1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

۴ اوت ۱۹۳۰: آهنگسازی زیر مهمیز سایه‌ پدر

اسکندر آبادی۱۳۹۵ مرداد ۱۴, پنجشنبه

۸۶ سال پیش در چنین روزی زیگفرید واگنر، فرزند ریچارد واگنر آهنگساز بنام در شهر بایرویت در جنوب آلمان درگذشت. از زیگفرید چندین اثر از جمله ۱۷ اپرا به یادگار مانده است.

https://p.dw.com/p/1JaO5

شاید تنها اهل موسیقی و اپرا بدانند كه زیگفرید واگنر Siegfried Wagner فرزند ریچارد واگنر هم آهنگساز پركاری بود كه از او دست‌كم ۱۷ اپرا باقی مانده است. اما آیا این تنها به خاطر شهرت پدرش بود؟

هنگامی كه زیگفرید تنها پسر ریچارد واگنر زاده شد، او هنوز با كوزیما ازدواج نكرده بود زیرا كوزیما باید اول از همسر پیشینش فرانز طلاق می‌گرفت. با این حال آهنگساز بنام زمان و همسرش را به خاطر تعلق‌ها و اندیشه‌های سنتی‌شان هیچ چیزی دیگری مانند داشتن یک پسر كه بتواند نام خانوادگی واگنر را حفظ كند و ادامه دهد نمی‌توانست آنقدر خرسند و خوشحال کند.

بی‌دلیل نبود كه ریشارد واگنر به افتخار پسرش اثر ماندگاری به نام "زیگفرید، كنج دنج آرام" ساخت.

زیگفرید در كمال رفاه به عنوان نظركرده و عزیزكرده‌ خانواده‌ واگنر رشد كرد. هرگز او را به كاری مجبور نمی‌كردند و هیچگاه نمی‌گذاشتند كسی یا چیزی مزاحم تفریح و لذت او شود. او می‌بایست یک "آلمانی واقعی" بار می‌آمد. تنها وظیفه‌ او این بود که پسر خانواده و نماد نبوغ این خاندان باشد.

به راستی پسری كه پدرش ریچارد واگنر و مادرش دختر بااستعداد موسیقیدان بنام فرانس لیست بود، نبوغ موسیقایی داشت.
زیگفرید نخست در برلین و كارلسروهه در رشته‌ طراحی تحصیل كرد و در همان زمان نزد آهنگساز بنام آن زمان انگلبرت هومپردینک Engelbert Humperdink موسیقی می‌آموخت.

نخستین بار در سال ۱۸۹۶ رهبری اجرای سالانه‌ اثر بزرگ و بلندآوازه‌ پدر "حلقه‌ نیبلونگن" را در بایرویت به عهده گرفت و از این كار به خوبی برآمد. از آن پس او پا جای پدر گذاشت و موسیقی را مشغولیت اصلی خود قرار داد.

اما همان‌گونه كه برنارد شاو تشخیص داده بود، می‌شد در زیگفرید و ارائه‌ آثار ریچارد واگنر توسط او لطافت و ظرافت زنانه‌ای سراغ گرفت كه با مصداق یک قهرمان آلمانی با طرز فكر راستگرایان نمی‌خواند، به ویژه كه زیگفرید همجنسگرا بود.

گرچه او جشنواره‌ سالانه‌ی آثار واگنر را مدرنیزه كرد و موسیقی پدر را با لطافت و سرعت بیشتری به اجرا درآورد اما از خشونت و كوبشی كه آلمانی‌های راست‌گرا از واگنر انتظار داشتند، در اجراهای او خبری نبود.

هنگامی كه در آغاز جنگ جهانی اول راستگرایان آلمانی بر ضد زیگفرید و "نبود مردانگی" در او به تبلیغ پرداختند، مادرش فرزند را به ازدواج با وینیفرید ملزم ساخت؛ دختر یتیمی اهل بریتانیا كه در خانواده‌ آنها رفت و آمد می‌كرد.

با اینكه زیگفرید از همسر خود دارای سه فرزند شد اما همجنسگرایی در زندگی او همواره برجسته بود.

از سوی دیگر همسرش وینیفرید هم به طور منظم و بلكه بیشتر با آدولف هیتلر كه مرتب به خانه‌ آنها می‌آمد، ارتباط تنگاتنگی داشت و زیگفرید با وجود طرز فكر راست‌گرا و یهودی‌ستیزی كه از پدر و مادر به ارث برده بود، از رفت و آمد با این مرد خشن كه بچه‌های خانواده او را "آدولف گرگین" صدا می‌زدند، خوشش نمی‌آمد.

آیا به همین خاطر نبود كه زیگفرید وصیت كرد كه سرپرستی جشنواره‌ بلندآوازه‌ واگنر پس از مرگ او باید به وینیفرید برسد، به شرطی كه او هرگز ازدواج نكند، آیا او نمی‌خواست به این ترتیب از ازدواج همسرش با هیتلر جلوگیری كند؟

از زیگفرید چندین اثر از جمله ۱۷ اپرا به یادگار مانده كه معروف‌ترین و بهترین آنها اولین آنهاست. ۱۶ اپرای دیگر كه بر پایه‌ افسانه‌ها و اسطوره‌های آلمانی ساخته شده‌اند، خبر از یک آهنگساز میانمایه می‌دهند.

درباره‌ خودش گفته بود: «نامم را زیگفرید، قهرمان اسطوره‌های آلمان نهادند اما نه پولاد را آرد كردم نه اژدها را كشتم و نه از اقیانوس‌های آتشین گذشتم. با این‌حال امیدوارم شایسته‌ این نام بوده باشم زیرا ترس، چیزی نیست كه به من نسبت دهند.»

زیگفرید واگنر در ۶۱ سالگی در جنوب آلمان درگذشت.