۱۲۵ سالگی "قلب برلین"

در برخی خیابان‌ها می‌توان به خوبی تاریخ و گذشت زمان را احساس کرد. بلوار کورفورستن‌دام یا آن‌طور که ‌آلمانی‌ها آن را می‌نویسند Kurfürstendamm یکی از همین خیابان‌هاست؛ بلواری در شهر برلین که اگر از بالا تا پایین‌اش را گز کنید، هیچ‌مجسمه‌ای از شخصیتی معروف یا نمادی سرشناس نخواهید دید. البته نیازی هم نیست، زیرا تاریخ در این بلوار میان خانه‌ها، کنج‌‌ها و میدان‌های کوچک جای گرفته است.

هر کسی که در این بلوار قدم می‌زند، اگر کمی به قوه‌ی تخیلش مجال دهد، تصاویری از زندگی شهروندان یهودی که اوایل قرن بیستم میلادی ساکن این منطقه بوده‌اند، از جلوی چشمانش رژه می‌رود. بلوار کورفورستن‌دام که آلمانی‌ها آن را به اختصار "کودام" می‌نامند، در آن زمان جایی برای سکونت میلیونرهایی بوده که در خانه‌ها و آپارتمان‌های وسیع زندگی می‌کرده‌اند.

ببینید: معروف‌ترین بلوار آلمان از دریچه‌ی دوربین

این دوران تجملی و زندگی سرخوشانه در سال ۱۹۳۳ پایان می‌گیرد؛ زمانی که دیگر نازی‌ها قدرت گرفته‌اند و قرار است فصل تازه‌ای را در تاریخ رقم بزنند. پنج سال بعد کنیسه‌ای در یکی از کوچه‌های این بلوار توسط نازی‌ها طعمه حریق می‌شود و اندکی بعد نیز شعله‌های آتش جنگ جهانی دوم زبانه می‌کشد و بسیاری از خانه‌های این بلوار با خاک یکسان می‌شوند. هنوز در جایی از بلوار کودام گردشگران می‌توانند بقایای به جامانده از کلیسای یادبود قیصر ویلهلم را ببینند که یادآور آن روزهاست.

بلوار کودام در اصل در قرن ۱۶ میلادی راهی بود که شاهزادگان از آن برای رسیدن به قصرهای شکارگاه‌هایشان استفاده می‌کرده‌اند. در سال ۱۸۷۵ بود که اتو فن بیسمارک، صدراعظم وقت آلمان، دستور داد تا این راه خاکی را تبدیل به بلواری پهن و عریض کنند. بعد از آن همه چیز به سرعت پیش رفت و به زودی کودام بلواری شد که اولین اتوبوس برقی جهان در آن به حرکت افتاد. چهار سال بعد کارل بنز، اسم انحصاری بنز را به ثبت رساند و در روز ۵ مه سال ۱۸۸۶ نخستین خط قطار برقی شهری افتتاح شد که این تاریخ را رسما زمان تولد کودام می‌دانند.

گالری عکس: نبض برلین ۱۲۵ ساله شد

کافه‌های بلوار کودام پاتوق نویسندگان و فرهیختگان آن زمان مثل اریش کستنر، برتولت برشت و ماکس راینهارد بود. در سال ۱۹۲۲ نخستین فیلم ناطق جهان در سینمایی در این بلوار به روی پرده رفت آن هم در حالی که جمعیتی پشت در سالن به نشانه اعتراض نسبت به این اختراع جدید و "تأثیرات مخربش" تظاهرات می‌کردند.

پس از به سر آمدن سال‌های تیره و پر از کشتار جنگ جهانی دوم، نبض زندگی بار دیگر در بلوار کودام به تپش افتاد. کافه‌ها یکی پس از دیگری در همان سال به راه افتادند، سینماها پر از جمعیت شدند و مد بار دیگر جان گرفت.

قلب برلین

سال ۱۹۵۲ کودام شهرت جهانی پیدا کرد. ستاره‌های آن زمان سینما راهی اولین دوره از جشنواره فیلم برلیناله شدند و در هتل‌های لوکس این بلوار سرزنده که تازه به راه افتاده بودند، اقامت کردند.

این بار نوبت جنگ سرد و دوپاره شدن آلمان بود که به بلوار کودام شخصیت تازه‌ای ببخشد. این بلوار از آن زمان به ویترین پر زرق و برق غرب در برابر شرق تبدیل شد؛ خانه‌ها و دفاتر کاری مدرن، مغازه‌های متنوع و کافه‌ها و مکان‌های سرگرم‌کننده. انگار که تمام دنیا بایستی آنچه در غرب جریان دارد را نظاره می‌کرد. از همین رو هم این فرصتی مناسب برای معترضان بود که می‌توانستند از آن برای تظاهراتشان بهره بگیرند.

تا زمان فروپاشی دیوار، بلوار کودام قلب برلین محسوب می‌شد. هر چند هنوز هم وقتی برلینی‌ها بهانه‌ای عمومی برای جشن گرفتن و شادمانی دارند در این بلوار جمع می‌شوند.

مهم‌ترین لحظه‌ای که بلوار کودام نظاره‌گر آن بود، شامگاه ۹ نوامبر ۱۹۸۹، زمان فروپاشی دیوار برلین است. در آن شب تاریخی مردم از شرق برلین به بلوار کودام سرازیر شدند تا همپای همشهری‌شان در نیمه غربی، این رویداد بزرگ تاریخی را جشن بگیرند.

هر چند پس از آنکه درهای غرب به روی شرق باز شد، تنها شرقی‌ها نبودند که می‌خواستند آنچه را که سال‌ها در مورد غرب شنیده بودند، به چشم خود ببیند. غربی‌ها هم مشتاق بودند تا سری به خیابان‌های شرق بزنند. حالا دیگر از آن غلغله سابق در بلوار کودام خبری نبود و چراغ‌های بوتیک‌ها و سینماها یکی پس از دیگری خاموش می‌شد، اما مردم آلمان می‌دانستند که سوت و کوری در تقدیر تاریخی‌ترین بلوار شهرشان وجود ندارد. پس میزبان روس‌های ثروتمندی شدند که به آلمان غربی سفر می‌کردند، بوتیک‌ها را اجاره دادند و سالن‌های سینما کار را از سر گرفتند.

حالا بلوار کورفورستن دام هم شهرت دارد و هم پول. و چه چیزی بهتر از این برای شروع فصلی تازه در ۱۲۵ سالگی.

SN/BB