودیت صنعت گردشگری در تولید ناخالص خود دچار مشکلات عدیده‌ای شده است. بسیاری از کشورهای دیگر نیز با این مشکل درگیرند. به عنوان نمونه به نظر نمی‌آید که استرالیا و نیوزیلند بتوانند زودتر از پایان سال ۲۰۲۱ این امکان را برای شهروندان خود فراهم کنند.
به گفته سازمان جهانی بهداشت احتمال فراهم کردن میزان واکسن کافی برای عرضه عمومی و رسیدن به چنین هدفی پیش از اواسط سال ۲۰۲۱ ممکن نیست. این نظر بر پایه گزارش‌تحقیقات اولیه شرکت دارو سازی "مدرنا" و شرکت بیوتکنولوژی چینی "کانسیو" ارائه شده است.
نتیجه یک سال تجربه
یک سال پیش، در زمان شروع پاندمی کرونا حتی تصور چنین فکری هم ممکن نبود که به عنوان مثال امروزه در اروپا بحث بر سر این است که کدام یک از چهار واکسن مجاز موثرتر عمل می‌کند. تنها این موضوع که واکسن‌هایی تهیه شده‌اند، تحقیقات زیادی در زمینه عملکرد و مقابله با ویروس کرونا انجام گرفته‌اند و دارو‌های موثری نیز شناخته شده‌اند غیر قابل باور بود.
پژوهش‌ها در این زمینه ادامه دارند: تا کنون داروهایی مانند (هیدروکسی) کلروکین که اثرات موثری از خود نشان داده‌اند و یا تحقیقات در باره آماده سازی آنتی بادی‌های جدید که تحقیقات گران و نادری هستند و همچنین داروی دگزامتازون ، که احتمالا می‌تواند از واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن جلوگیری کند و تحقیقات وسیعی درمورد آن در بریتانیا در حال انجام است؛ همه این‌ها امیدبخش هستند.
از سوی دیگر باید مشخص شود که پاندمی کرونا چه آسیب‌هایی اقتصادی و اجتماعی را در کشورهای گوناگون ایجاد کرده است. آنچه تا کنون مشخص شده افزایش شکاف میان فقر و ثروت در جوامع مختلف است. جنبش‌های اعتراضی فزاینده در بسیاری از کشورها درحال شکل‌گیری است.
برای سازمان جهانی بهداشت نیز سال گذشته سال آشفته‌ای بود. در ابتدا دونالد ترامپ، رئیس جمهوری وقت آمریکا، خروج این کشور از سازمان جهانی بهداشت را اعلام کرد. با انتخاب جو بایدن دو باره امیدها به ادامه کار موثر این سازمان جهانی افزایش یافت.
سازمان جهانی بهداشت حتی با انجام آخرین مأموریت تحقیقاتی خود در مورد ریشه ویروس در ووهان، نتوانست اتهام نزدیكی‌اش به چین را به طور کامل خنثی کند. آنچه مشخص است سازمان جهانی بهداشت دست‌کم در غرب ثروتمند حضور زیادی ندارد. این سازمان اکنون با چالش‌های جدیدی روبروست: شیوع ابولا در دو کشور آفریقایی گینه و کنگو.