1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

۱۶ اوت ۱۹۳۵: زادروز فرخنده‌ی دستگاه ضبط صوت

اسکندر آبادی۱۳۹۵ مرداد ۲۶, سه‌شنبه

۱۶ اوت ۱۹۳۵: ۸۱ سال پیش در چنین روزی شركت AEG نخستین ضبط صوت را در نمایشگاه فن‌آوری‌های صوتی در برلین عرضه كرد. اولین ضبط صوت ۵۰ كیلو وزن داشت.

https://p.dw.com/p/1JeHO
عکس: DW

ضبط و ذخیره‌ صدا از آرزوهای دیرینه‌ بشر بوده است. نخستین بار توماس ادیسون در سال ۱۸۷۷ این آرزو را بر آورد. اولین كلمه‌ ضبط شده ادیسون Hello بود. بیش از ۵۰ سال فونوگراف و گرامافون تنها ابزارهای ضبط و پخش صدا بودند. اما دو اشکال وجود داشت: نخست این كه روی صفحه در آن ‌زمان بیش از ۷ دقیقه نمی‌شد ضبط و ذخیره كرد و دوم اینكه ضبط و پخش صدا در دستگاهی واحد نمی‌گنجید.

ادوارد شولر نخستین كسی بود كه تز فوق لیسانس خود را در آغاز دهه‌ ۱۹۲۰ درباره‌ "بهره‌گیری از ذره‌های پولاد برای ضبط صدا" در برلین نوشت. پس از او مهندسان بسیاری كوشیدند از نوارهای فیلم برای ضبط صدا استفاده كنند اما این نوارها ضخیم بودند و جای ذخیره‌ كمی داشتند و سخت می‌شد روی آ‌نها فلز پاشید.

در میانه‌های دهه‌ ۱۹۲۰ فریتس فلویمر Pfläumer مهندس اتریشی لایه‌ای برنجی روی سر سیگارها می‌كشید تا آنها را براق جلوه دهد. همین مهندس بعدها پیشنهاد كرد كه برای ضبط صدا هم از نوارهای كاغذی استفاده و آنها را با پودر فلز روكش كنند.

در سال ۱۹۳۵ سرانجام ادوارد شولر از سوی شركت AEG مأمور شد دستگاه ضبط صوتی با این نوار تازه بسازد. دستگاه آماده شد اما نوارها مرتب پاره می‌شدند و گرده‌ فلز به صورت كاربر می‌پاشید تا اینكه مهندسان شركت تصمیم گرفتند سه موتور در دستگاه كار بگذارند: یكی برای ضبط و پخش، دومی برای عقب و سومی برای جلو بردن نوار. بعدها كه شركت باسف BASF نوارها را از مواد مصنوعی پلاستیک‌وار ساخت، نوارها مقاوم‌تر و ارزان‌تر شدند.

ناگفته نماند كه نخستین ضبط صوت AEG مدل K1 شب پیش از عرضه در یک آتش‌سوزی سوخت و مهندسان در عرض چند روز دستگاه تازه‌ای ساختند و اولین ضبط صوت ۵۰ كیلویی را در نمایشگاه عرضه و نخستین‌بار صدای صوتی هانس روكوپ را ضبط كردند.

دیری نپایید كه نازی‌ها به اهمیت ضبط صوت پی بردند. در سال ۱۹۴۱ حكومت هیتلری كارخانه‌های صوتی را مجبور به ساختن ضبط صوت‌های بهتر و ارزانتر كرد و از این دستگاه‌ها فقط برای اهداف نظامی و تبلیغات رادیویی استفاده كرد.
با پایان جنگ جهانی دوم دولت آمریكا كارشناسان خود را مأمور كرد در آلمان به دنبال فن‌آور‌ی‌های مهم و مفید بگردند.

یكی از این كارشناسان جاک مالن بود كه در ایستگاه رادیویی شهر فرانکفورت دستگاه ضبط صوت را برای اولین بار دید و با اشتیاق فراوان چند نمونه از آنها را به آمریكا برد. دیری نپایید كه آمریكایی‌ها هم ضبط صوت مدل مود آمپكس A را به بازار دادند.

در سال ۱۹۵۲ ماكس گروندیگ اولین دستگاه ضبط صوت پورتابل را به نام "گروندیگ رپورتر ۳۰۰" به بازار داد. اما دستگاه‌های پورتابل واقعی تازه با ورود نوارهای كاست به بازار آمدند.

اولین دستگاه ضبط صوت با نوار كاست را كارخانه‌ فیلیپس در سال ۱۹۶۳ عرضه كرد و مشكل جا انداختن نوارهای حلقه‌ای را حل كرد.

كار با ضبط صوت‌های كاست چنان آسان و سریع بود كه پس از مدت كوتاهی توده‌ مردم تنها از این دستگاه‌ها استفاده می‌كردند. این دستگاه‌ها را در هر خانه‌ای می‌شد یافت، تا اینكه در سال ۱۹۸۰ سی‌دی به بازار آمد و در عرض چند سال كاست را از خانه‌ها و دست مردم راند.

امروزه به جز در موزه‌ها هنوز در برخی از ایستگاه‌های رادیویی آلمان نوارهای حلقه‌ای هست ولی بیشتر به عنوان ضبط مقایسه‌ای یا نمایشی از آنها استفاده می‌كنند. بعضی از كتابخانه‌های شنیداری هم هنوز دستگاه‌های قدیمی AEG را برای دیجیتال كردن نوارها و صداهای آن زمان از زیرزمین‌ها بیرون می‌آورند.