۷۵ سالگی کیارستمی؛ کارگردانی که شعر می‌گوید و عکاسی می‌کند
۱۳۹۴ خرداد ۳۱, یکشنبه
بسیاری از منتقدان به آثار کیارستمی با تردید و بدگمانی می‌نگرند، آنها معتقدند تماشاگران در برقراری ارتباط با سینمای کیارستمی عاجز هستند اما روی دیگر سکه موفقیت‌های چشم‌گیر کیارستمی در جامعه بین‌المللی است.
عباس کیارستمی به دلیل استفاده خاص از تکنیک‌ها و تم‌های ویژه که رد پای آن در فیلم‌هایش قابل تشخیص هستند، به استفاده از بازیگران نقش اول کودک تا داستان‌هایی که در روستاهای دور افتاده اتفاق می‌افتند، تا مکالماتی که با استفاده از دوربین‌های ثابت رخ می‌دهند، شناخته شده است.
او همچنین به دلیل استفاده از شعر معاصر ایرانی در دیالوگ‌ها، عناوین خاص فیلم‌ها شناخته شده است و اغلب در فیلم‌های روایی از سبک مستند استفاده می‌کند.
سبک متفاوت کیارستمی اما منتقدان بسیاری دارد. مازیار اسلامی و مراد فرهادپور در کتاب "پاریس – تهران" که حاصل گفت‌وگو درباره سینمای کیارستمی است، آشکارا این کارگردان را برای آن همه تقدیر و ستایشی که نثار او شده شایسته نمی‌دانند و معتقدند کیارستمی "سراپا تصادفی بر تخت کارگردانان هنری" نشسته است.
البته در این میان علاقه‌مندان به سینمای کیارستمی هم بیکار نبوده‌اند و پس از انتشار این کتاب، نقدهای تندی بر آن نوشتند و به دفاع از سینمای این کارگردان ایرانی صاحب نام پرداختند.
فعال در بسیاری از شاخه‌های هنری
سینمای کیارستمی منتقدان و علاقه‌مندان خاص خودش را دارد اما تمام زندگی هنری کیارستمی به فیلم‌سازی محدود نمی‌شود. شاید بیش از هر چیز دیگری به فیلم‌های او پرداخته شده باشد اما کیارستمی از طراحی جلد کتاب گرفته تا خلاقیت در کار آهنگسازی، همیشه در صحنه هنر حضور داشته و دارد.
نوشتن فیلم‌نامه، تهیه‌کنندگی، تدوین، طراحی صحنه و لباس، نویسندگی، سرودن شعر، رهبری اپرا و البته پررنگ‌تر از بقیه، کارعکاسی است که کیارستمی در طول این سال‌ها به آن پرداخته است.
کیارستمی درباره‌نقش عکس و سینما در فعالیت‌های هنری خود گفته است: «عکس‌های من، سینمای من را می‌سازند. به سینما و عکاسی علاقه دارم اما بدیهی است که شرایط برای عکاسی فراهم‌تر است. عکاسی به مجوز، سرمایه گذاری، پروداکشن و... نیازی ندارد اما هر‌گاه شرایط کافی و لازم برای ساخت فیلم فراهم شود، فیلم هم می‌سازم.»
برخلاف بسیاری از منتقدان داخلی که رابطه چندان خوبی با سبک کاری او در سینما ندارند اما اهل فن، او را یکی از خوش‌ذوق‌ترین عکاسان طبیعت در ایران می‌دانند. نمایشگاه‌های مختلفی هم از آثارعکاسی کیارستمی در نقاط مختلف جهان برگزار شده است.
کارنامه پربار کیارستمی
کیارستمی در سال ۱۳۱۹ در تهران به دنیا آمد. به فراگیری نقاشی و طراحی گرافیک در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران پرداخت و در حین تحصیل برای تأمین هزینه‌های زندگی به عنوان پلیس راهنمایی و رانندگی مشغول به کار شد.
کیارستمی پیش از آنکه کار فیلم‌سازی را آغاز کند به عنوان نقاش تبلیغاتی در "آتلیه هفت" و چند مؤسسه دیگر به کار طراحی جلد کتاب، پوستر و آگهی‌های بازرگانی پرداخت.
تحصیل در رشته نقاشی و طراحی گرافیک در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به طراحی پوستر و ساخت تیتراژ فیلم‌های "قیصر" و "رضا موتوری" ساخته مسعود کیمیایی منجر شد. نخستین تجربه فیلم‌سازی کوتاه عباس کیارستمی اما پس از پیوستن او به "امور سینمایی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان" بود که به ساخت فیلم کوتاه "نان و کوچه" انجامید.
عباس کیارستمی علاوه بر ساخت فیلم کوتاه "نان و کوچه" در سال ۱۳۵۱ فیلم "زنگ تفریح" را نیز ساخت اما فیلم "مسافر" در سال ۱۳۵۳ نام او را بر سر زبان‌ها انداخت. این فیلم جایزه ویژه داوران و تلویزیون ملی ایران در نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کودکان و نوجوانان تهران را به خود اختصاص داد.
کیارستمی در سینمای پس از انقلاب ایران پایه‌گذار سبکی جدیدی شد. فیلم‌های او نه تنها در ایران علاقه‌مندان خود را یافت، بلکه خیلی زود شهرت کیارستمی جهانی شد و در سال ۱۹۹۷ جایزه نخل طلایی جشنواره کن به فیلم معروف او با نام "طعم گیلاس" رسید.
کیارستمی در بسیاری از جشنواره‌های فیلم در هیئت ژوری حضور داشته است. او در کارنامه خود تجربه داوری در جشنواره فیلم کن در سال‌های ۱۹۹۳ و ۲۰۰۲ را دارد.
از دیگرسو سرپرستی داوران در بخش دوربین طلایی جشنواره فیلم کن در سال ۲۰۰۵ یکی دیگر از کارهای برجسته او محسوب می‌شود.
کارگردان نام‌آشنای ایرانی افزون بر این در جشنواره‌های فیلم ونیز، لوکارنو، سن‌سباستین، سائوپائولو، کاپالبیو و کاستندورف نیز به عنوان داور و یا سرپرست داوران حضور داشته است.
دوباره در ایران...
روزنامه گاردین حدود پنج سال پیش عباس كيارستمی را یکی از ۴۰ کارگردان برتر معاصر دنیا معرفی کرد. دعوت از کیارستمی در جشنواره بین‌المللی فیلم فجر در سال ۱۳۹۴ هم یکی از خبرهای داغ در رابطه با او در این اواخر بود. این جشنواره با فیلم "کپی برابر اصل" آغاز شد. این برای نخستین بار پس از سال‌ها بود که فیلمی از او به صورت رسمی در ایران اکران می‌شد. کیارستمی هم در همین باره با ابراز تعجب گفته بود: «نمی‌دانم باید شاکی باشم یا سپاسگزار.»
کیارستمی پس از سال‌ها توانست در این جشنواره کارگاه‌های آموزشی با جوانان علاقه‌مند به سینما برگزار کند. تجربه‌ای که خود در مصاحبه با رسانه‌ها از آن ابراز خوشنودی کرده بود.
کیارستمی حالا در سن ۷۵ سالگی آرام اما همچنان با پشتکار و شاید بی‌تفاوت‌تر از همیشه نسبت به نقدهایی که در مورد کارهایش مطرح است، فعالیت‌های هنری خود را دنبال می‌کند.
با وجود همه انتقاداتی که به فعالیت‌های عباس کیارستمی مطرح است اما نباید فراموش کرد که او جزو نادر کارگردانان ایرانی است که از سال‌ها پیش نام ایران را در جامعه هنری بین‌المللی مطرح کرده است