۱۵۷ نماینده خواستار معرفی وزرای زن شدند
۱۳۹۶ تیر ۲۸, چهارشنبه
تا معرفی اعضای کابینه جدید حسن روحانی، اگر آن را مانند سال ۹۲ در روز تحلیف خود معرفی کند، حدود دو هفته باقی است؛ کابینه‌ای که در شرایطی ویژه معرفی می‌شود. روحانی زیر فشار شدید اصولگرایان تندرو، سپاه پاسداران و شخص رهبری است تا در تعیین افرادی که "شایسته" می‌داند، چندان به دلخواه رای‌دهندگان رفتار نکند.
با این همه گروه‌های اجتماعی که روحانی را انتخاب کردند، حالا انتظار پاسخگویی به توقعاتی را دارند که حسن روحانی نقش کمی در تاکید بر آن‌ها نداشت. نامه ۱۵۷ نماینده مجلس به روحانی برای معرفی وزرای زن امری بی‌سابقه در جمهوری اسلامی است. اگر فشار از پایین فعالان زن، همراه با فشار از بالای سیاست‌گذاران به نتیجه برسد، شاید دولت دوازدهم شاهد یک تحول در کابینه باشد.
بیشتر خبرگزاری‌های ایران روز چهارشنبه (۲۸ تیر/۱۹ ژوئیه) سرفصل خبرها و تحلیل‌های خود را به ترکیب احتمالی وزرای کابینه و جای خالی زنان در آن اختصاص دادند. بخشی از نامه نمایندگانی که این خواست را طرح کردند، در جلسه علنی مجلس خوانده شد؛ نامه‌ای که در آن تاکید شده است: «در راستای توسعه پایدار که زنان از عاملان این توسعه هستند، از زنان شایسته و توانمند علاوه بر معاونت ریاست جمهوری در سطح وزیر نیز استفاده شود.»
طیف کسانی که خواهان معرفی وزیر زن هستند، لزوما به اصلاح‌طلبان محدود نمی‌شود. روز چهارشنبه بهروز نعمتی، عضو هیات رئیسه مجلس و رئیس ستاد انتخابات اصولگرایان حامی روحانی در مصاحبه‌‌ای با خبرگزاری ایلنا درباره ترکیب کابینه و امکان حضور یا عدم حضور زنان در کابینه دوازدهم گفت: «به هر حال این مسئله نیز هنوز قطعی نشده و ممکن است زنان نیز در کابینه حضور داشته باشند و ممکن است نیز این‌گونه نباشد. البته منظور از حضور زنان، معرفی آن‌ها به‌عنوان وزیر است وگرنه در مورد استفاده از زنان در کابینه، به احتمال فراوان این اتفاق محقق خواهد شد اما درمورد این‌که آیا از زنان به‌عنوان وزیر استفاده خواهد شد یا خیر، هنوز نمی‌توان با قطعیت اظهارنظر کرد.»
بهروز نعمتی عدم اعتماد به توانایی زنان را نگاه درستی نمی‌داند و معتقد است: «به هر حال زنان نیمی از جامعه را تشکیل می‌دهند و اگر زنی پرتوان و توانمند است که بتواند یک وزارتخانه را اداره کند، حتماً باید استقبال کنیم و این اتفاق مثبتی خواهد بود.»
نگاه رئیس جمهور
با وجود تلا‌ش‌های زنان برای ورود به کابینه، چه در سطح فعالان زن و چه در سطوح مدیریتی و سیاست‌گذاری، احتمال این که دولت دوازدهم وزیر زن داشته باشد، ظاهرا کم است. وزنه کسانی که مخالف حضور زنان‌اند سنگین است و ظاهرا خود حسن روحانی هنوز هم آن‌طور که باید به قابلیت زنان برای گرفتن پست وزارت اعتماد ندارد.
حسن روحانی در سخنان روز چهارشنبه ۲۸ تیر خود در جلسه هیات دولت گفت که کابینه‌اش فراجناحی خواهد بود: «افرادی که در دولت دوازدهم عهده‌دار مسئولیت می‌شوند باید خواسته و نظر اکثریت مردم که در انتخابات رای دادند را به طور کامل باور و قبول داشته باشند و اگر کسی اینطور نیست نمی‌تواند مسئولیت سنگین را برعهده بگیرد.»
او گفته است که حقوق کسانی را که به او رای نداده‌اند هم رعایت می‌شود. اما آیا نظر آن «اکثریت مردم» که روحانی به آن‌ها اشاره می‌کند و حداقل نیمی‌شان زن بودند هم به اندازه تمایلات مخالفان روحانی مد نظر رئیس جمهور خواهد بود؟
در این میان زنان بیکار ننشسته‌اند. شهیندخت مولاوردی، معاون رئیس جمهور در امور زنان فهرستی از اسامی زنانی که می‌توانند در پست وزارت منصوب شوند را تهیه کرده است. روز دوشنبه ۲۶ تیر فاطمه ذوالقدر، نایب رییس فراکسیون زنان مجلس گفت که حضور زنان در کابینه از جمله خواست‌های مهم جامعه زنان است. او از ارائه یک فهرست «۳۰ نفره از زنان توانمند برای تصدی پست‌های مهم مدیریتی به حسن روحانی» خبر داد.
دو روز قبل از آن نیز شماری از نمایندگان زن پیشین و فعلی مجلس همراه با گروهی از فعالان زن پس از گفت‌وگو با اسحاق جهانگیری، معاون اول حسن روحانی، گفتند که فهرستی از نامزدهای زن برای وزارت و دیگر سمت‌های مدیریتی به او داده‌اند.
روز چهارشنبه ۲۸ تیر نیز پروانه سلحشوری، رییس فراکسیون زنان در مجلس دهم به "شرق" گفته است: «انتصاب وزیر زن در کابینه آینده حسن روحانی در دستور کار گروه‌های مختلف زنان و از جمله فراکسیون امید است و از آن کوتاه نخواهیم آمد. امیدوارم مخالفت‌ها از همه‌سو با حضور زنان در کابینه روحانی کاهش یابد».
شانس کم‌رنگ زنان
با این همه فضای دفتر ریاست جمهوری گویا چندان آماده معرفی زن در کابینه نیست. آمنه شیرافکن در روزنامه شرق (چهارشنبه ۲۸ تیر) نوشت که شانس زنان برای وزارت کم‌رنگ شد: «از فراکسیون زنان مجلس نیز خبر رسیده که با وجود لابی‌ها برای حضور یک زن وزیر در کابینه دوازدهم، جمع‌بندی‌ها تا این جای کار چندان مساعد نیست.»
او از قول محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت نوشته است: «ملاک رئیس‌جمهور جنسیتی نیست، بلکه ملاک شایستگی است. دولت به استفاده از جوانان اعتقاد دارد اما معتقد است از جوانان باید در جای خود استفاده شود».
یک روز قبل از آن نیز اشرف بروجردی، از فعالان اصلاح‌طلب به باشگاه خبرنگاران جوان گفت که ظاهرا «اراده‌ای» برای معرفی زنان در کابینه نیست و «خیلی امیدوار نیستم که شاهد معرفی بانوان به عنوان وزیر باشیم».
پیش از او نیز دو تن از نمایندگان زن، سهیلا جلودارزاده و اشرف بروجردی گفته بودند که «طبق شنیده‌ها هیچ زنی به‌عنوان وزیر در کابینه دولت دوازدهم حضور نخواهد داشت».
بیشتر بخوانید:وزیر زن، آری یا نه؟
تمسخر اصولگرایان
احتمال دارد که زنی به عنوان وزیر در دولت دوازدهم معرفی نشود و درست آن جناحی که بیشترین مخالفت را با روحانی می‌کند، تلاش دارد روی این نقطه ضعف روحانی مانور دهد. اگرچه دولت روحانی نسبت به دولت‌های قبلی تعداد بیشتری از زنان را در پست‌های مدیریتی یا معاونت خود گذاشت، اما نگاه او هنوز این است که زنان باید پله پله بالا روند. به همین دلیل نیز شاهد هیچ وزیر زنی در دولت فعلی او نیستیم.
زنان دولت روحانی محدود‌اند به معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، شهیندخت مولاوردی، معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده و الهام امین‌زاده، معاون حقوقی او که سال گذشته به عنوان مشاور رئیس جمهور در امور حقوق شهروندی منصوب شد. مرضیه شاهدایی نیز نخستین زنی بود که پس از انقلاب ۵۷ به عنوان مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی و معاون وزیر نفت منصوب شد. تعدادی از زنان نیز موفق شدند به موقعیت معاون استاندار، فرماندار یا بخشدار برسند.
با این حال خردادماه امسال و زمانی که رقابت‌های انتخاباتی اوج می‌گرفت "تسنیم" همین را دستاویزی برای این تیتر کرد: «حضور زنان در کابینه دوم روحانی از ادعا تا واقعیت» و نوشت: «دولت یازدهم در حالی کار خود را شروع کرد که همانند دولت اصلاحات تنها برخی از معاونت‌های آن به زنان رسید» و «باز هم دست زنان در کابینه اعتدال از سمت وزارت خالی ماند.»
بیشتر بخوانید:وعده روحانی برای "جذب جوانان" و "بهره‌گیری از توان زنان"
تسنیم یادآوری کرده بود که تنها وزیر زن، مرضیه وحیددستجردی اتفاقا در دولت اصولگرای دهم روی کار آمد. این خبرگزاری در رابطه با سیاست حسن روحانی نوشته بود: «با نزدیک شدن به ایام انتخابات باز هم بحث حضور زنان در انتخابات به یک مسئله حیاتی تبدیل شد. روحانی در دوران انتخابات به صورت مکرر بر این نکته تأکید کرد که فعالیت‌های اجتماعی زنان یک مسئله مهم و غیرقابل اغماض برای کشور است. در دوران انتخابات بخش مهمی از تهمت‌هایی که به طرف مقابل زده می‌شد، تلاش برای ایزوله کردن زنان در جامعه بود.»
تسنیم با اشاره به "صف زنان برای وزارتخانه‌ها" از روزنامه شرق نقل قول آورده بود: «حسن روحانی آن‌طورکه باید و شاید کارنامه درخشانی در سپردن کرسی‌های قدرت به زنان ندارد. حالا زنان تا دیر نشده در پی آن هستند که دست پر در لابی‌ها و چانه‌زنی‌های قدرت شرکت کنند.» تسنیم ادامه داده بود، پیش‌بینی شهیندخت مولاوردی معاون امور زنان حسن روحانی این است که «دو، سه وزیر خانم برای حضور در کابینه دولت دوازدهم معرفی خواهند شد.»
حالا باید منتظر ماند و دید که روز ۱۴ مرداد نام زنی در وزرای پیشنهادی روحانی به مجلس ارائه می‌شود یا بازهم این مطالبه به وعده انتخاباتی دیگر تبدیل می‌شود.
بیشتر بخوانید: